Wanneer elk grassprietje telt: bandhark versus cirkelhark
Binnen een paar maanden zien we terug bandharken in de velden. Voor Vlaanderen is dit type hooibouwmachines relatief nieuw. Waarom zou je kiezen voor een bandhark, die toch een stuk duurder is dan de cirkelhark?
Bij de aankoop van een hooibouwmachine zijn er tegenwoordig heel wat merken en types op de markt. Welke accenten sluiten het best aan bij de specifieke behoeften van je bedrijfsvoering? PCLT zet alles op een rij na de eerste ervaringen van afgelopen winter in de praktijkhal.
Verschil in werking
Een klassieke cirkelhark heeft tot doel het voer met tanden op te nemen en over de grond te slepen naar een plaats waar het wordt neergelegd om een zwad te maken. Er is geen echt transport van het gras, maar eerder een beweging. Het zwad kan links, rechts of in het midden worden gevormd, maar één machine kan niet alle mogelijkheden bieden.
Het doel van een bandhark is om het gewas op te nemen en te transporteren naar een plaats waar een zwad gevormd kan worden. Er is hier dus sprake van een echte transportfunctie. Afhankelijk van het merk en model kan een bandhark links, rechts, in het midden of zelfs aan 2 kanten tegelijk zwaden. Deze machine is zeer veelzijdig. Hij is speciaal ontwikkeld voor het zwaden van kwetsbaar ruwvoer, waarbij kwaliteit belangrijk is.
Met een bandhark ga je voor capaciteit
De bandhark excelleert vooral op grote velden waar snelheid en precisie cruciaal zijn. Een bandhark raapt het gras bij elkaar met een opraper, zoals een opraapwagen, een hakselaar of een balenpers doet. Achter die opraper komt het gras op transportbanden terecht en wordt die links, rechts of aan beide kanten van de machine afgelegd. Gras opnemen via een pick-up zorgt voor een betere voederkwaliteit dan het verslepen over een grote breedte. Bijkomend heb je ook minder gewasverlies. Met een bandhark kan je een stuk sneller rijden dan met een cirkelhark, soms tot 2 keer sneller, afhankelijk van de omstandigheden.
Bandharken bestaan ook in de font. Hiermee kan je ook perceelshoeken precies uitharken. De draairichting van de band is onmiddellijk te wijzigen, de flexibiliteit is troef. Het rijden met een bandhark vraagt wel wat meer ervaring. Je moet er toeren instellen, de snelheid tussen de pick-up en de zwadband afstellen, keuzes maken in verband met de werkbreedte enzomeer. Er komt net iets meer bij kijken. Mits een goed onderhoud heb je een lange levensduur.
Het gebruik van een cirkelhark is eenvoudig
Een cirkelhark is een stuk lichter en vraagt minder vermogen. De cirkelhark is eenvoudig in gebruik en is dan ook perfect voor complexere terreinen en kleinere velden. De mogelijkheid om het zwad aan te passen aan de verschillende gewasomstandigheden maakt van de cirkelhark een veelzijdige machine. Een cirkelhark is een stuk goedkoper en vraagt wat minder onderhoud. Het aantal tandarmen op de rotor en het aantal dubbele tanden per tandarm staan in directe relatie met de rijsnelheid en het daaraan gekoppelde verlies aan gras.
Een cirkelhark vraagt minder instellingen en is daardoor eenvoudiger om mee te rijden. Een goede instelling van de positie (± 4 mm boven de grond) van de dubbele geveerde tanden bepaalt het meenemen van aarde (ruwe as). Het gebruik van een tastwiel vlak voor de tandarmen in front van de rotor verbetert nog extra de bodemvolging van de rotoren en vermindert het meenemen van aarde. Rundveehouders weten als geen ander dat veel ruwe as in de kuil nefast is voor de gezondheid van het vee. Een gezonde veestapel begint bij een kwalitatief, hoogwaardig voedergewas.
Een gebroken dubbele tand heeft een directe invloed op het grasverlies. Herstel deze dan ook onmiddellijk.
