Startpagina Mechanisatie

“Tractorpullers zijn efficiënter bezig dan de Formule 1”

Wie meer wil weten over mechanica, moet zich zeker in de tractorpulling verdiepen. Waar de schoolkennis stopt, beginnen de tractorpullers pas. Afhankelijk van hun vindingrijkheid en inzicht, gaan ze heel ver. “Ieder foutje die in de mechanica gemaakt is, wordt direct afgestraft. Goed om mechaniekers maturiteit bij te brengen”, zo legt ons Paul Liefooghe uit Gijzegem, nabij Aalst, uit.

Leestijd : 10 min

Paul (52 jaar) vormt samen met zijn zoon Arne en echtgenote Nadia in de tractorpulling het ‘Mad Max’-team. Vader en zoon sleutelen aan de trekker en rijden de machine en Nadia staat in voor de logistiek en catering. Een Vanhool bus uit 1981 werd omgebouwd om de trekker en het team te vervoeren. De bus werd niet alleen een werkplaats op wielen, maar ook een hotel met alle nodige faciliteiten.

Met deze omgebouwde bus trekt het Mad Max team Europa rond. De puller steekt in de koffer en de bus is een werkplaats en hotel op wielen.
Met deze omgebouwde bus trekt het Mad Max team Europa rond. De puller steekt in de koffer en de bus is een werkplaats en hotel op wielen. - Foto: PL

“Dit is ook nodig”, geeft de sympathieke Paul ons aan. “Want we nemen deel aan Europese wedstrijden van Finland tot Hongarije. Dan ben je meerdere kilometers en ettelijke dagen onderweg en is het belangrijk om de gepaste accommodatie rond u mee te hebben.”

Paul rijdt de nationale competitie en de Eurocup, Arne rijdt demo’s en Belgische wedstrijden. “Je leert meer van naast de trekker te staan dan erop te zitten, want als je er op zit, zie je amper iets.” Het team bracht het originele vermogen van de gebruikte Daf-motor van 430 naar 5.000 pk, meer dan een vertienvoudiging dus. Hier komt heel wat techniek en gedrevenheid bij kijken.

Het Mad Max tractorpullingteam wordt vandaag gevormd door het echtpaar Liefooghe en zoon Arne.
Het Mad Max tractorpullingteam wordt vandaag gevormd door het echtpaar Liefooghe en zoon Arne. - Foto: Fam. Liefooghe

De naam van het team is geen verwijzing naar de gelijknamige film. ‘Max’ is een verwijzing naar het lievelingspaard waar Paul vroeger mee reed. Dit zou dus een goede teamnaam geweest zijn, ware het niet dat er al een team zo heette. Vandaar dat het Mad Max is geworden. ‘Stage V’ in de teamnaam heeft niets met de uitstootnormen te maken, maar geeft aan dat het de vijfde puller is die het team bouwde. Al klopt dit niet helemaal meer, daar ze al aan het zesde chassis zitten. Maar het opzet en uiterlijk bleef met de typerende Porsche Karmijn rode kleur (Ral 3002).

Mad Max Stage V in volle actie tijdens een trekker trek run.
Mad Max Stage V in volle actie tijdens een trekker trek run. - Foto: Belgian’s Tractor Pulling

Van waar is uw interesse in de tractor pulling ontstaan?

Van opleiding ben ik elektricien, maar in mijn hart ben ik meer mecanicien. In 1989 reed ik nog paard en heb dan een zwaar ongeval gehad en mijn rug gebroken. Paardrijden zat er dus niet direct meer in, en in Landbouwleven had ik een aankondiging zien staan over een tractorpulling in Kooigem. Ik heb mijn vriendin, nu mijn vrouw, mij daar naartoe laten rijden om eens een eerste wedstrijd te zien en ik had de smaak van de sport onmiddellijk te pakken.

Ik heb altijd gezegd “dat ga ik ooit nog eens zelf maken”. De eerste 10 jaar zijn we naar tractorpullings gaan kijken. Kleine kinderen, het opstarten van een eigen zaak en het feit dat het over veel centen gaat, zorgde ervoor dat ik niet onmiddellijk zelf ben beginnen rijden.

