Startpagina Tuin

Maak van je tuin een vlinderparadijs

Het vlinderseizoen is stilaan over zijn hoogtepunt heen, maar op zonnige dagen wordt de tuin nog steeds opgevrolijkt door veelkleurige vlinders die van bloem naar bloem fladderen. Deze insecten zijn dan op zoek naar nectar, die ze met hun lange roltong uit de bloemen zuigen. In ruil zorgen de vlinders voor de bestuiving van de plant. Kortom dit is de natuur op zijn mooist.

Leestijd : 5 min

Net als de meeste planten die insecten nodig hebben voor hun bestuiving, bloeien vlinderlokkende planten lang en uitbundig met vaak prachtige kleuren, heerlijke geuren en opvallende bloemen. Dit is dus niet alleen leuk voor de vlinders, maar ook mooi meegenomen voor de tuinliefhebber. Met het nieuwe plantseizoen voor de deur – vanaf september kunnen container- en kluitplanten bij gunstige weersomstandigheden geplant worden – geven we graag een overzicht van de 5 mooiste vlinderlokkers.

Algemeen

Wil je graag fladderaars met namen als 'gehakkelde aurelia', 'landkaartje', 'bruin zandoogje' of 'oranje luzernevlinder in je tuin te zien krijgen, dan kan je beter ook met de standplaats van de vlinderplanten rekening houden. Vlinders zijn tere wezens die niet houden van wind en schaduw. Het zijn koudbloedige dieren, ze hebben zonnewarmte nodig om hun temperatuur omhoog te krijgen. Ze kunnen pas vliegen als hun lichaamstemperatuur ten minste 20 °C bedraagt. Daarom is het beter om de vlinderplanten op een zonnige en beschutte plek neer te zetten. Als u al vroeg in het voorjaar vlinders in de tuin wil, is het belangrijk om ook enkele najaarsbloeiende vlinderplanten aan te planten. Veel vlinders gaan namelijk in het najaar in rust op een beschutte overwinteringsplaats (een dikke haag, een tuinhuisje, tussen snoeihout, onder een vensterbank...). Voordat ze dat gaan doen, zorgen ze er echter voor dat ze veel voedsel opslaan. Anderen gaan, net als trekvogels, met een volle buik op weg naar het zuiden.

Waard- en nectarplanten

Volwassen vlinders voeden zich met nectar van bloeiende planten. Niet alle bloeiende planten produceren echter evenveel nectar en ook de samenstelling kan nogal verschillen en sommige bloeiende planten produceren zelfs helemaal geen nectar. Dit verklaart meteen waarom niet alle bloemen even geliefd zijn bij vlinders. De bloeiende planten die wel veel nectar produceren, lokken de vlinders in grote aantallen en zijn op zomerse dagen een waar vlinderparadijs. Waardplanten daarentegen zijn een ideale voedingsbron voor de rupsen van de vlinders, het is op deze planten dat de eitjes afgelegd worden, en zijn dus onmisbaar in de ontwikkeling van de vlinders. De rupsen van de meeste vlinders leven op wilde, inheemse planten zoals brandnetels, distels, pinksterbloem, klimop..., maar ook bepaalde tuinplanten zoals judaspenning, Oost-Indische kers, hazelaar, struikheide en hulst zijn goede waardplanten.

Buddlejasoorten (vlinderstruik)

De Nederlandse naam zegt al genoeg, dit is een echte vlinderlokker, die met zijn overvloed aan bloemen aantrekkelijk is voor vrijwel alle soorten vlinders. De kleine, slanke bloemen staan in bolvormige of pluimvormige trossen gerangschikt op het uiteinde van de takken. Buddleja davidii , de meest courante soort, wordt 2,5 tot 3 m hoog, zelfs als hij jaarlijks gesnoeid wordt en bloeit van juni tot oktober met witte, blauwe, of rood-paarse bloemen. B. d. 'Nanho Blue' en 'Nanho purple’ zijn wat minder fors van groei (tot 2 m). Er zijn ook hybridenkruisingen beschikbaar, zoals Buddleja Argus (verkrijgbaar in wit en paars), die zich kenmerken door het feit dat de rijkelijk bloeiende struiken geen zaad vormen, waardoor de planten zich niet verder verspreiden in de tuin door middel van zaad. Deze planten bloeien het mooist als ze jaarlijks tot kort boven de grond worden teruggesnoeid (15 à 40 cm – begin april). Buddleja alternifolia is nog forser van groei (tot 6 m) en bloeit van einde mei tot begin juli met geurige toefjes lilakleurige bloemetjes, waarbij hij zijn Engelse naam Fountain butterfly bush (fontein vlinderstruik) alle eer aandoet.

