Winterweer laat zich zien in het veld
De januarimaand met de traditionele nieuwjaarswensen is gepasseerd. Naast een goede gezondheid wordt er in landbouwmiddens elkaar ook een goed ‘boerenjaar’ toegewenst. Voorspellers zien wisselvallig weer in het verschiet.
Het jaar 2024 telt omwille van het schrikkeljaar een dagje meer, de rest is steeds afwachten. De natte winter heeft gevolgen en de vorstperiode nog meer. Het jaar 2024 startte met een serieuze vorstperiode, die voor een aantal gewassen de situatie ten velde veranderde. Dit gold vooral voor aardappelen, knolselder, wortelen en wintervlas.
Wintergraan heeft vernalisatie nodig
De meest gestelde vraag de laatste maanden was echter: hoelang kunnen we nog wintertarwerassen uitzaaien? Wintergraan heeft een koude periode (vernalisatie) nodig om productief te zijn, anders komt er geen aarvorming en bloei. Waar juist deze grens ligt is moeilijk te voorspellen, aangezien het voorjaar bepalend is. Ook is er voldoende vocht nodig in het voorjaar om de planten voldoende te laten ontwikkelen.
Vernalisatie is een genetische eigenschap. Deze gaat tussen 0 en 10 °C en het best tussen 0 en 3 °C en kan van enkele weken tot 2 maand plaatsvinden. De stelregel is om vanaf 15 januari over te schakelen op wisseltarwe- of zomertarwerassen die deze vernalisatie in veel mindere mate nodig hebben. Uiteraard is het opbrengstpotentieel van deze rassen ook lager.
Groenten, suikerbieten en vlas
Knolselder bleef ondanks de stevige koude toch nog verwerkbaar. Vorig jaar bleek dit niet mogelijk, aangezien er na de vorst direct een bruin- verkleuring van het vruchtvlees kwam. In de wortelteelt is er wel wat meer schade, maar ook hier konden toch nog wat velden gerooid worden.
De knolselder voor industrietoepassing werd, in tegenstelling tot vorig jaar, bijna volledig gerooid en verwerkt. De knolselder voor afzet op de verse markt kende ondanks de afdekking met acryldoek te zware vorstschade.
Ook de worteloogst is nog steeds aan de gang. De kwaliteit is zeker triestig door vorst- en waterschade. en de rooikosten lopen soms heel hoog op. Toch heeft de industrie dit zeer hard nodig, zo blijkt. Ook de preioogst voor de industrie verloopt verder goed.
Bij de aardappelen is de vorst nefast voor de bakkleur en dus de bestemming voor frietaardappelen. Of er nog kwaliteitsvolle aardappelen te rooien vallen voor vlokken of aardappelpoeder moet men nog afwachten. Toch zal de industrie, indien er nog redelijke kwaliteit geoogst kan worden, ook dit product dankbaar aanvaarden. De bewaring verloopt algemeen rustig. De knollen zijn niet kiemlustig en de goede maleïnehydrazide-werking heeft zijn effect.
De uitzaai van wintervlas kende een groot succes door de zeer goede prijzen in deze teelt. Ook voor zomervlas verwacht men een ruimere uitzaai van 30.000 ha in België, Nederland en Frankrijk. Toch zien we door de vorst wat schade op jong vlas.
De laatste suikerbieten zijn gerooid. Of de laatste ook zullen verwerkt worden, is nog maar de vraag ,aangezien bij de opmaak van dit artikel bleek dat de bieten door de vorst een zekere vezelstructuur kregen die de extractie van suiker zwaar bemoeilijkte.
Wetgevende uitdagingen
Opnieuw komt er op wetgevend vlak weer veel op ons af, maar ook dit went. Houdt het derde politieke stikstofakkoord stand? Of vind het Grondwettelijk Hof het welletjes geweest? Er zal alleszins een uitstootwinst zijn voor de vrijwillig stoppende varkenshouders.
Blijkt eens te meer dat Europa ons met onredelijke maatregelen wurgt. Of valt hun euro eindelijk als het over het belang van voedselproductie gaat?
Dat er niet enkel in België problemen zijn die vanuit Europese wetgeving volgen, bewijst het groeiende verzet in meerdere landen op hun te strenge regelgeving op landbouwvlak.
