Minister van Landbouw Brouns: ‘Het was een intens jaar’

Hoe heb je 2023 beleefd?

2023 was, op zijn zachtst gezegd, een intens jaar. In januari zat ons GLB-plan – met een nieuw pakket aan agromilieumaatregelen – geblokkeerd en lagen er 20.000 bezwaarschriften tegen het stikstofakkoord op het bord van de regering. Aan onze Europese buitengrenzen woedt ondertussen een oorlog en in ons eigen land kreunen de consumenten en de bedrijven onder de torenhoge inflatie.

Zelden heeft de landbouw hoger op de politieke agenda gestaan en meer bladzijden in de kranten gevuld dan in 2023. Er waren nachtelijke onderhandelingen en regeringscrisissen, meer dan eens liepen de emoties hoog op. Tot tweemaal toe werd het politieke akkoord heronderhandeld; wij hebben gevochten voor perspectief, gestreden om op een geloofwaardige manier tegen onze landbouwers te kunnen zeggen: er is voor u nog een plaats in Vlaanderen.

Met die boodschap ben ik de boer op gegaan van Diksmuide tot Kinrooi en heb ik rechtstreeks met vele honderden landbouwers gesproken. Door al die gesprekken liep één rode draad: maak van stikstof een uitdaging die we kunnen vastpakken, maar geef ons niet het gevoel dat we zelf het probleem zijn. Soms waren er lastige technische vragen, maar nog vaker ging het over het gevoel geen waardering en erkenning te krijgen. Een gebrek aan respect, kortom.

De voorbije jaren zat de landbouwsector in de praktijk in een vergunningsstop, de rest van de economie dreigde te volgen. Een vergunning aanvragen was Russische roulette geworden in Vlaanderen, zelfs voor modelbedrijven die vooraan lopen in de verduurzaming, zelfs voor internationale topinvesteringen als de ethaankraker van Ineos. De onzekerheid leidde ertoe dat een hele innovatieve sector rond de landbouw plat ging: Vlaamse kmo’s hadden volle orderboekjes voor innovatieve technieken zoals pocketvergisters, maar kregen ze nergens meer vergund.

Op het moment dat deze editie van Landbouwleven verschijnt, buigt het parlement zich over dat felbevochten stikstofdecreet (n.v.d.r. De stemming over het stikstofdecreet werd op 20 december uitgesteld). De inspanning die van onze landbouwers gevraagd wordt, is niet min, maar het is mijn overtuiging dat de onzekerheid en het vingerwijzen finaal een zwaardere last om dragen waren dan de reductiedoelen.

Wat hoop je voor 2024?

Na alles wat het voorbije jaar is gebeurd en met de houding die door de administraties werd aangenomen, begrijp ik dat er nog altijd veel argwaan is. Alle aanpassingen die we hebben binnengesleept – het kader voor de passende beoordeling, de erkenning van de technieken, het uitwisselen van emissierechten – hebben maar waarde als het ook echt instrumenten worden die onze landbouwers in hun bedrijfsvoering kunnen gebruiken. The proof of the pudding is in the eating.

Met dure eden kan en zal ik dus niemand overtuigen, maar ik weet wel dit: onze landbouwers en de bedrijven in onze agrovoedingssector behoren nog altijd tot de meest innovatieve ter wereld. Als we hun innovatiekracht loslaten, dan zal stikstof geen probleem zijn, maar een uitdaging die we aangaan.

En dus hoop ik dat ik u ook volgend jaar recht in de ogen zal kunnen kijken. Omdat 2023 het jaar is waarin de onzekerheid en het vingerwijzen stopt, en waarin samen beginnen bouwen zijn aan de oplossing.