Winterheide, zomerheide, heidekruid, dopheide, struikheide, bezemheide, Erica, Calluna: namen die allemaal een beetje hetzelfde betekenen, maar ook weer niet. Wie op zoek is naar een specifiek heidekruid voor een specifieke toepassing merkt al gauw dat er heel veel verschillende soorten heide op de markt zijn. Voor wie door de bomen het bos niet meer ziet, geven we hieronder een beknopt overzicht van welke heideplantjes er courant in de handel aangeboden worden.
Botanisch
Het zogenaamde heidekruid zijn die planten die in de natuur de heidelandschappen hun prachtige, kenmerkende paarsrode kleur bezorgen. Het zijn als het ware ministruikjes die dankzij hun gedrongen groeiwijze en hun kleine schub- of naaldvormige blaadjes, kunnen overleven op zeer voedingsarme bodems. Plantkundig behoren de heideplantjes tot de heidekruidfamilie (Ericaceae ). Heideplanten zijn opgedeeld in 2 geslachten: struikheide (Calluna ) en dopheide (Erica ) .
Struikheide (Calluna vulgaris ) is de enige soort binnen het geslacht Calluna. Dit plantje komt verspreid voor in heel Europa, dus ook in België en dit voornamelijk in de Kempen. De paarsrode, roze of soms witte bloemen vormen naar 1 kant gekeerde, dichte trossen die verschijnen van juni tot september. Vanwege zijn bloeitijdstip wordt de struikheide ook wel zomerheide genoemd. Calluna is een absoluut zuurminnende plant en groeit niet in kalkhoudende gronden. Hou hiermee rekening wanneer u deze plant wil aanplanten in de tuin of wil opplanten in bakken of potten.
In tegenstelling tot het geslacht Calluna omvat het geslacht Erica (dopheide ) meer dan 750 wilde soorten. Deze komen hoofdzakelijk voor in Zuid-Afrika, in de bergen van tropisch Afrika en in Zuid-Europa. In België komen er 2 soorten van het geslacht Erica voor in de natuur.
Dopheide ( Erica tetralix ) komt in de Kempen vrij algemeen voor. Dopheide wordt 10 tot 50 cm hoog en bloeit van juli tot september met roze (soms witte) bolvormige bloemetjes, die in schermvormige trosjes aan het einde van de stengels verschijnen. Dit redelijk winterharde plantje groeit zowel op zonnige als op schaduwrijke plaatsen en geeft de voorkeur aan voedselarme, vochtige standplaatsen.
Rode dopheide ( Erica cinerea ) is een eerder zeldzaam plantje dat in België soms nog te vinden is in Oost-Limburg en ten zuiden van Brugge. Rode dopheide wordt 20 tot 60 cm hoog en bloeit van juni tot september met diep roodpaarse bloemetjes, die in lange trossen bij elkaar staan. Deze dopheide geeft de voorkeur aan een open, zonnige standplaats op een voedselarme, zure, droge tot matig vochtige bodem.
Heidekruid voor tuin en terras
Winterheide ( Erica carnea ) groeit van nature in de Alpen. Deze soort is in ons klimaat volledig winterhard en is uitstekend geschikt als bodembedekker. Van nature komt deze heide soort in België niet voor, maar de cultivars (door selectie van zaailingen verkregen tuinsoorten) zijn commercieel zeer belangrijk. De plantjes bloeien, afhankelijk van de cultivar, van november tot april. Het is dan ook een plantje dat zeer geschikt is als potplant, ter vervanging van de zomerbloeiers, die dan hun beste tijd wel gehad hebben. Erica carnea geeft de voorkeur aan een goed doorlatende zure grond, maar doet het, in tegenstelling tot de andere heideplanten, ook goed in kalkrijke gronden, waardoor hij kan aangeplant worden in iedere gangbare tuingrond.
De bloemkleuren van Erica carnea gaan van licht paarsroze tot paarsrood en wit. Het loof is meestal groen, maar er bestaan ook variëteiten met bronskleurig of matgeel loof.
Erica x darleyensis is een Ericasoort ontstaan door kruising van Erica carnea (zie vorige) met Erica mediterrana. Dit plantje kan in strenge winters wel wat schade oplopen, maar mits een beschutte standplaats kan hij onze gemiddelde winters wel overleven. Deze Erica heeft vrijwel dezelfde eigenschappen als de Erica carnea, met dit verschil dat de bloei een dikke maand later valt en loopt van december tot mei.
Erica gracilis is een uit Zuid-Afrika afkomstige heidesoort die rond de periode van Allerheiligen heel vaak aangeboden wordt als kerkhofplant of balkonplant. Het lichtgroene loof van dit 30 cm hoge plantje, in combinatie met zijn uitbundige bloei, van oktober tot december, maken het tot een van de mooiste Erica's. Dit plantje is echter niet wintervast en zal bij de eerst vorst gegarandeerd vervriezen. Deze dopheidesoort werd vroeger nog weleens gebruikt als kamerplant in onverwarmde ruimtes, maar is dus niet geschikt als tuinplant, wel als potplant die desgevallend dient beschermd worden tegen de vorst.
Van Calluna vulgaris zijn door selectie vele cultivars ontstaan die een rijke bloei kennen en die in bladkleur variëren in allerlei tinten van groen en geel, waardoor ze ook buiten de bloeiperiode (afhankelijk van de cultivar, ergens tussen augustus en november) een meerwaarde betekenen voor de tuin. Geef ze een plaatsje met voldoende zonlicht, dan zijn de bladkleuren en de bloei optimaal. Zet ze op een licht zure grond, die voldoende vochthoudend is. Verbeter de bodem eventueel door toevoeging van compost of potgrond voor zuurminnende planten. Een speciale vermelding verdienen de Calluna vulgaris ‘Garden Girls’ en ‘ Beauty Ladies’. Deze cultivars zijn volledig winterhard en zijn knopbloeiers. Dit wil zeggen dat deze planten knoppen vormt, maar dat de bloemen niet opengaan. Hierdoor kunnen de bloemen niet bestoven worden door insecten en blijven ze er, ook na strenge vorst, maandenlang fris en jong uitzien. Calluna bloeit met roze, roodpaarse of witte bloemetjes.
Ook van Erica tetralix en Erica cinerea zijn vele cultivars in omloop die uitstekend geschikt zijn als zomerbloeiende tuin- of terrasplant.
GB
