Ook land- en tuinbouwers staan sterker bij onrechtmatige clausules in contracten
Contractuele voorwaarden die onrechtmatig zijn, oneerlijke marktpraktijken of misbruik van economische afhankelijkheid? Door de nieuwe wetgeving die de relaties tussen ondernemingen reglementeert, kunnen zulke voorvallen voorwerp worden van een gerechtelijke betwisting. “En dan staat de land- en tuinbouwer sterker dan vroeger”, stelt Isabel Dillen van SBB.
Voor de bescherming van ondernemers werd in 2019 een nieuwe wet uitgevaardigd. 2 van de 3 luiken zijn al van kracht: de oneerlijke marktpraktijken en het misbruik van economische afhankelijkheid. Op de website van SBB stelt Isabel Dillen dat dit jaar ook het laatste deel met betrekking tot onrechtmatige bedingen in werking zullen treden. “Dit bepaalt dat overeenkomsten tussen ondernemingen duidelijk moeten zijn en niet mogen leiden tot een al te groot onevenwicht tussen de rechten en de plichten van de partijen.
Overmacht wel degelijk inroepen
Isabel Dillen geeft een voorbeeld uit de praktijk. Zo oordeelde de Ondernemingsrechtbank van Gent dat overmacht (bijvoorbeeld buitengewone klimatologische omstandigheden) wel degelijk kon worden ingeroepen voor het niet-nakomen van een verbintenis. Het ging in dit concreet voorbeeld over het leveren van een overeengekomen hoeveelheid aardappelen. Volgens de koper kon ‘overmacht’ niet worden ingeroepen.
“Er is sprake van misbruik door het direct of indirect opleggen van oneerlijke koop- of verkoopprijzen of andere oneerlijke contractuele voorwaarden”, stelt Isabel Dillen van SBB. “De clausule waarbij de overmacht werd uitgesloten werd door de rechtbank niet weerhouden.” De gedagvaarde landbouwers moesten geen schadevergoeding betalen voor het niet-naleven van de overeenkomst.
Een betere onderhandelingspositie
Samengevat: de contractsvrijheid tussen partijen worden door de nieuwe wet aan banden gelegd. “Wie niet akkoord gaat, kan de uitvoering van de clausule voor een rechtbank betwisten. De rechter heeft nu maar dan vroeger een instrument in handen om de clausule te beoordelen en desgevraagd ook eventueel onrechtmatig te beoordelen. Als de rechter oordeelt dat de clausule onrechtmatig is, moet geen gevolg worden gegeven aan de clausule.”
Er is niet alleen de ruimere beoordelingsbevoegdheid van de rechter bij de geschillen over specifieke clausules in contracten. “Bij de onderhandeling kan je er op wijzen dat een bepaalde clausule eventueel voorwerp kan worden van een geschil bij de rechter. En dan beslist de rechter of een clausule al dan niet rechtsgeldig is. Het is beter te voorkomen dan te genezen en dus beter om op voorhand al zulke clausules niet in de overeenkomst te laten opnemen.”