Een atalanta vlinder op een rijkbloeiende buddleja
Een atalanta vlinder op een rijkbloeiende buddleja

Symphorycarpos (sneeuwbes)

De sneeuw- of klapbesstruiken (de bes maakt een klappend geluid als ze tussen de vingers kapot geduwd of op de grond gegooid wordt) zijn dankbare planten die zowel in de schaduw als in de zon kunnen groeien. S. alba is een vrij losgroeiende struik die tot 1,5 m hoog wordt en in het najaar witte bessen draagt.S. chenaultii heeft een dichtere groeiwijze en lila bessen. Daarnaast bestaan er nog een 10-tal cultivars met specifieke groeiwijzen en witte of lila bessen. Sneeuwbes is een sterke plant die de voorkeur geeft aan vochtige, humusrijke gronden. De kleine, roze, urnevormige bloemen die van juli tot september in hangende trosjes aan de plant verschijnen, zijn zeer rijk aan nectar en trekken massaal allerlei soorten vlinders aan.

Sedum spectabile (hemelsleutel)

Ook deze bekende tuinplanten met hun licht- tot donkerroze, paarse of witte bloemen zijn goede nectarproducenten. De bloemen, die pas laat op het jaar ( van september tot oktober) aan de plant verschijnen, zitten op mooie dagen soms afgeladen vol met atalanta's of dagpauwogen die zich tegoed doen aan de rijke hoeveelheden nectar. Sedums zijn dankbare, sterke tuinplanten, die zowel goed groeien in volle grond als in pot. Zorg voor een goed gedraineerde grond op een plekje in de volle zon. Droogte is voor deze planten geen probleem. Voor een gezonde groei en goede bloei worden de ingedroogde stengels pas in het voorjaar verwijderd door ze onderaan af te breken.

Lavendula (lavendelsoorten)

Deze geurige zomerbloeier zorgt niet alleen voor geur en kleur in de tuin, maar is bovendien een goede nectarproducent die allerlei vlinders aanlokt. Echt veeleisend is deze plant niet, maar hij heeft een hekel aan zware, natte grond, schaduw en vochtige, koude lucht. Als de planten uitgebloeid zijn, kunnen de uitgebloeide aren weggesnoeid worden, waardoor de planten er wat netter uitzien. Een jaarlijkse snoeibeurt in het voorjaar, tot net boven het verhoutte gedeelte, en een kalkbeurt zorgen voor een goede groei en een rijke bloei.

Koolwitje op lavendel.
Koolwitje op lavendel.

Verbena bonariensis (ijzerhard)

IJzerhard is een wat minder gekende, vaste plant die bloeit van juni tot oktober met roze, lavendkleurige bloemhoofdjes met een doorsnee van 5 tot 7,5 cm. De plant is wat ijl van groei, wordt tot 1 m hoog en is een goede nectarproducent. Ze groeien best in een vruchtbare bodem op een zonnige plek in de tuin. Door de hoofdscheuten te toppen gaat de plant bossiger groeien en rijker bloeien. Wegplukken van de uitgebloeide bloemen zorgt ervoor dat de bloei langer aanhoudt.

Deze 5 bovenstaande planten zijn slechts een kleine selectie uit het grote aanbod van vlinderlokkende planten. Zo zijn vlinders ook gek op bloeiende kruidenhoekjes met rozemarijn, kattenkruid, marjolein, tijm en venkel. Maar ook klimop, floxen, asters, koninginnekruid, kamperfoelie, kaasjeskruid en vele andere vaste planten zijn echte vlinderplanten.

Geert Brantegem

Lees ook in Tuin

Het nieuwe moestuinseizoen staat voor de deur

Tuin Door de zachte temperaturen belooft het in 2024 een vroeg seizoen te worden. De enthousiaste moestuinier voelt zich in deze periode zoals een kind in de weken voor Sinterklaas: voorzichtig bladerend door de catalogi van zaadhuizen en tuincentra op zoek naar nieuwigheden en curiosa, hier en daar aankruisend welk ras of soort men in het komende seizoen wel eens wil uit proberen.
Meer artikelen bekijken