F&A Next is een initiatief van vier organiserende partners, waaronder Rabobank als internationale landbouwbank en Wageningen University & Research (WUR). Je kan er dan ook van op aan dat de start-ups die er zich mogen voorstellen technologie van het hoogste schap brengen. Meer dan een onderonsje tussen financiële bonzen, is het evenement een uitstalraam voor de landbouw van morgen.
Disruptieve innovatie
Waarom zijn die innovatieve technologieën van start-ups op zichzelf niet genoeg? “Ze vormen nog geen tastbare toepassingen, die landbouwers vlot in gebruik kunnen nemen”, vindt de organisatie achter F&A Next. “We hebben ondernemers nodig voor hun drive, investeerders voor hun vertrouwen, en grote bedrijven voor de massale impact die ze hebben”, klinkt het.
Waar de investeerders op F&A Next naar op zoek zijn, is ‘disruptieve’ of ‘ontwrichtende’ innovatie. Daarmee bedoelen ze ideeën of technologie die zo’n grote impact hebben, dat ze oude definities en regels overbodig maken en de markt op een andere manier vormgeven. Wat de gsm deed in de wereld van de telecom, bijvoorbeeld. Je mag nog zo’n fantastische, nieuwe vaste telefoon maken, op de markt is hij kansloos tegen de onnozelste gsm. Disruptieve innovatie zet een sector helemaal op zijn kop.
Waar blijven de robots?
Robots. De landbouwwereld wacht er al jaren op. Waar blijven ze? Dan Harburg, partner bij investeringsmaatschappij Anterra Capital, boort ei zo na onze hoop de grond in: “Wij zoeken oplossingen die snel kunnen groeien en voor hoge inkomsten zorgen. Ik moet eerlijk zeggen, dat bestaat niet in landbouwrobotica.” Hij ziet eerder mogelijkheden in het snel vervoeren van arbeiders van de ene werkplaats naar de andere via robots.
De Nederlander Richard van der Linde staat met de ‘voorzichtige robotarm’ van zijn bedrijf Lacquey/FTNON al zover dat ze arbeiders helpen bij de verwerking van groenten.
Luke Robinson vertelt over de Britse Earth Rover, een landbouwrobot op vier wielen, vol sensoren, geïnspireerd op de ExoMars Rover. Harburg waarschuwt dat al veel jonge roboticabedrijven zijn gefaald omdat ze de landbouwer overladen met ruwe data en taakkaarten waar die niets mee kan. “Wat je nodig hebt is een robot die zulke taakkaarten leest en uitvoert”, stelt hij.
Automatische groeikamers
Het Amerikaanse Iron Ox ontwikkelt volautomatische groeikamers met robotarmen. “Een serre is een gecontroleerde omgeving. Dat maakt het een pak makkelijker om een robot te ontwikkelen”, geeft medestichter Jon Binney toe.
Ook gecontroleerde groeikamers op zich zijn populair op F&A Next. Tussen de exposanten buiten de conferentiezaal valt het Belgische Urban Crop Solutions meteen op. Zij wonnen de publieksprijs op de FoodNexus Startup Challenge in december, en meteen ook een ticket naar F&A Next. Het bedrijfje verkoopt containers die volledig zijn uitgerust voor de productie van verschillende soorten sla, kruiden en tomaten. Recent voegde de startup daar nog saffraan, vanille, curcuma en euchinacea aan toe. Je hoeft de container alleen nog aan te sluiten op het net. De kleinste container, van 40 voet (ongeveer 12 m), kost €115.000.
‘Helden van Morgen’
Ook bij de geselecteerde ‘Helden van Morgen in Voeding en Landbouw’ is een groeikamerbedrijf te vinden. Infarm, een Duitse startup, verhuurt miniboerderijen (groeikamers) aan supermarkten. Hun experten komen de gewassen zaaien en de groeikamers programmeren.
Andere ‘Helden’ zijn te vinden bij Sugarlogix, dat suikers uit menselijke moedermelk namaakt met restproducten van koemelk. Nog een veelbelovende startup is Consumer Physics, dat met de SCIO een spectrometrisch analysetoestel voor smart farming aanbiedt dat in je hand past. Je leest het eenvoudigweg uit met je smartphone.
Wie meer wil weten kan surfen naar
Blockchain maakt labels overbodig
Aan de ene kant zal de digitalisering zich helemaal voltrekken. Alles wat gebeurt in de agrovoedingsketen komt in digitale vorm vast te liggen”, begint hij. “Ten tweede vormt een landbouwbedrijf meer en meer een integraal deel van een keten. Die combinatie van losse silo’s gaat eruit. Dat betekent dat het moeilijker zal worden om te wisselen van leverancier en afnemer. Dat vraagt een heel andere vorm van ondernemerschap. Hoe behoud ik de zelfstandigheid van mijn bedrijf wanneer dat geïntegreerd wordt in de warenketen?”
