Startpagina Akkerbouw

Europees parlement steunt nieuwe genomische technieken

Het Europees parlement wil een eenvoudiger proces voor ‘Nieuwe Genomische Technieken’ (NGT-planten) die gelijkwaardig zijn aan traditionele planten, maar strengere regels voor andere planten.

Leestijd : 5 min

Het Parlement heeft zijn standpunt bepaald voor de onderhandelingen met de EU-landen over het voorstel van de Commissie over nieuwe genomische technieken (NGT’s). Dat zijn technieken waarmee het genetisch materiaal van een organisme wordt gewijzigd. Het voorstel werd goedgekeurd op woensdag 7 februari.

Het doel is verbeterde plantenrassen te ontwikkelen die klimaatbestendig en tegen plagen bestand zijn, hogere opbrengsten opleveren, en waarvoor minder meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. Dit moet helpen het voedselsysteem duurzamer en veerkrachtiger te maken.

Momenteel moeten planten die via NGT’s worden verkregen aan dezelfde regels voldoen als genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). De leden van het Europees Parlement zijn het eens met het voorstel van de Commissie om 2 verschillende categorieën en 2 soorten regels voor NGT-planten te onderscheiden. NGT-planten die als gelijkwaardig aan traditionele planten worden beschouwd (NGT 1-planten), zouden worden vrijgesteld van de voorschriften van de ggo-wetgeving, terwijl andere NGT-planten (NGT 2-planten) nog steeds aan strengere eisen zouden moeten voldoen.

De EP-leden gaan er ook mee akkoord om alle NGT-planten te blijven verbieden in de biologische productie, aangezien nog verder moet worden onderzocht of ze daarvoor wel geschikt zijn.

NGT 1-planten

De EP-leden pleiten voor nieuwe regels wat betreft het aantal en de omvang van de wijzigingen die nodig zijn om NGT-planten als gelijkwaardig aan traditionele planten te beschouwen. Om transparantie te verzekeren, moeten verpakkingen met NGT-zaden worden geëtiketteerd en moet er een online openbaar toegankelijke lijst met alle NGT 1-planten komen.

NGT 1-planten worden vrijgesteld van de verplichte etikettering. Wel willen de leden van het Parlement dat de Commissie 7 jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe regels verslag uitbrengt over wat consumenten en producenten van de nieuwe technieken vinden.

NGT 2-planten

De EP-leden zijn overeengekomen om de meeste eisen van de ggo-wetgeving, die tot de strengste ter wereld behoren, te handhaven voor NGT 2-planten. Denk daarbij aan de vergunningsprocedure of de verplichte etikettering van producten.

Om het gebruik van NGT 2-planten te stimuleren, zijn de EP-leden het eens geworden over een snellere risicobeoordelingsprocedure voor NGT 2-planten die naar verwachting zullen bijdragen tot een duurzamer agrovoedingssysteem. Wel benadrukken ze dat het zogenoemde voorzorgsbeginsel moet worden gerespecteerd.

Verbod op alle octrooien voor NGT-planten

De EP-leden willen een volledig verbod op octrooien voor NGT-planten, plantaardig NGT-materiaal, delen daarvan, genetische NGT-informatie en de daarin vervatte proceskenmerken. Het doel is om juridische onzekerheden, hogere kosten en nieuwe afhankelijkheden voor boeren en kwekers te voorkomen. Ook vragen de leden om uiterlijk in juni 2025 met een verslag te komen over het effect van octrooien op de toegang van kwekers en landbouwers tot gevarieerd plantaardig teeltmateriaal. Verder pleiten ze voor een wetgevingsvoorstel om de EU-regels over intellectuele-eigendomsrechten op basis van dat verslag aan te passen.

Het Parlement is er nu klaar voor om met de EU-landen te onderhandelen over de definitieve versie van de wet.