In 1999 heb ik mijn eerste pullerchassis met motor gekocht. Maar achteraf bleek de motor niet veel waard te zijn. Deze heb ik dan op mijn eigen manier opgebouwd in samenspraak met een Nederlandse kennis. Zo was de Mad Max 1 geboren met een motor van de Daf 1160.

Als je de eerste keer iets bouwt, dan zitten er in het eindresultaat verbeterpunten. Zo ben ik ondertussen aan de vijfde tractorpuller voor mezelf toe. Ik heb er ook 12 voor klanten gebouwd. De laatste jaren bouw ik wegens tijdsgebrek wel geen totaalprojecten meer voor klanten. Wat we wel iedere winter nog doen is motoren en andere onderdelen klaar maken voor andere teams omdat dit één van mijn bedrijfsactiviteiten is.

Waar heb je de ervaring op gedaan?

Door naar tractorpullings te gaan kijken en door met mensen te praten. Maar ik heb een grote interesse in mechanica en het zit in mij om dingen af te werken. Het steekt heel nauw voor mij, ik ben een perfectionist. Het rijden op zich is voor mij geen doel, maar het is wel een doel om iets te maken wat een ander niet kan.

Is de keuze voor een Daf-motor niet ietwat apart?

Die motoren zijn gemakkelijk te verkrijgen en initieel waren die onderdelen niet zo duur. Ondertussen zitten er niet veel Daf-onderdelen meer in de tractor. Van het onderblok heb ik 60 kg weg gefreesd om binnen de 2,5 ton-klasse te vallen. De zuigers, drijfstangen, cilinderkoppen, krukas en het vliegwiel... is allemaal van eigen makelij geworden.

Mad Max Stage V in volle actie tijdens een trekker trek run.
Mad Max Stage V in volle actie tijdens een trekker trek run. - Foto: Jan Werners

Waarom rijd je in de 2,5 ton Light Modified klasse?

Dankzij de keuze voor die klasse hebben we een vrije keuze in de motor en het opzet van de trekker. De enige voorwaarde is dat de trekker maximaal 2.500 kg weegt.

We zijn oorspronkelijk gestart met een dieselmotor van Daf en het was niet simpel om de tractorconfiguratie zo licht te houden. We zijn de eerste en trouwens enige in Europa die met een Daf-vrachtwagenmotor met Puller 2000-banden actief zijn geweest in de 2,5 ton klasse. Dit zijn speciale banden die voor de sport ontwikkeld zijn. Ze dragen trouwens het kenmerk ‘competition only’.

Om de trekker zo licht te houden is het chassis uit plaat van maar 3 mm dik gemaakt, uiteraard een speciale ijzersoort. Hiernaast is er heel veel aluminium toegepast, kevlar en carbon. De spatborden wegen maar 9 kg per stuk en zijn ook zelf gemaakt. Om gewicht te besparen zijn de koppen van bouten afgedraaid en gaten in bouten geboord.

Het was een gevecht om met een dieselmotor in de 2,5 ton klasse te blijven!

Van diesel naar methanol

Oorspronkelijk reed het Mad Max-team met een dieselmotor. Ondertussen is ditzelfde Daf 1260 zescilinder-motorblok aangepast om op methanol (alcohol) te draaien. Hierdoor is een enorme gewichtsbesparing gerealiseerd. Een dieselbrandstofpomp van 80 kg was niet langer nodig, ook de koelradiator en het bijhorende koelwater kon achterwege blijven.

Door de verdamping van de methanol koelt de motor af. Paul schat dat op één run zo’n 40 l alcohol wordt gebruikt, twee derde voor de verbranding en één derde voor de koeling.

