Slachthuizen werken vanaf 2024 met nieuwe karkasclassificatie voor varkens

Nog 1 slachthuis zal met de bekende prikmethode werken, waarbij met een priknaald tussen de derde en vierde rib van het varken de speklaag en de spierdikte gemeten wordt. De andere slachthuizen zullen AutoFom III gebruiken. “Bij deze methode ligt het varken in het ‘onreine’ deel van het slachthuis in een beugel met 16 trillingssensoren. De resultaten van deze methode kan je vergelijken met de resultaten van 16 priksensoren. Deze methode wordt de referentie voor het IVB”, duidt Sander Cleuren.

Scheefgetrokken situatie

De overstap naar AutoFom III komt er op vraag van Europa. “De situatie was scheefgetrokken. Zoals wij in België het vleespercentage berekenden, kwamen wij altijd net iets te hoog uit. Daarom gebruiken we vanaf 1 januari de nieuwe methode, die straks door nog meer Europese landen zal gebruikt worden. Denemarken gebruikt reeds deze methode, Duitsland nog niet. Ook in de meeste andere landen zal het vleespercentage met 2% zakken door de uniforme manier van berekenen, in sommige zelfs met meer dan 2%.”

Op de vraag waarom ons land ervoor kiest om net volgend jaar te starten met AutoFom III heeft Sander Cleuren het antwoord klaar: “Bij ons wordt dit elke 7 jaar bijgewerkt. We hebben de voorbije jaren deze update al 3 keer uitgesteld, maar op een bepaald moment moet je toch de omslag maken. Met de sector en de overheid hebben we beslist om dat in 2024 te doen.”

Het gaat relatief goed in de Vlaamse varkenssector, maar de voorbij economische crisis is lang en zwaar geweest. “Na een crisis van 5 tot 6 jaar zitten we nu al 1 jaar in een andere fase, met opnieuw betere prijzen. Die zijn vandaag de dag echt hoog en kan je nog het beste vergelijken met de prijzen die we kregen eind jaren 90, toen er op veel plaatsen varkenspest was en Vlaanderen tot een klein varkenspestvrij gebied behoorde”, brengt Luc Verspreet, directeur van Propigs, op de VarkensAcademie in Rumbeke in herinnering.

Minder aanbod

De mooie prijzen voor varkensvlees van het voorbije jaar kwamen er niet zomaar. “Overal in Europa zien we het aanbod achteruitgaan. In België gingen er in 2023 12% minder varkens naar het slachthuis dan in 2022. Als we vergelijken met 2021, ligt het aantal zelfs 20% lager. In cijfers werden er 2,4 miljoen Belgische varkens minder geslacht in 2 jaar tijd: van 11,6 miljoen slachtingen in 2021 naar 9,2 miljoen in 2023.

In Duitsland was er over dezelfde periode een daling van 6,5%, in Spanje 6%, in Nederland en Frankrijk 5% en in Denemarken zelfs 20%. Voor gans Europa ligt de daling op 9,38% en gaan we van 250 miljoen slachtingen in 2021 naar 217 miljoen in 2023.”

Te duur voor export

De hogere prijzen voor varkensvlees in Europa zorgen voor verschuivingen, onder meer in de export. “Voor een aantal belangrijke exportmarkten is Europees varkensvlees te duur geworden. Die rol wordt overgenomen door bijvoorbeeld Canada, Brazilië en de Verenigde Staten”, duidt Verspreet.

De directeur van Propigs verwacht niet dat de aantallen varkens nog zullen stijgen in Europa, ondanks de mooie prijzen. “Als er een stijging van de aantallen komt, zal dat in de tweede helft van 2024 zijn en waarschijnlijk heel beperkt. Elk land heeft zijn eigen situatie, maar overal zie je beperkingen omwille van milieudruk, moeilijkheden met vergunningen en ook steeds vaker waterverbruik. Spanje heeft een tekort aan biggen, in Denemarken is het niet het milieu, maar merken ze nu dat hun varkens te duur zijn voor de export. In Frankrijk zijn het vooral de vergunningen, in Duitsland is het de Afrikaanse varkenspest en het dierenwelzijn en daalt de consumptie… “

Goede reputatie

België doet het als Europese speler niet slecht. “Wij hebben de hoogste prijzen van Europa en krijgen per kilogram een paar centen meer dan bijvoorbeeld in Duitsland. De effecten van de vorige en huidige opkoopregelingen gaan we in Vlaanderen pas merken vandaag. België heeft als exportland overigens een goede reputatie. Wij bieden mager varkensvlees, maar niet meer zo extreem mager als vroeger. Het vleespercentage en vooral het snijrendement van Belgische varkens zijn uniek. Daarmee onderscheiden wij ons.”

Ondanks de hoge prijzen in Europa is er wel nog export mogelijk. “Sinds de Brexit is de export van varkensvlees naar de UK gestegen met 3%. De Britten hebben problemen om personeel te vinden en om hun productie op peil te houden. In China daalt de productie van varkens.”

Wat er in Europa gebeurt op de markt van de varkens hangt volgens Verspreet voor een deel af van de vrijhandelsakkoorden met Zuid-Amerika. “Europa wil daar meer geneesmiddelen en auto’s kunnen verkopen. Het is maar de vraag wat die landen daarvoor in ruil naar Europa willen exporteren. De prijzen per kilogram geslacht varkensvlees in Brazilië liggen nu immers beduidend lager dan die in Europa.”

Geen schrik van Oekraïne

In de uitbreiding van Europa met Oekraïne ziet Verspreet geen graten voor de Belgische varkenssector. “Indertijd had de varkenssector dezelfde schrik toen Polen erbij kwam. Die angst was voorbarig en hetzelfde zal gelden voor Oekraïne. Dat land fungeert als graanschuur voor Europa en we zien dat ze het goed doen in de sector van de kippen. Varkens houden is echter nog wat anders dan kippen houden”, sust de directeur van Propigs.

Het nieuwe goud

De Europese varkenssector staat nog voor een aantal uitdagingen, bovenop de duurder wordende soja, de Afrikaanse varkenspest, PRRS en de PRRS-variant Rosalia. “Duitsland wil op termijn zijn eigen nationale normen ook gaan opleggen op alles wat ingevoerd wordt. We zien overal in Europa een opflakkering van nieuwe nationale normen. Er komen steeds meer of steeds strengere normen inzake CO2 en andere emissies en inzake dierenwelzijn. Met alle vooropgestelde maatregelen verwacht men een aanzienlijke productiedaling in varkens tegen 2030, terwijl men verwacht dat de vraag en de consumptie nagenoeg constant blijven. Als in Europa de productie daalt en de vraag op hetzelfde niveau blijft, wordt het varken het nieuwe goud.”

Dat is alvast een hoopgevende gedachte voor alle deelnemers aan de VarkensAcademie.

Filip Van der Linden