Jean- Pierre Ruelle is al van jongs af aan een duizendpoot. Hij begon op 11-jarige leeftijd met fotografie, speelt saxofoon en houdt van koken. "Er waren altijd camera's in huis, en mijn grootvader maakte zelfportretten."
Na het middelbaar aarzelde de Bastenakenaar tussen restaurant en fotografie. Alleen door te kiezen voor het laatste kon hij ook gaan voor hoger onderwijs. "Dus ging ik 3 jaar lang naar Saint Luc in Luik. Zwart-wit, studio... Fotografie gaf me ook de kans om terug te keren naar voeding. En dus ook naar de restaurant-business."
In 1986 studeerde hij af en 2 jaar later maakte hij van fotografie zijn beroep. Kinshasa, Brussel, Groothertogdom Luxemburg... Van labo's tot studio's, Jean-Pierre is al op veel plaatsen geweest om foto’s te maken.
De beurs... één familie.
"Mijn eerste beurs? Ik volgde Guy Lutgen daar in 1988 toen hij minister van Landbouw werd. Nogal een buitengewone ervaring. We begonnen om 8 uur 's morgens en gingen naar alle stands, één voor één, voor 4 dagen. Het is iets wat je je niet kunt voorstellen nu het evenement zo gegroeid is. Op dat moment werd je een Orval aangeboden voordat je een kopje koffie ging drinken," lacht hij.
"Het evenement was toen nog niet zo groot als nu. Er stonden overal tenten. De feestelijke, soms euforische, kant ervan viel mij in die tijd echt op. Er heerste een gemoedelijke sfeer en de bezoekers waren blij dat ze er waren. Voor sommigen was Libramont zelfs de enige vakantie van het jaar. Toen gingen mensen erheen om materiaal te kopen. Tegenwoordig gaan mensen om een biertje te drinken met hun dealer. Ik was 23 en ik was me niet bewust van hun problemen."
Ik begon te werken voor de beurs in 1998, toen Natacha Perat manager van het evenement werd. Ik heb me toen snel bij de ‘familie van de beurs’ gevoegd. "Ik wilde meteen een studio opzetten om foto's te maken van de wedstrijddieren, een soort van ‘mise en abyme’ in het midden van een beurs. Maar je kunt zoiets niet opzetten zonder een minimum aan comfort. Daarom stelde men mij voor om een studiotent op te zetten. Fokkers kwamen dan met hun kampioenen en het werd een succes. Vooral met schapen lukte het goed." De oefening was niet altijd evident. "We moesten opnieuw leren hoe we dieren moesten fotograferen. Een portret van een Montbéliarde is anders dan die van Belgisch Witblauw, Limousine of een Ardens trekpaard.
Met de komst van het nieuwe gebouw en de steeds strengere normen voor de veiligheid van dieren, veranderden er in 2011 een aantal zaken. De ringen zijn verhuisd, het plan van de beurs werd herbekeken, het werd ingewikkeld om de studio op de beurs te onderhouden. Echter, Jean-Pierre zet het nog steeds op voor de ‘National du Trait Ardennais’ in november.
Goede voorbereiding nodig
Als hij wordt ingezet om foto's van het evenement te maken, moet hij er geleidelijk aan terug inkomen. Vanaf mei bezoekt hij elk jaar boerderijen om de Waalse landbouw te illustreren. Voor hem heeft dit werk een betekenis, want hij houdt van de mens en zijn relatie met het leven en de natuur.
"In 2005 moest ik voor ‘Boerin van het jaar’ in één dag door heel Wallonië reizen om verschillende portretten te maken. Dat was een trigger voor mij. Ik zag de diversiteit van zowel het land als de boerderijen. Ik begreep eindelijk hoe fascinerend maar ook hoe ingewikkeld de landbouw is. Sinds dat moment luister ik ook naar de angsten en het klachten van de sector."
Vrienden maken, een band creëren
"Ik ga niet liegen. Ik, een fotograaf die naar de boeren gaat, het had complex kunnen worden. In hun ogen ben ik een man van de stad... Pas door elkaar te ontmoeten, begint het vertrouwen te groeien. Een man fotograferen, hem daarna zien op de beurs, samen wat drinken, goed met elkaar overweg kunnen... het helpt je verder. Op die manier stelt die man je voor aan andere mensen, die je het jaar daarop weer ontmoet... Zo ging het met Marc Mousny, de initiatiefnemer van de paardentractiecompetitie op beursmaandag. Hij stond erop om goede foto's van het evenement te maken, dus ik heb ze begeleid. Daaruit is een samenwerking ontstaan, waardoor we nu elkaars werk appreciëren.
Het is door deze ontmoetingen en de mensen van het Europees Comité voor Trekpaarden (CECT), onder impuls van Jean-Claude Louis, een vriend en de voorzitter van de vzw, dat hij mee het boek "Cheval de travail - Trait contemporain" mocht maken. "Ik wachtte daar al op," geeft hij toe. "Niet alleen omdat ik het thema leuk vind, maar vooral omdat er een buitengewone chemie is tussen de paarden en hun menners."
"Voor dit boek heb ik meer dan 20.000 km door België, Frankrijk en Zwitserland gereisd. Het gaf me de geloofwaardigheid en erkenning van een hele sector."
Sterke emoties
De Bastenakenaar is de bevoorrechte getuige geweest van sterke beursmomenten. Zo maakte hij onvergetelijke momenten mee: "Ik heb al een foto gemist vanwege een verrassingseffect. Ik heb jongens dag na dag hard zien werken en in tranen zien uitbarsten na het winnen van een Belgisch Witblauw kampioenschap... Toen ik hun vreugde zag, was ik even ontroerd als zij. Sommige wereldvoetbalkampioenen zijn helemaal niet zo uitgelaten na hun titel."
Een andere herinnering die hij bovenhaalde: "Ik kende Mathieu Louis al van toen hij nog een kind was, op het werkpaard van zijn vader, Jean-Claude. Toen ik hem 10 jaar later zijn eerste wedstrijd zag winnen, was ik even geraakt als zijn vader."
Voor hem zijn dit belangrijke momenten die een jaar werk, soms een leven lang, tekenen. "Die mogen niet verspild worden."
Zijn ogen lichten op. "Ik heb jarenlang het portret van dezelfde fokker en een van zijn Montbéliardes gemaakt... Ik heb hem altijd beloofd dat ik eens naar hem zou gaan. Dat gebeurde uiteindelijk in juli, 15 jaar later."
"Toen ik door Wallonië reisde, zag ik zoveel dingen; landschappen en de vrouwen en mannen die ze inrichten. Ik ontmoette wel wat mensen en heb veel van hen geleerd. Ik heb een band gecreëerd met veel boeren die ik zonder dit werk nooit had kunnen hebben. Op menselijk vlak is er iets groots aan de beurs. Het brengt mensen uit alle lagen van de bevolking samen, van de landbouwsector tot de houtindustrie, waaronder ook de grote bedrijven... Je kunt dus overal wel levensbepalende ontmoetingen hebben.
Hierboven kan u in een slideshow enkele foto’s be
wonderen van Jean-Pierre Ruelle: een andere kijk op de beurs door middel van portretten, van momenten en van ontmoetingen die hem bij zijn gebleven.
naar Pierre-Yves Lorenzen
