Edito: Wanneer men zich opnieuw aan dezelfde steen stoot
De Raad van State bracht afgelopen maandagavond 22 januari een kritisch advies uit over het bijgewerkte stikstofdecreet van vorige maand. In oktober 2023 lieten ze zich al bijzonder kritisch – bijna vernietigend – uit over een eerder voorstel van de Vlaamse regering. Deze laatste lijkt zich opnieuw aan dezelfde steen te stoten.
Het stikstofdossier is echt het hoofdpijndossier van de Vlaamse regering. Hoofdpijn die vooralsnog niet overgaat en die eerder een lang gerekte kater wordt. In haar recentste advies behoudt immers het hoogste rechtscollege van het land haar eerdere kritiek op de ‘vergunningsverlening op krediet’. Laat nu net de ethaankraker van Ineos recent nog een ‘voorwaardelijke’ vergunning bekomen hebben... met als voorwaarde binnen 10 jaar klimaatneutraal te zijn. Het is dus een onderneming die stevig krediet krijgt.
Zware kritiek heeft de Raad van State op de impactscore en drempelwaarden waarmee gewerkt wordt. Zo komen we uit bij de kritische depositiewaardes (KDW’s), die gebruikt worden om aan te duiden hoeveel depositie een ecosysteem aankan zonder schade te ondervinden. Deze relatieve waarde – geen spreiding met een boven- en ondergrens – staat al langer ter discussie. Het is ‘theoretisch’ bekomen zonder deze in de praktijk af te toetsen. Via beeldspraak naar mensentaal vertaald, zou dit zeggen dat iedereen na een klein pakje friet voldaan is of dat iedereen bijvoorbeeld na 2 pilsbiertjes dronken is. Tegen deze stellingname zou iedere fiere Belg wel protesteren en als argument aanhalen dat een range met een volumespreiding veel logischer en realistischer is. Dit is wat landbouwers doen: protesteren voor de waanzin en het onrecht waarmee ze geconfronteerd worden.
De Vlaamse regering lijkt hier vooralsnog niet gevoelig voor. Ze gaven eerder deze week te kennen door te gaan met hun stikstofdecreet (de stemming gebeurde na de afsluiting van deze editie). Ongetwijfeld stappen landbouw- of andere organisaties naar de rechtbank als dit wordt goedgekeurd. De vraag is wat er dan gaat gebeuren? De Raad van State, het hoogste rechtscollege van het land, toonde zich al geen fan van het decreet. Gaat een andere rechtsorgaan, bijvoorbeeld het Grondwettelijk Hof of het Europees Hof voor de Rechten van de mens, ingaan tegen de Raad van State?
De Vlaamse politici kunnen niet zeggen dat ze niet gewaarschuwd zijn. Landbouworganisaties informeerden hen reeds meermaals over de verkeerde cijfers en foutieve rekenmodellen die ze ter hand nemen. Het spreekwoord luidt dat ‘een verwittigd man er 2 waard is’. Hoeveel is een verwittigd politicus waard? Blijven ze hun hoofd stoten aan dezelfde steen en volgt de kater in juni 2024?