Map 7 komt er niet, dus gaan we verder met MAP 6 (bis). Men dient er vanaf dit teeltjaar rekening mee te houden dat de verplichting om maximaal 3 jaar dezelfde teelt op perceelsniveau te telen speelt. De referentiejaren zijn 2022, 2023 en 2024. Wat betekent dat er in 2025 op percelen waar er bijvoorbeeld in deze jaren maïs stond, er in 2025 geen maïs mag komen. Dat is voor rundveehouders en ook voor de streek van Waasland en de Antwerpse Kempen toch een delicate zaak.
De 4% niet productieve oppervlakte is nog zo een nieuwe GLB-regel die ons boven het hoofd blijft hangen. Dankzij het protest werd het opnieuw uitgesteld.
De vraag is of de overheid dit jaar effectief start met het bekendmaken van de werkelijke gebruiker (aangever) van de gronden via kadasternummer? Of is hier sprake van privacyschending? Zeker is dat dit voor twijfel zorgt bij verpachters die nu eigenlijk aan onderpacht doen. Onderverpachten is namelijk in de Pachtwet verboden en leidt tot ontbinding van het pachtcontract. Toch komt het wel eens voor.
De niet uitgezaaide oppervlakte granen zal voor velen een zorg zijn om aan voldoende oppervlakte groenbemester te komen. Grasonderzaai in maïs is een noodoplossing, zeker aangezien de onkruidbestrijding moeilijker ligt en vaak ook vochttekort deze combinatieteelt hindert.
De laatste nitraatgrondstalen in bedrijfsevaluaties zijn wel voor velen positief uitgevallen, zodat ze aan deze niet meer dienen te voldoen. Het was veruit een van de gunstigste meetcampagnes sinds jaren. Daaruit leert men hopelijk dat, als de weersomstandigheden meezitten, er zeker een pak minder hoge reststikstoffen gemeten worden.
Aardappelen telen in 2024
Bij de aardappelcontracten zien we lichte prijsstijgingen die grotendeels door de hogere pootgoedkosten tenietgedaan worden.
Ook is er veelal een verplichting om te contracteren om pootgoed te krijgen. Aangezien de pootgoedhandel vooral in handen is van verwerkers en niet meer van vrije handelaren, is deze koppeling mogelijk. Er is dus te weinig pootgoed van de bekende rassen. Uiteraard zal iedereen wel genoeg pootgoed aangeboden krijgen, maar het zal niet de klasse of het ras zijn dat je verlangt. Rassen die normaal voor verre export dienen, zullen nu hier in een dure markt aangeboden worden. Let hierbij op voor Sencor-gevoeligheid, opbrengstpotentieel, drogestofpercentage en bewaarbaarheid.
Vrij aardappelen telen wordt dus moeilijk. Enkel diegenen die hoevepootgoed telen, zitten hier in een gemakkelijkere positie. Vragen over zelf hoevepootgoed telen, pootgoed snijden en ruimer planten komen er nu al, aangezien de meeste contractnemers een minimum van 30 ton/ha vragen voordat ze het nodige pootgoed voorzien.
Er werd de laatste jaren minder pootgoed geteeld vanwege het financieel minder interessante plaatje. Pootgoed wordt namelijk ook grotendeels op contract geteeld en de prijzen waren niet uitnodigend. Dat kwam deels door de hogere consumptiecontracten, maar zeker ook door de marges die handelaars op pootgoed hanteren.
Wordt 2028 het laatste teeltjaar voor Fontane en schakelt men dan over op een nieuw licentieras? De licentie van Fontane loopt af op 31 december 2028 bij Ländmannen Seed BV/Agrico. Dus kan in principe iedereen vrij Fontane vermeerderen. Telen we dus nog 4 seizoenen Fontane ?
Groenten telen op contract in 2024
Ook de groentecontracten zijn bekend. Opnieuw was het een harde onderhandeling tussen de telersvereniging en de diepvriesafnemers. Toch lijkt men te beseffen dat men niet langer de jongere telers moet afschrikken. Hun verdienmodel heeft namelijk het telen als beperkende factor. Prijsstijgingen merken we in spruitkool, wortelen, prei en bloemkool. Gelijke prijzen zien we voor spinazie, bonen, knolselder.