Het Mad Max-team is volgens de uitleg van Paul het enige team in België dat op methanol rijdt. Initieel kon er moeilijk aan grote hoeveelheden gekomen worden, want dit is de basisgrondstof om de drug XTC mee te maken. Nadat een vertegenwoordiger van de brandstofleverancier was langs geweest en deze de werkplaats met de tractorpuller had gezien, was het in orde en werden de nodige hoeveelheden methanol afgeleverd.

“Het is een gemakkelijkere techniek dan diesel en veel properder. Na een dag aan een dieselmotor te werken zijn je handen en gereedschap zwart en vuil. Dit heb je niet na het werken aan een alcoholmotor. Bovendien is het een veel properdere verbranding met veel minder uitstoot. Ik denk dat er in de toekomst om aan de emissie-eisen te voldoen misschien wel meer richting methanol gegaan moet worden.”

Per run wordt er zo’n 40 l alcohol verstookt en afhankelijk van de afstelling en klimatologische omstandigheden 0,5 à 2,5 l water.

De remschijven zijn ook zelf ontworpen. De banden zijn wat versleten maar geven zo meer grip. Bemerk de twee plaatjes van ‘Puller of the Year’, een erkenning van de andere teams voor Paul’s Mad Max-team.
De remschijven zijn ook zelf ontworpen. De banden zijn wat versleten maar geven zo meer grip. Bemerk de twee plaatjes van ‘Puller of the Year’, een erkenning van de andere teams voor Paul’s Mad Max-team. - Foto: TD

Vertel ons nog eens wat meer over de motor…

De drijfstangen heb ik uit aluminium gemaakt en de zuigers uit geforceerd aluminium. Hiervoor wordt een blok aluminium opgewarmd tot 200 °C en vervolgens met een druk van 2.000 ton samengeperst. Dit geeft een zwaardere, maar stabielere zuiger die ondanks de hoge verbrandingstemperaturen niet snel smelt. Het kost iets, maar je hebt dan ook iets.

Een normale motor heeft een pistonpen en 2 circlips om de zuiger op zijn plaats te houden op de drijfstang. Ik heb hier een eigen ontwerp toegepast zonder circlips en een soort deksel waarbij een olieschraapveer de pistonpen op zijn plaats houdt. Dit werkt goed en heeft als voordeel dat de compressiehoogte wordt verlaagd en de zuiger stabieler wordt.

Wat kan je van de turbo’s zeggen?

Op onze tractorpuller staan 3 Holset turbo’s op een 12,6 liter motor. Normaal wordt één van dergelijke turbo’s toegepast op een 27 liter Cummins motor. Het zijn echt hoogwaardige turbo’s, ze staan sinds 2014 gemonteerd en er is ondertussen nog niet aan gesleuteld. Ter vergelijking: een gewone vrachtwagen heeft een inlaat turbowiel van 50 mm diameter. Bij onze Mad Max Stage 5 is dit 132 mm geworden.

De 3 turbo’s staan volgens een tweetraps systeem opgesteld. De bovenste 2 geven samen lucht aan de onderste turbo die dan weer druk aan de motor geeft (5 à 7 bar). De uitlaatgassen gaan eerst over de onderste turbo en worden dan verdeelt naar de bovenste 2.

De bovenste 2 turbo’s draaien rustiger en zorgen voor een lagere inlaattemperatuur zodat we een koele en toch goed verbrandbare lucht hebben voor een goede menging in de verbrandingskamer. De turbowielen draaien aan 100.000 toeren per minuut. Om deze gekoeld te krijgen voegen we water bij in de turbo’s. Dit geeft meerdere voordelen. De inlaatlucht wordt gekoeld, de detonatiegrens wordt verlengd, de motor pingelt minder snel (brandstof die spontaan zelf ontbrandt) en de waterdeeltjes maken stoom waardoor er meer verbranding is in de motor. Je merkt het ogenblik dat er water toegevoegd wordt duidelijk wanneer je je klaar maakt voor een run.

