Startpagina Pluimvee

Mariëlle Schalk (’t Kakelhof) : ‘Beleving staat centraal in alles wat je doet’

In Meer, pal op de grens met Nederland, baat Mariëlle Schalk met haar familie en enkele medewerkers leghennenbedrijf ‘t Kakelhof uit. Mariëlle is veel meer dan een doorsnee ‘kippenboerin’. Gestuwd door grote passie en sterke ondernemerszin draagt ze een missie uit en is ze ambassadeur van een positievere en duurzamere landbouw. Dat gedachtegoed rolt ze graag ook op sociale media uit. “We botsen echter op de limieten van ons verdienmodel.”

Leestijd : 7 min

Of het nu Salim Segers, Corry Konings of Will Tura is: door de boxen van de stallen met leghennen op ‘t Kakelhof in Meer (Hoogstraten) knalt overwegend Nederlandstalige schlagermuziek van Radio Valencia uit de boxen. Het is misschien maar een detail, maar op ‘t Kakelhof is alles in de bedrijfsvoering belangrijk, ook de liefde voor muziek.

Beleving en verbinding

“Beleving staat centraal in alles wat je doet. Want elke vrucht, elk dier heeft een verhaal.” Mariëlle Schalk (32) vat perfect samen waar het volgens haar allemaal rond draait: beleving en verbinding, géén polarisatie, maar communicatie. Radio Valencia stond op in de stallen van de opfok, dus ook nu. Daarbovenop telt Radio Valencia hier wel meer fans, want manlief (DJ) Wim Smits is op de lokale radio vaste presentator van een programma op zaterdagmiddag.

Dat Mariëlle Schalk, de oudste van 3 kinderen, kippenboerin zou worden, stond al vroeg in de sterren geschreven. Voor de kleine kinderen konden gaan spelen, waren ze alle 3 verplicht om elke dag eieren in een stal te gaan rapen.

“Je vindt dat als kind niet zo plezierig. Pas later als je voor jezelf gaat werken, wordt dat leuker en besef je het belang veel meer. Overigens, in elk werk zijn er dingen die minder leuk zijn om te doen, maar die wel moeten gebeuren.” Mariëlle had zeker de bagage om verder te studeren. “Maar ik bleef thuis en studeerde niet verder. Daar heb ik wel eens spijt over, maar dat is allemaal achteraf. Ik had wel wat meer kennis willen hebben van bijvoorbeeld voeders. Het zou me nu goed van pas komen.”

Focus op leghennen

De klok kan je niet terugdraaien, en dat hoeft ook niet. Er zijn intussen al 4 generaties op ‘t Kakelhof. Vroeger was het een gemengd bedrijf van leghennen en melkkoeien. “Mijn vader verkocht die veestapel in 2010, met het verdwijnen van het melkquotum en door de drukte ‘s morgens bij de kippen.”

De keuze voor pluimvee was gemaakt, en ook de omschakeling van batterij naar scharrel. Vandaag wordt ‘t Kakelhof gerund door Mariëlle, haar broer Ron en haar moeder, met de hulp van enkele externe medewerkers. Goed voor 4 stallen, met in totaal 180.000 leghennen.

Nee, over de prijzen van de scharrel-eieren wordt niet geklaagd. “Maar de marges zijn echter te klein, wat ook zware druk op het verdienmodel zet. De prijzen in de hele keten zijn niet eerlijk verdeeld. Je merkt dat er meer en meer vragen komen van de samenleving, met betrekking tot bijvoorbeeld milieu en dierenwelzijn. We willen hierop graag een antwoord bieden door nog meer te investeren, maar dat geld is er niet. Er zijn voldoende mogelijkheden, maar er is geen verdienmodel om dat te doen. Indien de consument meer wil betalen, zou er eventueel wel financiële ruimte komen om een effectief ant- woord te bieden op de vele vragen”, zegt Mariëlle.

“Het is goed dat de maatschappij bijvoorbeeld meer dierenwelzijn verlangt, maar willen de consumenten dan ook meer betalen voor hun scharreleitje? We willen nog meer investeren, maar de marges zijn te klein. Dat is niet alleen jammer, maar vooral frustrerend. Als men dan toch zo begaan is met het milieu, wil men dan ook wat meer betalen voor onze lokale producten? Globalisering, allemaal goed en wel. Dat begrijp ik, maar laat ons dan tenminste wereldhandel drijven met dezelfde spelregels: alle producten wereldwijd moeten dan aan dezelfde vereisten voldoen.”

Eerlijk, integer en open

De druk wordt groter, onder meer op sociale media. “Vaak met negatieve reacties op gevoelige onderwerpen, en daar heb ik het moeilijk mee. We zijn als boeren ook deels zelf in de fout door te weinig ons verhaal te vertellen. Door dat 30 jaar niet of te weinig te doen. Het is nu al veel beter, maar er blijven nog veel opportuniteiten. We moeten nog meer investeren in het versterken van de verbinding tussen burger en boer.”

Dioxine, mond- en klauwzeer (MKZ), fipronil... “De landbouw kwam er telkens slecht uit, maar het is vaak ook onze fout niet. Meer communicatie zorgt voor meer begrip en een betere verstandhouding en daar moeten we als landbouw nog meer op durven inzetten. Plaats borden aan je bedrijf. Zegt wat je doet. Eerlijk, integer en transparant. Dat is de weg die we moeten inslaan. Ons verhaal vertellen, en dan kom je vooruit.”

