De brochure ‘Veilig omgaan met mestgassen’ toont aan de ene zijde een varkens- en aan de andere zijde een melkveebedrijf. Aandachtspunten bij mestwerkzaamheden staan aangegeven op de overeenkomstige plaats op het bedrijfsoverzicht. Zo willen de partners, Fedagrim en Prevent Agri, veehouders niet alleen sensibiliseren, maar hen ook een leidraad voor de juiste werkwijze aanreiken.
Hulp halen, niet helpen
“Tot op de dag van vandaag bestaan er geen veiligheidsvoorschriften. Daar hopen wij met onze brochure iets aan te doen”, vertelt Robin De Sutter van Prevent Agri. Ook sensibiliseren blijft belangrijk, benadrukt de heer De Sutter. “Veehouders zijn zich doorgaans onvoldoende bewust van de risico’s. Het gaat tien keer goed, het gaat honderd keer goed, maar als het eens misgaat, zijn de gevolgen desastreus. En het zijn altijd de mensen die het dichtste bij je staan die je er gaan willen uithalen.”
Die hulpvaardigheid kan je naasten duur te staan komen. Meer dan de helft van de dodelijke slachtoffers van mestgassen zijn mensen die anderen of dieren probeerden te redden. Je beschermt dus niet alleen jezelf, maar ook je naasten door het risico zo klein mogelijk te houden.
Waarom nu meer?
Waarom gebeuren er nu meer ongevallen met mestgassen dan vroeger? Naast de schaalvergroting haalt de heer De Sutter ook de strengere milieuwetgeving aan. “Bijmengen van spuiwater bijvoorbeeld werd vroeger niet gedaan, nu wel. Emissie-arme stallen moeten klimaatopwarming tegengaan. Helaas merken we dat zo’n strenge milieuwetgeving vaak lijnrecht tegenover arbeidsveiligheid staat.”
De heer De Sutter legt uit: “Je kan zoveel mogelijk inkapselen, maar de technische maatregelen daarvoor zijn niet perfect. Er worden toch gassen gevormd, die plotsklaps vrijkomen bij het openen. Afdekken en inkapselen heeft in mijn ogen dus geen toegevoegde waarde. Ik wijt daaraan een deel van de verantwoordelijkheid.”
Stallenbouw
De stallenbouwers aangesloten bij Fedagrim maken zich zorgen over de beperkte mogelijkheden tot verluchting. Wat kan er gedaan worden om de wetgeving aan te passen? Ze nemen zich voor een gezamenlijk standpunt in te nemen en dit aan te kaarten.
Een ander probleem voor de sector is betonrot. Onder invloed van mestgassen vormt betonrot sneller een probleem in mestkelders. Doorzakkende roosters, waarbij de dieren in de mestkelder terechtkomen, zijn een mogelijk gevolg. Ook hier geldt: hulp halen, niet helpen.
Samenwerking
“Dit is de derde keer dat we intensief samenwerken”, meldt Gert Van Thillo van Fedagrim. “Eerder hebben we al de brochures ‘Veilig gebruik van landbouwmachines’ en ‘Signalisatie op landbouwvoertuigen’ gelanceerd.”
In plaats van een droge tekst kozen de partners voor deze visueel aantrekkelijke aanpak. Ze lieten 800 brochures drukken, en stellen ze ook digitaal ter beschikking, voor koeien en varkens. Een veiligheidsaudit aanvragen om de risico’s op uw bedrijf aan te pakken kan nog steeds op de website van Prevent Agri.
Waar en hoe kunnen mestgassen ontstaan? In principe overal waar organisch materiaal rot. Dat kan in de mestkelder, maar ook in biogasinstallaties, septische putten en zelfs waterputten. Wanneer het organisch materiaal weg is, wil dat echter niet zeggen dat het gevaar is geweken. In een lege mestkelder kunnen gassen uit de poriën van het beton wasemen. Opletten geblazen, ook bij het reinigen van opslagtanks!
Over het algemeen loop je extra risico bij het mixen en verpompen, wanneer de korst breekt en de mest in beweging komt. Toevoeging van spuiwater, andere mest, anti-schuimvormers en vermorst voeder zorgt voor een plotse grote vrijstelling van gas. Let ook op voor ophoping rond mixgaten, roosters en in de cabine van de tractor. Bepaalde gevaarlijke mestgassen zijn zwaarder dan lucht, en blijven ondanks verluchting lang hangen.
