‘Verduurzaming van landbouw moet prioritair zijn in de uitvoering van beleidsplannen’

De SALV, de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij, bracht geen memorandum voor de nieuwe Vlaamse regering uit.

Koen Carels (SALV)

Koen Carels geeft toch graag enkele krijtlijnen mee. “De Vlaamse regering moet zuurstof bieden aan een waaier aan toekomstgerichte en veerkrachtige verdienmodellen, die samen de uitdagingen in de landbouw het hoofd kunnen bieden.” Met een eerlijk en aantrekkelijk inkomen als noodzakelijke basis legde de SALV al een nota aan het Vlaams parlement voor.

Daarin staan vijf uitdagingen. Een eerste aandachtspunt is de kwalitatieve overname of opstart van landbouwbedrijven. Volgens de SALV moet de nieuwe Vlaamse regering ook de plaats van de Vlaamse landbouw in onze samenleving versterken en moet de verdere verduurzaming van de Vlaamse landbouw een prominente plaats in de beleidsagenda krijgen. De laatste twee uitdagingen zijn het bevorderen van het maatschappelijk draagvlak en de ondersteuning van de kwetsbare landbouw om veranderingen en crisissen te doorstaan.

Bert Boonen (Natuurpunt)

Voor Natuurpunt moet de Vlaamse regering ook sterker inzetten op public money for public services, of meer gemeenschapsgeld voor openbare diensten. “Het betekent dat ook de directe betalingen aan landbouwers voorwaardelijk verbonden moeten zijn aan ecosysteemsdiensten”, stelt Bert Boonen, beleidsmedewerker landbouw van Natuurpunt.

“Onduurzame praktijken voor bodem en biodiversiteit moeten worden uitgesloten van rechtstreekse inkomenssteun. Zogenaamde ecoschema’s moeten een prominente plaats krijgen.” Natuurpunt vraagt om minstens 30% van het budget van de Eerste Pijler te reserveren voor ecoschema’s. “Dit kan landbouwers aanmoedigen om mengteelten te gebruiken, streekeigen meerjarige eiwitgewassen in te zetten en het gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmest aan banden te leggen.”

Natuurpunt wil dat de Vlaamse overheid landbouwers die vaak maatregelen nemen die de biodiversiteit op hun bedrijf stimuleren, ondersteunt. “Dat kan door de oprichting van een Fonds voor Boerenlandnatuur. Minimaal een kwart van het budget voor Plattelandsontwikkeling moet in dit fonds worden ondergebracht. Landbouwers kunnen zo worden betaald als ze gericht maatregelen nemen voor bedreigde soorten, zoals akker- en weidevogels. Zo’n fonds voorziet ook specifiek in meer onderzoek en evaluatie, zodat maatregelen maximaal ecologisch zijn onderbouwd.”

Natuurpunt is tevreden dat het VLIF een deels andere richting uitgaat. “Het zou meer een transitiefonds moeten zijn, zodat boeren steun kunnen krijgen voor investeringen die helpen omschakelen naar een duurzaam alternatief. Specialisatie en hoge schulden houden veel boeren vaak vast in een wurggreep. Het spreekt voor zich dat het voor boeren in dergelijke situaties moeilijk is om in te spelen op veranderende trends of om te schakelen naar een ander bedrijfsmodel. Met een transitiefonds kunnen boeren worden geholpen om uit de impasse te geraken en om te schakelen naar een duurzamer alternatief”, aldus Boonen.

Kurt Sannen (Bioforum)

“De biologische sector is niet zomaar een landbouwsector, maar wel eentje die een belangrijke hefboomfunctie vervult in de verduurzaming van de Vlaamse landbouw”, zegt Kurt Sannen, voorzitter van Bioforum Vlaanderen. “De nieuwe regering moet nog sterker de hefboomfunctie van de biologische sector valoriseren door die actief te ondersteunen: niet louter met financiële middelen voor de sector zelf (het behoud van de biologische hectarepremie) maar ook door veel meer middelen vrij te maken voor onderzoek voor de verdere verbetering van biologische en agro-ecologische (landbouw)technieken. Bij het nemen van nieuwe beleidsmaatregelen moet systematisch een toets gebeuren op de impact op agro- ecologische en biologische bedrijven.”

Daarnaast vraagt Bioforum om de boeren te vergoeden voor hun inspanningen om ecosysteemdiensten te realiseren. “Beschouw boeren niet alleen als ‘landbouwer’, maar ook als land-schaps-bouwer. Dat betekent dat boeren niet alleen een inkomen krijgen door voedsel te produceren, maar dat het beleid ze ook moet belonen voor het optimaliseren van andere ecosysteemdiensten zoals biodiversiteit, klimaatadaptatie, bodembeheer, waterbeheer,... Niet enkel kosten en gederfde inkomsten moeten vergoed worden, er moet ook een stimulans zijn om hiermee aan de slag te gaan. Tegelijkertijd is er ook nood aan een langetermijnperspectief.”

Tenslotte vraagt Kurt Sannen aan de Vlaamse overheid om werk te maken van een transitie naar een grondgebonden veehouderij. “De klimaatverandering heeft een impact op landbouw en vice versa. Zowel verminderings- als adaptatiemaatregelen zijn noodzakelijk. Die moeten verder gaan dan enkel aanpassingen in voederrantsoenen en voedermanagement of bepaalde (vaak dure) technologische maatregelen die enkel een emissiereductie bewerkstelligen per eenheid product.” BioForum vraagt om voorzichtiger om te gaan met pleidooien om reducties per eenheid product te realiseren en daarbij het geheel niet uit het oog te verliezen. “Een transitie naar een grondgebonden veehouderij op Vlaams niveau zal de totale Vlaamse uitstoot (op vele vlakken) inperken en leidt ook tot een meer natuurlijke, extensieve veehouderij.”

Jeroen Dewulf (Amcra)

Jeroen Dewulf, UGent-professor (faculteit diergeneeskunde) en voorzitter van Amcra, het kenniscentrum inzake antibioticagebruik en –resistentie, wil tenslotte dat Vlaanderen nog meer gaat inzetten op bioveiligheid. “Een verhoogde bioveiligheid in de veehouderij resulteert in een verminderd gebruik van antibiotica en een verminderde antibioticumresistentie. Het betekent ook een betere bescherming tegen epidemische ziektes, zoals de dreigende Afrikaanse varkenspest of de vogelgriep.”

Lieven Vancoillie