Ook ‘t Kakelhof werd het slachtoffer van die fipronil. “Twee stallen werden met dat product gereinigd. We waren verplicht om onze jonge kippen weg te doen. Dat is hard, heel hard.”

Verkoop korte keten

Het eigen verhaal vertellen en zorgen voor beleving. Dan kom je ook al vlug uit bij verkoop via de korte keten. Op ‘t Kakelhof staan dan ook automaten, waar je naast kakelverse eieren, ook plukverse paprika’s, uien, aardappelen, bessen, appelen... kunt kopen. “Die verkoop via de korte keten maakt nog maar 10% van onze omzet uit. Dat aandeel groeit en dat is positief en belangrijk. Er is ook een kijkstal, waar je de kippen kunt zien. Openheid en transparantie, alles is net en verzorgd. Iedereen mag zien wat we doen. We zijn dan ook trots op wat we doen.” Onze klanten weten waar ze voor kiezen.

Corona trok echter ook een streep door de financiële rekening. “Door corona weten we nu wat een grens is. We wisten niet wat een grens was tot die grens op zekere morgen dichtging: geen leveranciers en geen kopers meer van over de grens. Dat deed ons financieel pijn, zeker met de paasdagen, want dat is de periode bij uitstek waarin de meeste eieren worden gekocht. Maar anders ben ik blij dat we aan deze kant van de grens boeren.”

In Nederland is de mentaliteit sterk gewijzigd. “Het is nooit goed of voldoende wat boeren in Nederland doen. Daar is de druk van maatschappij en de politiek nog groter. Nochtans had ik er vroeger liever wel geboerd: grote weilanden, veel afstanden. Veel meer platteland in het groene Nederland dan in het verstedelijkt Vlaanderen. De regelgeving verschilt echter niet zo veel tussen Nederland en Vlaanderen, het gaat hem vooral om de perceptie. Maar ja, we gaan zeker moeilijke tijden tegemoet. Zelf weet ik niet of ik binnen 15 jaar nog op dezelfde manier leghennenhoudster zal zijn.”

Geen buitenloop

Ook in buitenloop gelooft Mariëlle niet. “Er is nog heel wat honger in de wereld en dan wordt er veel grond voor bijvoorbeeld buiten lopende kippen beschikbaar gehouden, waar ze nooit op komen. Nee, zo benut je de oppervlakte verkeerd. Buitenloop is ook voor de dierengezondheid niet super en je neemt veel grotere risico’s in het kader van bijvoorbeeld vogelgriep. Maar iedereen doet wat die moet of wil doen, ook wat het bioverhaal betreft. Het was op ‘t Kakelhof al een grote omschakeling van batterij naar scharrel. Dat zorgde ook voor een totaal andere manier van werken in de hele bedrijfsvoering.”

Investeringsplannen gedwarsboomd

Uitbreiding is voorlopig niet aan de orde, hoewel Mariëlle wel eens luid droomt van een ‘belevingsstal’. “Heel zeker, er zijn nu al andere manieren van het houden van kippen. En ook die moet je aan de burgers en aan de consumenten vertellen. Zo’n belevingsstal zou dan een 3-sterrenstal zijn, volledig onder dak en transparant, waardoor ik nog meer mijn ei kwijt zou kunnen. Met duurzamer voeder, ook focus op milieu, dierenwelzijn en reststromen, zoals bijvoorbeeld de inzet van zeewier of insecten.”

Ze heeft mooie plannen om te investeren, maar dan wordt vaak weer op die limieten van het eigen verdienmodel gebotst. “Er zijn mogelijkheden, maar daar kan ons verdienmodel vandaag echter niet of te weinig tegenop. Met enkel de winst uit de korte keten kan je bijvoorbeeld niet naar de bank trekken. Nog meer werken aan duurzaamheid kost centen.”

Licht, lucht en liefde

Met de witte eieren van het bedrijf van haar ouders meegerekend, verlaten dagelijks 200.000 eieren ‘t Kakelhof. “We hadden vroeger ook melkvee, nu hebben we nog een 14-tal schapen. Ik vind het voor mezelf, voor geest en lichaam, belangrijk dat er nog wat buitenwerk is. Dat zorgt voor afwisseling. Dikwijls komt dat werk buiten op het verkeerde moment. Je hebt echter vaak niet te kiezen. We blijven als landbouwers zo afhankelijk van externe omstandigheden, zoals het weer. Op de tractor rijden, dat is leuk. Het is ook genieten.

Door het houden van koeien vroeger hebben we nog een kleine 20 ha weides. Mijn vader maakt kleine pakjes hooi, voor paarden en schapen. Zelf kan ik mij geen leven zonder dieren voorstellen. Ik zeg altijd: licht, lucht en liefde, dat is belangrijk. Veel licht, veel ventilatie en veel liefde. Boeren, verzorgen planten en dieren. Je doet dat ook voor een groot deel op gevoel. De dieren zo goed mogelijk behandelen. En dat geven we ook onze kinderen zoveel mogelijk mee.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Pluimvee

Meer artikelen bekijken