Startpagina Covid 19

Europese compensatieregeling onverkoopbare frietaardappelen nog ver weg

België en Frankrijk vragen vooralsnog vergeefs om een Europese compensatieregeling voor telers die met onverkoopbare frietaardappelen zitten. Van de andere echte aardappellanden houdt Duitsland zich afzijdig terwijl Nederland mede vanwege een nationale compensatieregeling niet pusht. De Belgische aardappelsector werkt met VLAM en Apaq-W aan een grote consumentenactie voor het wegwerken van diepvriesstocks.

Leestijd : 3 min

België zit met ongeveer 750.000 ton onverkoopbare frietaardappelen. Het is het trieste gevolg van het sluiten van de horeca, het terugvallen van de export en het afblazen van evenementen. De coronacrisis hakt flink in een sector die lang als het vlaggenschip van de Belgische voedingsindustrie over de wereldzeeën voer. Het schip loopt averij op, maar de Belgische overheid kwam nog niet met een compensatie regeling. Men zet in op steun vanuit de EU. Vooralsnog moet men eerder water scheppen dan dat iemand de kiel komt repareren.

De Nederlandse sector wordt in verhouding wat zwaarder dan de Belgische getroffen, omdat ze meer afhankelijk is van de fastfoodketens. Nederland heeft circa 1 miljoen ton frietaardappelen “over”. Anders dan België heeft Nederland wel geld vrijgemaakt voor de een nationale compensatieregeling: 50 miljoen euro. Nederlandse aardappeltelers krijgen maximaal 6 cent per kg onverkoopbare frietaardappelen. De vergoeding zal 40% van de gemiddelde marktwaarde in de periode van september 2019 tot en met februari 2020 gaan bedragen.

Voorwaarde is dat de schade 1.000 euro of meer bedraagt. Een bedrijf kan maximaal 150.000 euro steun ontvangen. De onverkoopbaar verklaarde frietaardappelen mogen niet eerder zijn verhandeld op de termijnmarkt. Alleen telers die geen personeel ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen komen in aanmerking. Tegemoetkomingen vanuit andere steunmaatregelen worden van het compensatiebedrag afgetrokken. Als de aanvragen de 50 miljoen overschrijden, worden telers met een bepaald percentage gekort.

Europese solidariteit ontbreekt

De Belgische vraag om een Europese compensatieregeling wordt ondersteund door zowel Frankrijk als Nederland. Maar Nederland pusht niet echt, stelt secretaris-generaal Romain Cools van Belgapom, dat de handel en verwerking van aardappelen vertegenwoordigt. Deels omdat ze al een regeling hebben, maar misschien ook omdat de relatie met sommige lidstaten door de Eurobonds-discussie bekoeld is.

Duitsland? “Die is tot nu toe totaal afwezig in de discussie”, verzucht Cools. “Men zegt wel dat België verdeeld is maar in Duitsland zitten de deelstaten ook niet op één lijn. In Beieren worden wel zorgen uitgesproken, maar op nationaal niveau reageert de aardappelsector gewoon niet op onze vraag.”

De EU stond de aardappelsector eerder wel een aantal uitzonderingen op de mededingingswet toe, zoals het samen plannen van productie of stockeren. Volgens Cools zet dit echter weinig zoden aan de dijk. “Toen het werd aangekondigd zaten de meeste aardappelen al in de grond. En bovendien was er nog steeds geen financiële steun.”

Geld mag van de EU ook uitzonderlijk van de tweede pijler (plattelandsontwikkeling) naar de eerste (directe betalingen). Maar, stelt Cools vast, in Wallonië was al het geld van de tweede pijler al vergeven. “In Vlaanderen zit wel nog wat geld zonder bestemming in de tweede pijler, maar ik vrees dat het onvoldoende zal zijn. Bovendien zal men dan als top-on misschien eerder kiezen voor een generieke benadering. Dan blijft er voor onze sector weinig over.”

Consument kan soelaas aanbieden

De aardappelketen werkt ondertussen in volle breedte aan een grote consumentenactie. Consumenten wordt gevraagd een extra portie diepvriesaardappelproducten te kopen. Frieten, schijfjes, aardappelkroketten… het maakt niet uit, als de producten maar de diepvries uit gaan. Zo ontstaat ruimte voor verwerkers om weer nieuwe aardappelen naar het diepvrieskanaal te sturen. Laatst maakte NEPG, dat aardappelorganisaties in Noordwest-Europa vertegenwoordigt, bekend dat het hoopt op een areaalkrimp van 5%. Betrouwbare cijfers heeft men niet. In België is het areaal vermoedelijk gelijk gebleven.

Voor de actie, die moet starten op 1 juni, werken sectororganisatie Belpotato, Belgapom en andere aardappelorganisaties samen met VLAM en Apaq-W, de agentschappen voor Vlaanderen en Wallonië die instaan voor de promotie van land- en tuinbouwproducten.

Jan Cees Bron

Lees ook in Covid 19

Meer artikelen bekijken