Startpagina Schapen

De wolf: voor schapenhouders een bron van dierenleed en bijkomende kosten

Deze maand geen technisch artikel voor onze schapenhouders, maar een bezinning over wat elke nacht in ondertussen half Vlaanderen aan het gebeuren is. Ik wil het met name hebben over de wolf/wolven, maar specifiek over alle leed dat deze dieren veroorzaken. Er zijn namelijk de jongste maanden niet alleen schapen of alpaca’s verwond en gedood, maar ook meerdere koeien en er zijn ook paarden aangevallen.

Leestijd : 7 min

De wolf vormt dus niet alleen een bedreiging voor de schapen-of geitenhouders, maar eigenlijk voor alle veehouders in Vlaanderen. Gezien een zwervende wolf tussen 50 à 80 km per nacht kan afleggen, kan hij op 3 dagen tijd heel Vlaanderen doorkruisen. Iedere veehouder in Vlaanderen kan dus gevaar lopen.

Ik heb in april-mei 2019 een tweetal artikels in deze rubriek geschreven over de schapenhouderij in Frankrijk, maar het meest beklijvende was de vaststelling dat er in Frankrijk zo’n 500 wolven leven, dat hun ruimtelijke verspreiding steeds groter wordt, maar ook dat deze wolven per jaar 12.000 stuks vee, vooral schapen, doden en dat de totale kost voor preventie en schadevergoeding in Frankrijk 80000 euro per wolf per jaar bedraagt. En dit cijfer is diverse jaren na elkaar bevestigd.

Hoe zijn deze kosten (80.000 euro per wolf) op te delen? In grootte-orde betaalt de overheid ruim 60.000 euro per wolf aan beschermingsmaatregelen, de veehouders maken zelf 15.000 euro per wolf per jaar kosten voor beschermingsmaatregelen en er wordt ongeveer. 5.000 euro aan schadevergoeding per wolf uitgekeerd. Hieruit blijkt dus de bijzondere financiële impact van de aanwezigheid van de wolf op de overheidsfinanciën, maar zeker ook op de bedrijfskosten voor de veehouders. Ondertussen zijn de wolven ook in Vlaanderen gearriveerd, hetzij via Polen, Duitsland en Nederland, hetzij via de piste Italië en Frankrijk.

Wolf wordt verwelkomd

Voor de media, de politici en onze groene vrienden is de terugkeer van de wolf uiteraard een succesverhaal, waar alleen ‘hoera’ bij past. De laatste wolf werd immers, al naar gelang de bron, in België geschoten in de periode tussen halfweg de 19e eeuw en begin van de twintigste eeuw. Als men met de bril van biodiversiteit naar deze evolutie kijkt dan is ‘hoera’ op zijn plaats. De wolf komt in onze regio’s aan de top van de voedselpiramide en kan nuttig zijn in bestrijding van andere soorten, die mensen soms last berokkenen, denk daarbij bv aan everzwijnen. Maar spijtig genoeg doodt de wolf ook geregeld onze landbouw-huisdieren. Onze dieren zijn niet geselecteerd om continu alert te zijn voor aanvallers en zijn dan ook een gemakkelijke prooi.

Beelden van gedode en verscheurde schapen, alpaca’s, maar ook runderen en soms een veulen of een kalf komen soms in de media, maar blijven meestal onder de radar. De vrienden van de wolf zien trouwens deze beelden liever niet in de media verschijnen. Maar even erg of nog erger is dat geregeld dieren ernstig verwond worden door de aanvallen van een wolf en levend achterblijven in helse pijn en moeten wachten tot een mens hen vindt en de dierenarts ze eventueel ofwel nog kan verzorgen of euthanaseren. Over dit dierenleed wordt door alle partijen (wolvenvrienden en politici) gezwegen. Alle informatie over de wolf die verspreid wordt, munt uit in het benadrukken van positieve gevolgen van de aanwezigheid van de wolf. Het negatieve wordt vergoelijkt of geminimaliseerd.

Maar over dit dierenleed willen wij het toch wel even hebben. ‘Welkom Wolf’ stelt dat de wolf een efficiënte doder is, ‘hij grijpt het dier naar de keel zodat het een korte doodstrijd kent’. De wolf mag dus een schaap of een ander dier onverdoofd doden. De veehouders en schapenhouders worden geverbaliseerd en beboet als ze op dit moment nog één van hun dieren onverdoofd zouden slachten. Als de moslims om religieuze redenen claimen dat ze hun lammeren onverdoofd willen slachten, dan is het kot te klein en wordt plots de godsdienstvrijheid, gegarandeerd in onze grondwet, opzij geschoven. De wolf mag, wat wij allen niet mogen.

Gedood worden is één (erge) zaak, gewond achtergelaten worden met de darmen uit het lijf, of zoals de runderen met opengereten billen of buik, is dierenleed van de hoogste orde. Via de media, die vooraf geïnformeerd werden, of via illegale beelden, hebben Animal Rights en Gaia de jongste jaren moord en brand geschreeuw omtrent praktijken in slachthuizen en op veebedrijven.

Wij houden van dieren en willen niet dat ze lijden, maar als een varken met gebroken poot op de vrachtwagen ligt, dan moet men wel enig duw- en trekwerk gebruiken om dit varken op de begane grond te krijgen. Als men als mens van 80 kg een geëxciteerd rund van 1 ton in een bepaalde richting wil laten lopen dan volstaan soms geen lieve woordjes. Enige realiteitszin in de omgang met dieren is soms op zijn plaats, maar wij willen helemaal geen brutaliteiten op dieren vergoelijken.