Het beste voedergewas als basis voor jouw succes
Herkauwers zijn echte fijnproevers, en kunnen veel beter ruiken dan de mens. Denk dus ook goed na hoe je met je voeder omgaat in de voedergang. De kwaliteit van het voeder bepaalt of de dieren het voedergewas in grote hoeveelheden zullen opnemen. Geiten zijn zelfs nog een stuk gevoeliger, ruwe as is funest. Geitenhouders maaien daarom hoger om zand te vermijden. Voederkwaliteit primeert hier ten opzichte van de laatste ton droge stof.
Met gras wil je, naast een hoge eiwit- en energiewaarde, ook een uitstekende geur en smaak. Een laag gehalte aan ruwe as speelt ook hier een grote rol. Schoon, energierijk voedergewas wordt graag en in grote hoeveelheden opgenomen door het vee, wat niet alleen leidt tot een verminderd gebruik van krachtvoer, maar ook tot lagere voederkosten en gezondere dieren. Een gezonde veestapel betaalt zich terug met betere vruchtbaarheid, een langere levensduur en cruciaal: een hogere melk- en vleesproductie. Uiteindelijk profiteert het landbouwbedrijf van schoon en hoogwaardig voer door meer bedrijfsrendement.
Een goede bemestingsstrategie, het tijdstip van maaien, de afstelling van je hooibouwmachines, het weer, het inkuilen, het bewaren en het voederen: aandacht voor heel dat proces is van groot belang.
Ieder blaadje telt
Het in zwad leggen van voedergewas betekent een mechanische belasting. Afhankelijk van het gewas bestaat het risico dat waardevolle plantaardige voedingsstoffen verloren gaan door breuk of brokkelverlies. Vooral bij droog of bladrijk voer is dit risico hoger. Luzerne en klaver behoren tot de planten die bij de oogst gevoelig zijn voor brokkelverlies, omdat de voedingsrijke bladeren sneller van de steel vallen. Het principe van een bandhark zorgt voor minder breuk en brokkelverlies. Met de steeds vaker voorkomende droge zomers en meer aandacht voor eiwithoudende gewassen zien we meer breukgevoelige gewassen de laatste jaren.
Sommige bandharken hebben een kamrol (zie foto). Die kamrol (bovenste rol) draait iets sneller dan de opraaprol (onderste rol), wat voor een luchtiger en gelijkmatiger zwad zorgt. Dat heeft zijn voordelen voor de oogsttrein die volgt. Bij het keren van stro bekom je een volledige omkering. Samen met een luchtig zwad behaal je zo kortere droogtijden.
Een bandhark vermindert niet alleen brokkelverlies, maar zorgt ook voor schoon voer bij alle gewassen. Dit resulteert in meer energie, meer ruw eiwit en minder ruwe as in het voedergewas. De hoogte en agressiviteit van de geveerde tanden (staand, stekend of slepend) hebben een directe invloed op het asgehalte van het voer. Door gebruik te maken van glijsloffen en loopwielen onder de opraper, minimaliseert de bandhark brokkelverlies en raapt hij elk sprietje bij elkaar. De resultaten tonen aan dat het ruweasgehalte in het zwad tot bijna 20% lager is, wat resulteert in kuilen met hogere voederwaarden en een betere conservering.
Maak een beredeneerde keuze
Beide machines hebben hun reden van bestaan en bovenal mag men een cirkelhark niet tegenover een bandhark plaatsen. Deze laatste is ook niet de verplichte of noodzakelijke oplossing voor een goede grasoogst.
Een rotorhark blijft voor het merendeel van de boeren de meest economische en gemakkelijkste oplossing, vooral als ze alleen alle soorten gras van het type ray-gras oogsten. Je moet echter voorzichtig zijn bij het afstellen van deze machine, zodat je geen contact met de grond maakt en zo weinig mogelijk aarde in het voer krijgt.
Een bandhark zal daarentegen een goede oplossing zijn voor wie op zoek is naar efficiëntie, veelzijdigheid en vooral naar het behoud van de maximale kwaliteit van het voer, vooral bij gewassen met peulvruchten, zoals erwten, klaver, luzerne enzomeer. Als je de capaciteit van de bandhark afzet tegenover de aankoopprijs, komen die al dichter in elkaars buurt. Laat de aankoopprijs niet leidend zijn, kwalitatief ruwvoeder geeft de goedkoopste liter melk.
