Startpagina Wetgeving

Vlaams gunstregime voor overdrachtfamiliebedrijven

Onder bepaalde voorwaarden kan een familiaal bedrijf worden geschonken onder toepassing van het Vlaams gunstregime. Dit betekent dat u het bedrijf kan schenken zonder dat schenkbelasting verschuldigd is, ook niet bij een overlijden binnen de 3 jaar na de schenking. “Als je sterft, loop je niet meer het risico erfbelasting te moeten betalen”, vertelt advocaat Pieter Souffriau.

Leestijd : 4 min

Uw bedrijf overdragen aan de volgende generatie bij overlijden of bij leven via schenking… . In beide gevallen blijft de kwestie erg actueel. Hoe u dat doet is vaak juridisch erg complex. In een dossier zetten we de belangrijkste punten in mensentaal op papier. Wij werden hierin bijgestaan door advocaat en partner van het advocatenkantoor Tiberghien: Pieter Souffriau. Hij legt zich toe op de overdracht van familiebedrijven waaronder kleine en grote landbouwbedrijven.

De voorwaarden teneinde van deze regeling te kunnen genieten, zijn dezelfde bij de schenk- als erfbelasting. Zowel eenmanszaken als vennootschappen komen in aanmerking voor de toepassing van dit gunstregime. “De meeste landbouwbedrijven zijn vandaag nog steeds eenmanszaken. Echter, vennootschappen zijn vaak eenvoudiger om over te dragen en om in aanmerking te komen voor het gunstregime.”

De voorwaarden verbonden aan het gunstregime, zijn verschillend voor eenmanszaken en vennootschappen.

Voorwaarden bij eenmanszaken

Bij eenmanszaken is persoonlijke exploitatie een belangrijke voorwaarde, al dan niet met partner. “U moet er dus werken en een inkomen (winst/baten) ontvangen. De Vlaamse belastingdienst controleert dit via de aangifte personenbelasting”, klinkt het.

“Bovendien, wanneer u uw handelsfonds of uw klanten reeds heeft overgedragen, via schenking of verkoop, is het niet meer mogelijk om zelf te exploiteren en dus inkomsten te verkrijgen. U kan dus geen gebruik meer maken van het gunstregime. Als u van plan bent om uw onderneming in delen over te dragen aan uw kinderen, zorg dan dat u altijd zelf baten of winsten blijft behouden. We merken dat dit in de praktijk vaak een probleem is bij familiale ondernemingen.”

De activa die in aanmerking komen voor schenking onder toepassing van het gunstregime zijn in principe alles wat nodig is voor de onderneming: boerderij, stal, tractoren, grond,... De zaken die u verhuurt of verpacht aan natuurlijke personen of aan rechtspersonen, horen daar niet bij. Souffriau: “Gronden verpachten is immers geen activiteit voor de belastingdienst.” Ten slotte komt ook onroerend goed die hoofdzakelijk voor bewoning gebruikt worden, niet in aanmerking. Dat geldt ook voor bouwgronden: “Bouwgronden die worden bewerkt, worden uitgesloten voor het gunstregime omdat ze door de ruimtelijke uitvoeringsplannen worden bestemd als woonzone”, verklaart Souffriau.

Voorwaarden bij vennootschappen

Wilt u uw vennootschap overdragen, dan moet u op het moment van schenking samen met uw familie aandelen bezitten die minstens 50% van het stemrecht vertegenwoordigen. Lukt dit niet, dan is 30% van de stemrechten voldoende, als u tezamen met een tweede aandeelhouder en diens familie aan minstens 70% van het stemrecht komt, of met twee aandeelhouders aan minstens 90%. “Familie wordt ruim gedefinieerd, tot aan de tweede graad”, aldus de advocaat.

Een tweede voorwaarde is dat op het moment van de schenking door de vennootschap actieve landbouwactiviteiten moeten worden uitgevoerd. “Hiervoor houdt men zowel rekening met de doelomschrijving van de vennootschap als met de effectieve activiteit”.

Tenslotte moet de vennootschap een reële economische activiteit uitoefenen. Men wil vermijden dat vennootschappen met louter onroerend goed én geen personeel in aanmerking komen voor deze regeling. “Landbouwondernemingen zonder personeel en met terreinen of gebouwen die samen meer dan helft van de activa uitmaken, kunnen niet worden geschonken onder het gunstregime.” De beoordeling van het personeel gebeurt aan de hand van de jaarrekening waarbij men dient aan te tonen dat de ‘Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen’ hoger zijn dan 1,5% zijn van de totale activa. Het aandeel onroerend goed binnen de vennootschap mag niet hoger zijn dan 50% van de totale activa. Indien beide voorwaarden voldaan zijn heeft men geen reële economische activiteit en is de regeling niet van toepassing. Men kan echter steeds trachten het tegenbewijs te leveren: “u kan bijvoorbeeld proberen aantonen dat al die onroerende goederen gebruikt worden voor de landbouwactiviteiten.”

Wilt u zeker weten of u in aanmerking komt om te schenken onder het gunstregime, dan kan u een voorafgaand attest aanvragen bij de belastingdienst. Deze beoordeelt uw bedrijf en reikt een attest uit dat 4 maanden geldig is. “Een attest is niet verplicht, maar wel absoluut aan te raden indien u twijfelt. ”

Voorwaarden na de schenking

Om te kunnen genieten van het gunstregime, moeten enkele voorwaarden gedurende 3 jaar na de overdracht vervuld blijven. Voor een eenmanszaak moeten een of meerdere landbouwactiviteiten onafgebroken uitgevoerd worden. Dat hoeft niet door uzelf, dat kan eveneens door derden gebeuren. “Als de goederen overgedragen zijn, is het niet mogelijk om de onroerende goederen onmiddellijk om te vormen tot woningen”, waarschuwt Souffriau.

Voor vennootschappen geldt dat een activiteit gedurende 3 jaar moet worden behouden. Dit kan de landbouwactiviteit zijn maar kan eveneens een andere activiteit zijn.

Controle bewaren na schenking

Vandaag de dag kan met schenken met voorbehoud van vruchtgebruik. “Dat op zich is de meest eenvoudige controle die er bestaat. U ontvangt de opbrengsten en behoudt het stemrecht. Dit wordt vastgesteld in een notariële schenkingsakte.”

Verder kunnen er ook specifieke controlevehikels worden voorzien. De nood aan een dergelijk vehikel is afhankelijk van de omvang van het vermogen en de complexiteit van het dossier.

Marlies Vleugels

Lees ook in Wetgeving

Pelt-arrest verontrust landbouwbedrijven

Wetgeving De Vlaamse overheid bekijkt of er nood is aan verduidelijking over de milieutechnische eenheid in het kader van de vergunningsverlening van waterwinningen. Het Pelt-arrest over grondwaterwinningen verontrust landbouwbedrijven met meerdere grondwaterwinningen.
Meer artikelen bekijken