Biotech omarmen

Als reactie om de goedkeuring laat Tom Vandenkendelaere (Europese Volkspartij, cd&v) weten dat “dit dossier aantoont dat het politieke debat zichzelf wel degelijk kan overstijgen en men biotech kan omarmen als een volwaardig instrument in de landbouw, zowel aan de boerenkant als aan de milieukant.”

Nodig voor voedselzekerheid en gezondheid

Voor Hilde Vautmans (Renew Europe, Open Vld) is de goedkeuring een grote stap vooruit voor zowel de landbouwsector als de burgers en hun gezondheid.

“Deze versoepeling is absoluut nodig om voedselzekerheid en een gezond leefmilieu te garanderen. Nieuwe genomische technieken zijn manieren om planten te kweken door specifieke veranderingen in het DNA aan te brengen. Veel van deze technieken zijn vergelijkbaar met natuurlijk voorkomende planten. Vroeger duurde het decennia voor we gewassen beter konden maken. Gewassen moeten mee met de tijd zodat ze opgewassen zijn tegen onverwachte aspecten zoals droogte of hitte. Dit garandeert boeren voldoende oogst, en garandeert onze voedselzekerheid. Daarnaast past dit ook perfect in de Green Deal-visie. Een belangrijk voordeel is dat de gewassen fundamenteel gezonder worden door er meer vitaminen en mineralen aan toe te voegen. Het is belangrijk dat de consument steeds weet wat hij eet en voldoende geïnformeerd wordt. Dit is dus goed voor de boer, goed voor de natuur en goed voor de burger.”

Historische vergissing in GGO-dossier

Het Europees Parlement maakt het nu mogelijk om ongeteste genetisch gemodificeerde gewassen toe te laten op de Europese velden. Europarlementariërs bemoeilijken zo de weg naar een duurzame landbouw, stelt de vzw Voedsel Anders in een reactie. Deze vereniging zet zich in voor agro-ecologie. “Het Europees Parlement keurde een wetsvoorstel goed dat bedrijven toestaat om nieuwe GGO's op de markt te brengen zonder enige vorm van veiligheidscontrole op de gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu. Bovendien zullen de boeren aansprakelijk zijn als er schade optreedt. Niet de bedrijven die de nieuwe GGO’s op de markt brengen”, klinkt het bedroefd.

Voedsel Anders ziet wel een positief punt: “Dankzij een sterke campagne van heel wat burgers, boeren en milieuorganisaties zullen nieuwe en oude GGO’s wel gelabeld en traceerbaar moeten blijven. Er werd een vrijwaringsclausule goedgekeurd die het mogelijk maakt een GGO alsnog in te trekken als er na de invoering veiligheidsproblemen opduiken.”

Het Europees Parlement nam ook een amendement aan over het beperken van de patenteerbaarheid van nieuwe GGO’s. “Het argument is echter juridisch wankel”, vindt Voedsel Anders. “Het vraagt een wijziging van het Europese Octrooiverdrag, wat geen EU-verdrag is.”

Grote verdeeldheid

De algemene stemming met 307 leden voor en 263 leden tegen, wijst op grote verdeeldheid, bemerkt Voedsel Anders. “Mogelijk beseffen ook steeds meer Europarlementariërs dat GGO’s geen soelaas zullen brengen voor de boeren, noch voor het klimaat”, zegt Sara Van Dyck van Bioforum hierover.

De agro-ecologische beweging benadrukt dat duurzame en biologische landbouw onvoldoende erkend worden als oplossingen voor de huidige impasse waarin veel landbouwbedrijven zich bevinden. “Het is een fabel om te denken dat nieuwe ggo’s robuuste planten opleveren. Daarvoor zijn regeneratieve processen nodig die inzetten op een gezonde bodem en veerkrachtige planten en die respect hebben voor de complexe samenwerking tussen beide”, klinkt het.

Tim Decoster

Lees ook in Akkerbouw

Meer artikelen bekijken