CETA, het vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en Canada, bepaalt opnieuw de politieke agenda, met name door een hoorzitting in de Commissie Buitenlands Beleid van het Vlaams Parlement. Daarin buigen de parlementairen zich over het ontwerp van decreet over de goedkeuring van het akkoord.
Het ABS nam op 20 september 2016 deel aan de protestactie tegen de op til zijnde vrijhandelsakkoorden met de VS en Canada, TTIP en CETA. TTIP is nog niet voor morgen, maar CETA daarentegen werd op 30 oktober 2016 geratificeerd door de EU en Canada. Dat gebeurde na fel verzet door de toenmalige Waalse minister-president Magnette, die bleef moeilijk doen over de mogelijkheid die gegeven werd aan grote bedrijven om via een arbitragehof hun gelijk te halen wanneer ze menen dat een Europese lidstaat hen te veel beperkt in hun activiteiten of wanneer ze menen dat ze hun product met bepaalde specifieke kenmerken door te veel belemmeringen op de Europese markt niet aan de man zou kunnen gebracht worden zoals ze zouden willen. Die zaak werd intussen aanhangig gemaakt bij het Europees Hof en een uitspraak daarover viel nog niet.
Voor de Vlaamse landbouwsector zaten de moeilijkste punten onbetwistbaar bij het onvoldoende geven van garanties door Canada op het vlak van voedselveiligheid, productievoorwaarden, milieunormen en het gebruik van groeibevorderaars, waaronder ractopamine bij varkens. Stuk voor stuk zaken die voor ons onaanvaardbaar blijven en voor een oneerlijke concurrentie zorgen indien Europa daar losjes mee zou omgaan. Omgekeerd zien onze Canadese collega’s melkveehouder de Europese kazen niet graag komen. Zij werken tot op vandaag binnen een afgeschermde markt en verdienen er nog steeds hun boterham, beter dan hier na het afschaffen van het quotum en andere ondersteunende maatregelen door de EU.
Want hoe je het ook draait of keert, niemand kan naast de bedreigingen en zeer beperkte kansen kijken. Europese rapporten en studies uit 2011 stellen zwart op wit dat de vlees-producerende sectoren in Europa de grote verliezers zullen zijn over de ganse lijn. Er worden immers bijkomende douanerechtenvrije contingenten voor runds- en varkensvlees toegekend aan de Canadezen, bovenop bestaande en eerder afgesproken hoeveelheden. Een reactie die het ABS steevast te horen kreeg eind 2016 was dat het “maar over 0,4% van de Europese varkensvleesconsumptie gaat en dus onbelangrijk is”. Dat argument houdt natuurlijk geen steek. Extra volumes laten invoeren op een markt die ruim zelfvoorzienend is en die verzadigd is door het Russisch embargo en de slabakkende Chinese vraag getuigt van een totaal gebrek aan voeling bij de Europese Unie en andere voorvechters van CETA met de gevoeligheden van de sector.
Wat ons betreft moet duidelijk gesteld dat een akkoord moet rekening houden met alle schakels in de keten en dat de zwakste schakels in de keten extra aandacht en bescherming behoeven. Voor de slechte verstaander: dat de land- en tuinbouwsector de nodige aandacht moet krijgen.
Of Vlaanderen daar veel oren naar heeft, valt te betwijfelen. Wij zien alleen mogelijke voordelen voor de bijkomende export van een zeer beperkt aan tal Belgische kazen, bewerkte groenten en fruit. De fruitboeren kijken na de eerste geleverde containers nog uit naar grotere volumes. De groentetelers vragen zich nog steeds terecht af óf en wanneer zij er beter zullen van worden. De jaarlijkse en moeilijke contractprijsbesprekingen laten ons weinig beterschap verhopen, zelfs met een vrijhandelsakkoord.