Op politiek vlak stellen we vast dat onze vorige en huidige Vlaamse minister van dierenwelzijn er telkens als de kippen bij is om de dierenrechtenorganisaties te volgen. Economisch gezien hebben de beslissingen die uit deze volgzaamheid voortvloeien echter al heel wat economische ravage en bedrijfsbeëindigingen als gevolg gehad in Vlaanderen. Het offerfeest als bron van inkomen voor nogal wat schapenhouders is gedecimeerd.

Dubbele standaard

Maar dan komen de wolven, die elke nacht dieren verwond achterlaten of doden en dan wordt het muisstil vanuit de hoek van onze dierenvrienden. Schapen lijden, koeien worden levend verscheurd, maar blijkbaar is er plots geen probleem met dierenwelzijn!? Meer nog Animal Rights en Gaia participeren in de beloning van 30.000, die uitgeloofd wordt om de ‘doder van de wolvin Naya te vinden. Los van het feit dat formeel gesteld wordt dat Naya doodgeschoten is door jagers, tot nader order zonder bewijs, is de houding van de zojuist genoemde organisaties en ook van onze betrokken politici zonder meer schizofreen te noemen. Men is tegen dierenleed en men loopt hoog op met de wolf.

Wie tegen dierenleed is, moet zich de vraag durven stellen in welke situatie er het minst dierenleed is: ofwel met de wolf ofwel zonder wolf? Het antwoord is logisch en duidelijk. Recent heeft de bevoegde minister de sancties echter drastisch verstrengd (5 jaar gevangenis , 8 miljoen euro boete) voor wie de wolf iets aandoet. Betrokken partijen en politici moeten zich de fundamentele vraag durven stellen: ‘Ben ik echt bezorgd om dierenleed of wat is de drijfveer om dierenleed te negeren?’ Misschien ligt hier een taak voor filosofen of ethici om deze problematiek objectief te proberen te benaderen.

De wolvenvrienden zullen snel repliceren dat landbouwdieren niet hoeven te lijden, want als elke veehouder de nodige beschermende maatregelen neemt, zal de wolf geen schade aanrichten. Dit is een simplistische en onrealistische redenering. Al het vee kan niet elke nacht opgestald worden, dit is gewoonweg onmogelijk. Alle dieren ’s nachts in een ‘nachtweide’ samenbrengen is eveneens bedrijfsmatig onhaalbaar. Alle weiden (en niet alleen de schapenweiden) ‘wolfproof ‘maken, dit wil zeggen elektrisch bedraden tot een hoogte van 1.20m en met een stroomsterkte van minimaal 4.500 tot 7.000 volt is onhaalbaar en onbetaalbaar.

Kosten elektrische afsluiting

Elke veehouder weet dat een elektrische afsluiting in werking houden betekent dat er om de paar weken heel wat maaiwerk aan te pas komt om de grasgroei onder de draden weg te nemen. Wie zal al dit werk vergoeden? De kosten van de aanwezigheid van de wolf kunnen niet allemaal op de rug van de veehouder terechtkomen. Als de maatschappij vindt dat er wolven in Vlaanderen moeten kunnen leven, dan moet die maatschappij alle, ook financiële gevolgen, hiervan dragen.

Uit voorlopige berekeningen blijkt dat het wolfproof maken van alle weilanden voor schapen en runderen in Limburg alleen miljoenen euro’s zal kosten. Dit staat nog los van de periodieke onderhoudskost om de stroomvoorziening te garanderen.

Ook moeten we hier nog even ingaan op de ‘probleemwolven’. In alle landen met een wolvenpopulatie is er een afschotregeling uitgewerkt, waarbij voor wolven, die een bedreiging vormen voor landbouwdieren of voor de mens, afschot mogelijk is onder bepaalde voorwaarden. In Vlaanderen zitten we nog in de hoerafase. Maar als we de ravage zien die de jongste weken door een zwervende wolf (Billy genaamd) in de Antwerpse Kempen (maar ook in Nederland) aangericht is, is een regeling op dit vlak dringend.

Of moeten we wachten tot een mens of kind aangevallen wordt ? Wie zal voor zo’n nalatigheid de verantwoordelijkheid opnemen? Het is een verkeerde insteek om wolven koosnaampjes te geven. De wolf al te veel vermenselijken doet ons finaal vergeten dat het een roofdier en een moordenaar is. Het is spijtig dat als het over de wolf gaat we alleen maar hoera horen, en dat het dierenleed door wolven veroorzaakt genegeerd wordt. Ook is er momenteel geen ernstige berekening gemaakt van wat het wolfproof maken van alle weilanden alleen al in de risicozones zal kosten, laat staan dat de onderhoudskost hierbij in beeld gebracht is.

Om voor de wolf een plaats te voorzien in Vlaanderen zal binnen de begeleidende structuren (het wolvenplatform) een meer evenwichtige samenstelling moeten worden vooropgesteld, waarbij alle betrokken partijen terdege aan bod komen. Dit is een aandachtspunt. Veehouders houden van hun dieren en zien ze niet graag levend verscheurd worden. Om dit te verhinderen zullen veel kosten moeten gemaakt worden en daar is het logisch dat deze door de gemeenschap gedragen worden. Er moet misschien ook psychologische bijstand voor veehouders voorzien worden. Want over de trauma’s, die aanvallen van wolven bij veehouders veroorzaken, wordt helemaal niet gesproken.

André Calus

Lees ook in Schapen

Mooie Belgische finale van de Ovinpiades 2023

Agribex Wat in 2019 begon met een voorzichtige toenadering vanuit de Waalse schapensector naar Vlaanderen, groeide uit tot een volwaardige wedstrijd voor jonge schapenherders met een Belgische finale op Agribex in Brussel.
Meer artikelen bekijken