Blockchain verbindt keten
Smit legt uit dat die twee trends uiteindelijk zullen resulteren in de wereldwijde toepassing van blockchain. Wat betekent dat op het landbouwbedrijf?
“Nu houdt iedere boer zijn eigen administratie bij. Zijn leverancier heeft op zijn beurt ook een interne administratie over alle boeren waar hij aan levert. De afnemers van die eerste boer hebben ook weer hun eigen data over hun producenten. Ieder heeft z’n eigen waarheid staan”, betreurt Smit.
“Slechts een heel klein beetje van die gegevens delen ze met elkaar, zoals het ras aardappelen dat de boer plant. Met blockchain kun je die administratie delen met elkaar. Je zou als boer kunnen invullen dat je die dag zoveel kg stikstof hebt gestrooid. De leverancier kon toevoegen dat hij aan die en die landbouwer die specifieke kunstmest heeft geleverd. De afnemer zou kunnen invoeren wat de bakkwaliteit was van de aardappelen van die producent.”
Niet te wissen
Dat kan in gelijk welke database, toch? “Blockchain-technologie is uniek, omdat je maar één keer iets kan toevoegen. Die info wordt dan geaccepteerd en geëncrypteerd”, verduidelijkt Smit. “Dat maakt ze fraudebestendig, op voorwaarde dat de informatie die in het systeem terechtkomt correct is natuurlijk.” Net daarom maakt blockchain furore in de financiële wereld.
Wie de data mag zien, kan je vastleggen. Er bestaan publieke blockchains, zoals die van bitcoin, de virtuele munt. Private blockchains, zoals Smit ze ziet opduiken in de agrovoedingsketen, zijn eenvoudiger, omdat ze minder hoge eisen stellen aan beveiliging. Het draait erom dat bijvoorbeeld de landbouwer meteen kan zien wat het rendement van zijn aardappelen in de fabriek was.
Meer tech, meer transparantie
Griezelig, toch, dat al je zakenpartners toegang hebben tot je teeltinformatie? Smit onderkent dat, maar ziet vooral veel voordelen: “Transparantie leidt tot een betere terugkoppeling. Zo kan de teler bijvoorbeeld afgaan op het fabrieksrendement bij de keuze van aardappelrassen voor productie. Tegelijkertijd kan de fabriek beter plannen, omdat ze weet hoeveel aardappelen ze mag verwachten op een bepaald moment. Zeker voor verse producten is dat interessant. Zo weet een supermarkt bijvoorbeeld wanneer ze een reclamecampagne met korting op paprika’s kan organiseren.”
Ook het bedienen van de consument, met zijn schier oneindige lijst van wensen, wordt zo een pak eenvoudiger. Smit geeft een voorbeeld: “Is er vraag naar aardappelen die minder dan zeven keer zijn bespoten? Via de informatie uit de blockchain kan de handelaar makkelijk op deze vraag inspelen. Certificering gebeurt nu via een label, en is erg duur om te controleren. Blockchain biedt een goedkope manier om checks te doen.”
Automatisering is voorwaarde
Die laatste toepassing doet dromen, maar de administratieve last blijft voor rekening van de boer. Ziet u zichzelf dagelijks elke kleine verrichting uiterst zorgvuldig - want aanpassen achteraf is uitgesloten - ingeven? “Dit zal alleen maar werken wanneer de invoer automatisch kan. Wanneer de spuitmachine zelf die data ingeeft”, stelt Smit.
“Informatie automatiseren maakt ze ook betrouwbaarder. Geen boer die wil frauderen zal zich aan blockchain wagen. Deze technologie zal een belangrijke bijdrage leveren bij het terugwinnen van het vertrouwen van de consument.” Internet of Things, een dataverbinding tussen alle machines op het bedrijf, is daarbij onontbeerlijk.
Drempels
“We staan helaas nog maar aan het begin”, betreurt Smit. “Er zijn twee belangrijke drempels. Onze landbouwprocessen zijn nog veel te weinig gedigitaliseerd: tractor, machines, antibioticabehandelingen, castratie... Dat moet allemaal geregistreerd worden.”
“Ten tweede moet je alle betrokkenen op de blockchain krijgen. Alle leveranciers, transporteurs, loonwerkers, verwerker en handelaren. Als de blockchain ook maar even onderbroken wordt, als die aardappelen er even uit gaan en er weer in komen, dan weet niemand wat daar is gebeurd, en valt de kracht van de blockchain weg”, besluit hij.