Paul Liefooghe heeft duidelijk oog voor detail: de top van de gashendel komt van een biertap en de familienaam Liefooghe is in aluminium gegoten en kleeft op alle tractoren van Paul.
Paul Liefooghe heeft duidelijk oog voor detail: de top van de gashendel komt van een biertap en de familienaam Liefooghe is in aluminium gegoten en kleeft op alle tractoren van Paul. - Foto: TD

Hoe kan je thuis je huiswerk evalueren? Je hebt immers geen baan of sleepwagen.

Er zijn teams die dit verhuren voor derden, maar dat biedt toch niet hetzelfde als op wedstrijd. Twintig jaar geleden toen we starten hebben we de puller nog eens voor de rupskraan gespannen en deze dienst laten doen als sleepwagen. Het resultaat was dat de graafmachine bijna op zijn zijkant is gekanteld en dat er een ruit gesneuveld is door een steen die in de baan zat. De steen werd opgesmeten door de pullerbanden.

Thuis kan je wel controleren hoe de motor draait en alles nakijken, maar verder gaat het inderdaad niet. Die onwetendheid maakt de sport wel boeiend.

Hoe belangrijk is de chauffeur op de puller? Of is het de machine die het werk doet?

Een juiste afstelling van de mechanica maakt de sterkte van uw puller. Maar de chauffeur is ook van groot belang. Een goede chauffeur kan zelfs met een slecht afgestelde tractor uit de voeten. Je moet het koppelingspedaal goed weten te bedienen en rollend weg rijden. Het is zoals met een geladen kruiwagen een helling op rijden. Met enkel sterk te zijn, kom je er niet. Je moet nadenken en op het juiste moment je aanloop nemen. Lanceer je de kracht te laat, dan kom je er niet.

Op de laatste wedstrijd in Zwolle (NL) kregen de 3 teams voor mij de sleepwagen niet van zijn startpositie. Ik was de eerste die ermee weg reed en haalde nog ruim 80 m. Na mij waren er terug 2 teams die niet wegreden. Ze hebben mij ook ooit eens bij een truckpuller gevraagd. De chauffeur kon met deze vrachtwagen niet vertrekken, en ik deed het probleemloos 4 keer na elkaar. Heel eenvoudig gezegd: “je moet er het juiste gevoel voor hebben”.

Netjes afgewerkt, mechanisch goed doordacht en leuk ontworpen met prachtige kleuren en passende opschriften. Dat is het minste wat je van Mad Max Stage 5 kan zeggen.
Netjes afgewerkt, mechanisch goed doordacht en leuk ontworpen met prachtige kleuren en passende opschriften. Dat is het minste wat je van Mad Max Stage 5 kan zeggen. - Foto: TD

Wat zijn de tegenslagen en hoogtepunten waarmee je al te maken hebt gehad?

De tegenslagen, die zie je hier buiten: 4 motoren die kapot zijn gedraaid en nu in de tuin dienen als decoratieve elementen. Op een wedstrijd hebben we ook eens tegenslag gehad: maandagavond gestrand met een kapotte motor, donderdagavond was de puller terug klaar, maar de volgende wedstrijd was dan uitgeregend en afgelast.

De mooiste overwinning beleefden we vorig jaar in de National Light Modified-reeks en de derde plaats in 2016 op de Euro Cup was ook mooi. Hier waren we toen met 24 deelnemers en wij met de kleinste motor. De waardering van andere teams is ook iets dat enorm bevredigt. Als zij u respecteren, weet je dat je goed bezig bent.

Wij wonnen ook 2 keer, in 2007 en 2016, het begeerde schildje van ‘Puller of the year’. Dit is een erkenning die wordt uitgereikt door iedereen die iets met de sport te maken heeft en betekent heel veel voor ons.

Je hebt wel eens gezegd dat jullie efficiënter zijn dan de Formule 1. Waarom is dat zo?

Onze sport is veel sterker, zeker als je de vermogens-gewichtbalans bekijkt. Onze Mad Max Stage 5 uller weegt 2.500 kg en levert 5.000 pk. Dan zit je aan 2 pk per kilo, dat haalt de Formule 1 niet.

