Steeds minder melkveehouders in Vlaanderen, maar melkproductie stijgt
Op vrijdag 29 maart stelde het Melkcontrolecentrum Vlaanderen (MCC) haar jaarverslag van 2023 voor. “We kunnen hier in Vlaanderen een sterk staaltje koemelken presenteren aan iedereen die het wil zien. De cijfers in dit jaarverslag bevestigen dat”, aldus MCC-voorzitter Tom Van Nespen.
Directeur Benedikt Sas stelde op vrijdag 29 maart het jaarverslag van het Melkcontrolecentrum Vlaanderen voor. Financieel had het MCC een goed jaar. “We hebben meer opbrengsten gerealiseerd dan begroot en de kosten onder controle gehouden”, zei Sas. Uiteindelijk maakte het centrum bijna 250.000 euro winst.
Meer dan 3.500 melkveebedrijven leverden net iets meer dan 3 miljard l koemelk en 68 bedrijven leverden 64 miljoen l geitenmelk aan het MCC. Het aantal melkveehouders daalde wel nog eens, van 3.687 naar 3.557. Dit is een daling van 3,5%. Al jaren daalt het aantal melkveehouders in Vlaanderen. “Die afname begint momentum te krijgen. De eerste 3 maanden van 2024 zijn nog eens 117 melkveehouders ermee gestopt”, zei Sas. “Maar een deel daarvan kan wel al gestopt zijn in 2023.”
Per melkveebedrijf steeg vorig jaar de gemiddelde totale productie wel met bijna 4%, tot ongeveer 865.000 l melk. Melkveehouders zijn in 2023 dus efficiënter of groter geworden. “Deze stijging is alleen mogelijk dankzij een uitstekend management op de melkveebedrijven, wat zich ook weerspiegelt in de onderzoeksresultaten van MCC over de kwaliteit en samenstelling van de melk”, aldus het MCC.
Kwaliteit van de melk
In slechts 0,016% van de melkleveringen stelde het centrum residuen van antibiotica vast. “De intense controle erop blijft zijn vruchten afwerpen”, zegt het MCC. Voor het vijfde jaar op rij is het gemiddelde celgetal minder dan 200.000 cellen per ml. Zeer hoge celgetallen wijzen op een uierontsteking.
De bacteriologische kwaliteit van de Vlaamse melk is voor een stuk wel verslechterd in 2023. Het gemiddelde kiemgetal is licht gestegen van 9.300 naar 9.700 CFU per ml. Vooral het gemiddelde coligetal steeg, van 12,2 naar 15,8 CFU per ml. Volgens Sas lag dit grotendeels aan de natte zomer en het natte najaar. Dit bemoeilijkte voor veel melkveehouders het houden van hygiënische omstandigheden. Bacteriën groeien immers graag in vochtige, warme omstandigheden.
Desondanks behaalde 98% van de bedrijven nog steeds nul strafpunten. “Deze statistieken tonen aan dat 98% van de Vlaamse melkveebedrijven voldoet aan de strengste kwaliteitsnormen en dat ze met hun dieren melk van topkwaliteit leveren!”, zegt het MCC.
In totaal nam het MCC in 2023 2,2 miljoen monsters, een daling van 2,51% ten opzichte van het jaar daarvoor. Het grootste deel daarvan waren staalnames in verband met de melkproductieregistratie, maar er werden ook 512.354 monsters voor kwaliteitsbepaling en 16.097 monsters voor mastisonderzoek genomen. Nog eens 150.000 monsters hadden een ander doel.
Realisaties en toekomstplannen
Sas vermeldde de realisaties van het MCC in 2023. “We hebben in samenwerking met DGZ de Caring Dairy-bezoeken en -rapportering verder vormgegeven. Ook proberen we de continuïteit van de organisatie te garanderen door de processen binnen het MCC te analyseren en te documenteren”, aldus Sas. “We namen actief deel aan verschillende onderzoeksprojecten, zoals het MilkIBR-project, en droegen bij aan de lancering van de duurzaamheidsmonitor van MilkBE. Er is een investeringsplan voor labotoestellen opgezet en het analysepakket is uitgebreid met een telling van Pseudomonas spp.”
De organisatie maakte ook een gedeeld strategisch meerjarenplan voor het MCC, Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ) en Vivee tot en met 2026. De kernpunten daarvan zijn financiële gezondheid, spreiding van risico door diversifiëring, een aangename en performante werkomgeving creëren en streven naar bestuurlijke uitmuntendheid.
Tegelijk waarschuwde Sas voor de toekomst van de veehouderij in het huidige wettelijke klimaat. “De Europese regelgeving wordt steeds strenger voor landbouw en Vlaanderen maakt die nog eens strikter door te focussen op stikstof.” Sas richtte zijn pijlen op het stikstofdecreet, dat volgens hem gebaseerd is op ‘dubieuze cijfers en wankele modellen, en discrimineert tussen landbouw en industrie’. Volgens de MCC-directeur is efficiënte veehouderij, zoals in Vlaanderen, juist de weg vooruit.
“We stellen ook dat hier in Vlaanderen wel degelijk plaats is voor onze zuivel, die wereldwijd tot de hoogst kwalitatieve behoort en die tegelijk hier een zeer sterke historische, rurale achtergrond heeft. De zelfvoorzieningsgraad in zuivel ligt slechts rond de 110%. Onze melkveestapel afbouwen en onze marge van zelfvoorzienendheid en zelfstandigheid opgeven lijkt ons dus niet aan de orde”, meent voorzitter Tom Van Nespen. “Vlaanderen is juist dichtbevolkt omdat landbouw hier zo succesvol was en is. Dit geeft ons een license to produce. We moeten blijven protesteren tegen politici en overheden om de melkproductie hier te houden.”
