Landbouwer, help de bijen

Al verschillende jaren worden er tal van acties opgezet om te sensibiliseren rond de bijenproblematiek. In het algemeen is het belangrijk om duurzaam om te springen met gewasbeschermingsmiddelen en moet het etiket gevolgd worden. Maar daarnaast kan je ervoor kiezen bloemenranden en landschapselementen aan te leggen, of nog simpeler, bijenhotels te voorzien. Je kan zelfs cocons uithangen om de solitaire bijen te ondersteunen.

Bloemenranden en landschapselementen

Is het beter om grasland met natuurlijke onkruiden te hebben of om bloemenmengsels aan te leggen? Dat is de vraag die Bayer stelde bij een monitoringsproef. Het antwoord werd 2 jaar op rij bevestigd. Het aantal solitaire bijen, honingbijen en hommels was zienderogen hoger bij de bloemenmengsels, soms tot 10 keer toe.

Wil je een bloemenrand aanleggen, dan moet je allereerst weten waarom je die wil. Wil je bijen aantrekken, en welke? Of wil je ze gebruiken als plaagbestrijding? Pas als je dat weet waarom je ze wil, kan je beslissen over welk mengel het best bij je bedrijf past. Het klinkt enorm positief, maar bij Bayer willen de bijenexperten Veerle Mommaerts en Hilde Van Dyck toch een kanttekening maken: “Met een bloemenrand bestaat de kans dat je schadelijke insecten aantrekt. Bovendien wordt er gewerkt met onkruiden, wat betekent dat de onkruiddruk verhoogt op een deel van het veld of in de teelt, waardoor je maatregelen moet nemen.”

Ze geven aan om best een bloemenrand te zaaien op een stuk dat landbouwkundig niet interessant is, omdat het bijvoorbeeld moeilijk te bewerken is. Het Tubinger mengsel wordt aangeraden door de overheid: het heeft een lage kostprijs en is een mengsel met eenjarigen. Toch is het belangrijk om bij de keuze van het mengsel rekening te houden met de grondsoort en wat er voordien heeft gestaan. Maar er zijn ook andere maatregelen mogelijk. In fruit kan een gemengde haag, met verschillende plantensoorten voor een lange bloei. Zo’n haag is niet alleen interessant voor voeding, maar geeft ook nestgelegenheid aan diverse diersoorten.

Toepassingsmethoden nemen toe aan belang

Omdat gewasbeschermingsmiddelen onder druk staan, worden toepassingsmethoden steeds belangrijker. Enerzijds om het milieu te beschermen, anderzijds omdat een goede toepassingsmethode voor een grotere efficiëntie van het product zorgt. Zo wordt in koolzaad de dropleg gebruikt, een verlengde arm die in het gewas gaat tot dicht bij de bodem. Op die manier komen het gewas en de bloemen niet nat te staan waardoor geen residuen terecht kunnen komen in de honing. In België wordt die techniek niet toegepast, want er staat niet zo veel koolzaad. Het wordt couranter in Duitsland gebruikt. Het geeft ook een meerwaarde dat je kan beschermen tijdens de bloei.

Een ander voorbeeld is de deflector, verplicht sinds 2011 wil men behandelde zaaizaden uitzaaien. Het is een soort van slang die de uitstromende lucht van de zaaimachine naar de grond leidt, wat ervoor zorgt dat het insecticide dat loslaat van het zaad niet ver weg waait. Ook hier is het doel het gewas en het milieu te beschermen. De SweepAir is een volgende ontwikkeling: hier wordt de stof ook opgezogen.

Bijen inzetten

Landbouwers kunnen er voor kiezen om zelf kasten te zetten. Een goede communicatie met imkers bevordert de gezondheid van de kasten. Zo zou samen bijvoorbeeld besproken moeten worden wat er met de kasten moet gebeuren wil men bespuiten. Ook Bayer is actief met adviezen, rondleidingen en het opstarten van initiatieven.

Cocons voor

solitaire bijen

Cocons voor solitaire bijen kan je aankopen bij bestuivingsimkers en bestuivingsdiensten. Het is een intensief werk, en als je het te laat inzet ben je ook te laat voor de bestuiving van de teelt. Het best is om de cocons 14 dagen voor de bloei in de boomgaard in te zetten. In de cocon zullen eerst de mannetjes ontluiken: die wachten op de ontluiking van de vrouwtjes waarmee ze paren. De vrouwtjes zullen zorgen voor de bestuiving. Doordat ze kriskras in de rij vliegen is er een voordeel voor boomgaarden met Doyenné en Conference. Ze verzamelen pollen en gaan dan nestgangen maken. Dat kan bijvoorbeeld in bamboestokjes die op elkaar zijn gestapeld of nestblokken waarin gaten zijn geboord. Het vrouwtje legt een ei, dan wat pollen, dan weer een ei en terug wat pollen,... En dat gaat door tot de nestgang vol is. Ze begint met de vrouwelijke eitjes te leggen, en eindigt met de mannelijke eitjes. Op die manier kan je zorgen voor een volgende generatie solitaire bijen, die je teelt kunnen bestuiven.

MV