Bijkomend hebben wij niet de budgetten waar teams in de Formule 1 over beschikken. In de tractorpulling moet je goed zien waar je uw geld aan uitgeeft. Iedere euro die je er in steekt, ben je kwijt en je haalt er moeilijk iets uit.

Om demo’s te rijden, krijgen we een kleine vergoeding en met het wedstrijdgeld financieren we de brandstof om ons naar de wedstrijd te verplaatsen. De enige wijze waarop de sport mij iets opbrengt, is de naamsbekendheid. Zo kan ik als toeleverancier iets betekenen voor andere teams en doe ik wat handel in hoofdzakelijk MAN/Mercedes-planetairen (eindreductoren), achterasonderdelen en maak ik motoronderdelen. De handel gaat zelfs tot in Canada en Australië.

Is je hobby dan ook je beroep geworden?

Ja en neen. Mijn hoofdberoep is eigenlijk het oplossen van een ander zijn problemen. Zo heb ik iedere dag werk genoeg. Mijn professionele bezigheden zijn engineering, metaalconstructie, motorrevisie, verkoop en herstelling van tuinbouwmachines, draai- en freeswerk en restauratie van oldtimertractoren.

Doordat ik zelf een arsenaal aan machines heb doe ik ook veel werk voor de tractorpullingsport. Zelf hoef ik amper externe hulp in te roepen en als het toch gebeurt, is het meestal omwille van tijdgebrek.

Netjes afgewerkt, mechanisch goed doordacht en leuk ontworpen met prachtige kleuren en passende opschriften. Dat is het minste wat je van Mad Max Stage 5 kan zeggen.
Netjes afgewerkt, mechanisch goed doordacht en leuk ontworpen met prachtige kleuren en passende opschriften. Dat is het minste wat je van Mad Max Stage 5 kan zeggen. - Foto: TD

Wij zitten aan het einde van onze vragen. Heb je zelf nog iets toe te voegen?

Ja, de mensen denken dat tractorpulling een sport is waarbij je zo snel mogelijk van A naar B een gewicht moet trekken. Maar er komt veel meer bij kijken, het is een allesomvattende sport. Je moet kunnen lassen, draaien, frezen, sleutelen, schilderen, zelfs stickers kunnen kleven als je wilt dat het resultaat op iets trekt. Je moet zelfs kennis hebben van olie en smeermiddelen, je moet kunnen platen en buizen plooien, zuigers maken… Je bent in deze sport niet snel uitgeleerd!

Er zijn zelfs factoren die je niet in de hand hebt, zoals het weer, de buitentemperatuur, de baangesteldheid. Is het een zand- of kleibaan? Er zit zelfs een verschil in de sleepwagen.

Eigenlijk verklaren de mensen mij voor zot als ik zeg dat ik voor een run van hooguit 12 seconden meer dan 1.000 km afleg binnen Europa.

Het Mad Max team met Paul en Arne Liefooghe aan het stuur heeft al heel wat prijzen bij elkaar gereden.
Het Mad Max team met Paul en Arne Liefooghe aan het stuur heeft al heel wat prijzen bij elkaar gereden. - Foto: TD

Sterk gezegd

Alles is belangrijk, het is een geheel dat luistert, je kan niets maar zus en zo laten!

-De afstelling van het geheel maakt de sterkte van de motor.

-Iedere fout, ook al is ze heel klein, wordt op wedstrijd afgestraft, je krijgt direct de rekening.

-Met gevoel rijden, is veel meters maken.

-In de eerste 10 à 15 m wordt de run gemaakt.

-De wedstrijd is het examen, zonder voorafgaande test. Lukt het examen niet, dan is je run en klassement om zeep, want de top in Europa zit dicht bij elkaar.

-Je kan thuis het resultaat van je werk niet proberen.

-Nooit gas terug nemen tijdens de run! Het momentum van de sleepwagen zorgt ervoor dat deze op de tractor kan knallen.

-Remmen is het laatste dat je moet doen.

-Hoe rechter en sneller naar het achterste van de baan, hoe beter.

Tim Decoster

Lees ook in Mechanisatie

Meer artikelen bekijken