Pootgoedteler Van der Bos: Geef ons de tijd om te schakelen
Pootgoedteler Kees van der Bos (63) uit Holwerd heeft naast het akkerbouwbedrijf ook enkele toezichthoudende functies, onder andere vicevoorzitter van Coöperatie Agrifirm. Hij heeft onder architectuur een hypermoderne hangar laten bouwen voor zijn pootgoed met 4 bewaarregimes. Wat de Green Deal betreft is hij kraakhelder: niet versnellen, maar pootgoedtelers steun geven in de omschakeling naar een chemie-vrij tijdperk.
De zoon van pootgoedteler Kees van der Bos (63) uit Holwerd is de derde generatie opvolger in de rechte lijn. “Als je nog verder terug gaat zitten er in de zijlijnen ook nog wel boerenbedrijven hoor,” zegt Kees in de grote, moderne kantineruimte die boven de speciale kweekruimte van zijn zoon Anco zit. “Deze boerderij is trouwens al heel oud, in 1751 wordt hij al voor het eerst beschreven.” De vader van Kees had een gemengd bedrijf met melkvee, schapen en akkerbouw. Verder zo’n 33 hectare land. Begin jaren zeventig kocht zijn vader er nog een paar hectares bij. De akkerbouwgrond van de familie bestaat uit middelzware klei, zo tussen de 15 – 30% afslibbaar. Volgens Kees zitten er ook wel iets zwaardere stukken tussen met zo’n 35 tot 36% afslibbaar.
Omdat de vader van Kees niet echt een koeienboer was, maar meer een echte pootgoedteler, ging het melkvee in 1975 al weg. Vader Van der Bos ging zich volledig richten op het telen van pootgoed. In 1977 kwam Kees bij zijn vader in de maatschap. In 1979 gingen zijn vrouw Marianne en hij op de boerderij wonen en in 1980 nam hij alles over van zijn vader. Hij was toen pas 24 jaar oud. “Ik heb een partij fouten gemaakt in die beginjaren, dat wel, maar ach, daar heb ik enorm van geleerd.”
Nauwe samenwerking
met burenNadat het melkvee weg was werd er af en toe wat akkerbouwgrond bijgekocht. In die tijd werd er al samengewerkt met buurman en tevens pootgoedteler Jan Idsardi, die in de verte ook familie is. De samenwerking betrof vooral het sorteren. Kees: "Inmiddels werken wij al vijftig jaar lang samen met onze buren en het bevalt nog steeds prima. De samenwerking is in die vijftig jaar alleen maar intensiever geworden zelfs." Zo worden nu alle machines en werktuigen gezamenlijk ingekocht en zo'n 75% van het werk gezamenlijk uitgevoerd. Zo wordt momenteel topkwaliteit pootgoed gesorteerd speciaal voor HZPC.
Het areaal pootgoed is in al die jaren enorm gegroeid. Had de familie in 1980 nog 17 hectare pootgoed, inmiddels is dat 38 hectare. Buurman Idsardi heeft 35 hectare pootgoed. Om hun opvolgers nog meer een duwtje in de rug te geven besloten Kees en de buurman in 2011 om 45 hectare akkerbouwland via een stichting te pachten (liberale pacht). Heel bijzonder is dat ze pacht betalen op basis van een rendementsafhankelijke vergoeding. Kees: “Dus als wij een goede oogst hebben, betalen we een hoog bedrag, is de oogst minder, dan ook minder pachtkosten.”
De vader van Kees zat al op de lijn van het produceren van pootgoed van hoogwaardige kwaliteit en zijn zoon Anco wil die lijn voortzetten. "Ik zeg altijd: wij hebben de kennis, de grond en het klimaat daarvoor," aldus Kees. Of de opwarming van de aarde invloed heeft op het pootgoed zou de teler zo niet weten. Wat hij wel ziet is dat de opbrengsten toenemen. Hij zag de afgelopen jaren ook een toename van luizen in het groeiseizoen.
Kees: "Maar dat kan ook een tijdelijk probleem zijn natuurlijk. Dat hebben we al bij meer ziektes of plagen gezien in het verleden. Veel last in de nacontrole hebben we niet gehad.” Wel ziet de pootgoedteler de afgelopen jaren de winters zachter worden en de buien juist heviger. Hij zorgt er dan ook voor dat het watersysteem op de percelen perfect is, dus onder meer voldoende drainage. Verder zorgt hij ervoor dat het land zo ligt, dat het goed afwatert bij hevige buien.
Splinternieuwe aardappelbewaring
Voorheen had d
4 bewaarregimes
Dankzij de nieuwe bewaarloods heeft de familie alles op het eigen bedrijf. Kees: "We telen hoofdzakelijk S en SE pootgoed. Door de opbouw van latente bacteriën in pootgoed is het steeds later in het seizoen bekend waar het goede materiaal is. Het betekent dat je heel goed moet bewaren.” Binnen in de loods kunnen de aardappelen bij verschillende bewaarregimes bewaard worden. In totaal werkt de pootgoedteler met vier bewaarregimes. In bewaarcel 1 en 2 kan de familie niet alleen koelen, maar ook condensdroging toepassen met de OmniCuro van Omnivent. Kees: “Reden om voor de Omnivent te kiezen is omdat die financieel als beste uit de bus kwam en Omnivent zijn afspraken nakomt.”
Kees wilde zodanig kunnen bewaren dat de bewaring zelfs toegespitst kan worden op een bepaald ras. In bewaarcel 1 zit het eigen pootgoed. Daarbij zitten ook de vroege rassen. De tweede bewaarcel is voor middelvroeg materiaal. Kees: "Die houden wij op 4º Celsius. De late rassen bewaren we zonder mechanische koeling op 6,5 tot 7º Celsius. Via het OmniCuro beeldscherm kan de Holwerdter pootgoedteler in een handomdraai meteen zien wat de temperaturen zijn in de diverse bewaarcellen. Indien nodig kan hij aanpassingen doen in temperatuur en luchtvochtigheid e.d.
Bij de kistenbewaring voor 500 kuubskisten met het bruto product (bewaarcel 4) wordt natuurlijke droging toegepast. Bijzonder is dat de roldeuren van deze bewaarruimte door de computer worden aangestuurd op basis van de gegevens van een weerstation op het dak van de aardappelbewaring. Volgens Kees een heel goed systeem wat weinig energie kost. “Je kunt op deze manier tot half januari bruto bewaren.”
De grote en moderne kantineruimte zit aan de voorzijde van de aardappelbewaring bovenin, met werkelijk schitterend uitzicht over het gebied en de zeedijk. In deze ruimte kan de familie zo'n 55 mensen ontvangen voor bijvoorbeeld presentaties, excursies of workshops. Onder de kantineruimte is plaats voor het kweekmateriaal waar zoon Anco mee kruist. Anco kruist binnen het kweekprogramma van HZPC in samenwerking met Kweekbedrijf Ropta. Het is volgens Kees echt zijn passie. Kees: "Deze ruimte met uitgangsmateriaal is afgesloten door middel van een brandwerende wand. Logisch natuurlijk, omdat dit uitgangsmateriaal ook veel waarde heeft en het is ook moeilijk vervangbaar.”
Verbod middelen lastig
In discussie
met Timmermans