Vaste planten geven kleur aan je herfsttuin

Vaste planten stammen rechtstreeks af van de doorlevende kruidachtige planten (in hun oorspronkelijke biotoop vaak beschouwd als onkruid). Deze worden overal ter wereld in weiden, bossen, langsheen kusten, in moerasgebieden en in bergstreken aangetroffen. Het is dus niet verwonderlijk dat de groep tuinplanten die omschreven wordt als vaste planten zo divers is. Van klein tot groot, bodembedekkend of klimmend, in alle kleuren van de regenboog, bloei van het vroege voorjaar tot de vroege winter: je vindt het allemaal in het uitgebreide assortiment van de vaste planten. Vandaag zetten we graag 5 mooie herfstbloeiers in het zonnetje die de tuin ook laat op het groeiseizoen nog van de nodige geuren en kleuren voorzien.

Liriope muscari

Leliegras, de Nederlandse naam van dit plantje, zet ons wat op het verkeerde been. De plant is immers noch een grassoort, noch familie van de lelie. Liriope behoort, net als hosta en het meiklokje, tot de Aspergefamilie.

Binnen het geslacht Liriope zijn er 6 soorten groenblijvende planten die van nature afkomstig zijn uit China en Japan en waarvan Lirope muscari met voorsprong de meest gekweekte is. Het is een sterke, wintergroene plant met een donkergroen, grasachtig blad. Het blad kan tot 60 cm lang en tot 2 cm breed worden. Hij bloeit vanaf augustus tot diep in oktober, met dikke, violetblauwe bloemaren die lijken op de bloemen van blauwe druifjes.

Deze Liriope groeit het best op een humusrijke, licht zure grond in de halfschaduw. De plant verdraagt ook diepe schaduw, maar zal dan minder rijk bloeien. Tijdens strenge winters kunnen de bladeren lichtbruin kleuren, maar vanaf april vormt de plant nieuwe, frisse bladeren.

‘Ingwersen’ is een oude, goed winterharde cultivar die rijkelijk bloeit met donkerviolette bloemaren.

‘Moneymaker’ is een meer recente cultivar die wat hoger uitgroeit en nog rijker bloeit. Er bestaan ook witbloeiende cultivars en sommige hebben bonte bladeren.

Anemone hupehensis

Het geslacht anemoon omvat meer dan 150 soorten en vormt een zeer heterogene groep planten, die zowel hoog in de bergen op alpenweiden als in bossen op zeeniveau voorkomen. De groeihoogte varieert van amper 10 cm tot meer dan 1,5 m. De bloeiperioden lopen al even sterk uiteen. De vroegste anemonen beginnen er al aan in maart, de herfstbloeiers gaan door tot in november.

Anemone hupehensis of Japanse anemoon heeft drielobbige bladeren, een beetje zoals de suikeresdoorn, en enkele of dubbele bloemen die een- of tweekleurig wit, bleek of dieproze zijn. Eenmaal geworteld, breiden ze zich door de groei van ondergrondse uitlopers vrij snel uit tot grote pollen, die in volle bloei een ware lust zijn voor het oog. Japanse anemonen geven de voorkeur aan een beschut plekje in de schaduw of halfschaduw op een rijke, niet te natte grond.

De cultivar ‘September Charm’ is een bossige plant die na verloop van tijd grote groepen vormt en die ongeveer 90 cm hoog wordt. Deze anemoon bloeit in september en oktober met dieproze, enkelvoudige bloemen.

Gaura

Gaura is een geslacht uit de teunisbloemfamilie die haar naam dankt aan het Griekse woord voor majestueus, ‘gauros’. De Nederlandse naam ‘prachtkaars’ dankt de plant aan haar slanke bloeiwijzen, die vanaf juni tot aan de eerste nachtvorst massaal aan de plant verschijnen.

Oorspronkelijk groeit de plant in het zuiden van Noord-Amerika, waar er een 20-tal soorten voorkomen. Gaura lindheimeri is de meest geteelde soort die het goed doet als vaste plant in onze borders en waarvan er talrijke cultivars bestaan met uiteenlopende hoogtes van 30 tot 120 cm en verschillende blad- en bloemkleuren.

Het is een bossig gewas met een vaasvormige groeiwijze en rechtopgaande tot licht gebogen, vertakte stengels. Op het einde van de stengels verschijnen de eerder kleine bloemen in clusters, de bloem opent ´s morgens in een lichtere tint om tegen de schemering donkerder te verdorren. De bloemkleuren variëren van puur wit over roze naar donkerroze. Geef deze gaura een plaatsje op een lichte, goed gedraineerde, eerder arme bodem. Vaak is de gaura een kort leven beschoren, maar de plant zaait zichzelf gemakkelijk uit, waardoor ze op een geschikte bodem toch jaar na jaar terug opduikt.

Rudbeckia

Rudbeckia of gele zonnehoed is een plantengeslacht binnen de familie van de Asteraceae en telt een 25-tal soorten die oorspronkelijk groeien in Noord-Amerika en Canada. De soort is nauw verwant aan Echinacea en de bloemen van beide soorten lijken heel erg op elkaar. Bijna alle soorten bloeien met gele bloemen, die in de zomer aan de planten tevoorschijn komen en die dit volhouden tot diep in de herfst.

De populairste soort is de Rudbeckia fulgida, een bossige, overblijvende soort waarvan er een aantal goede variëteiten op de markt zijn. ‘Deamii’ wordt 80 tot 100 cm hoog en bloeit met goudgele bloemen met een bruinzwart hart. ‘Litlle Goldstar’ wordt slechts 35 tot 40 cm hoog en bloeit met een massa geel-zwarte bloemen.

Geef Rudbeckia-soorten een plaatsje in de zon of halfschaduw op een rijke bodem die goed waterdoorlatend is. Gele zonnehoed vraagt verder weinig zorgen en is goed bestand tegen drogere periodes. Door de uitgebloeide bloemen te verwijderen wordt nieuwe bloei gestimuleerd. De bloemen doen het ook prima als snijbloem.

Sedum spectabile-cultivars

Het Sedum-geslacht omvat meer dan 600 soorten planten die gekenmerkt worden door hun dikke, zachte bladeren en stengels die dienstdoen als waterreservoir. Nog kenmerkend voor bijna alle sedumsoorten is dat ze nieuwe plantjes vormen op de wortel uitlopers of op stengeldelen waar die contact maken met de grond, waardoor vaak een cluster van planten ontstaat.

Sedum spectabile (hoewel deze planten volgens de moderne plantkunde niet meer tot het geslacht Sedum behoren, maar deel uitmaken van het geslacht Hylotelephium ), is een najaarsbloeiende soort, met vele varianten en hybriden. Deze herfstbloeier wordt tot 60 cm hoog en doet het goed op bijna iedere denkbare plaats in de tuin. Er bestaan varianten met bloemkleuren gaande van dieprood over lila en roze tot verschillende tinten wit.

In vruchtbare bodems groeit deze plant fors, waardoor hij de neiging heeft om open te vallen. Dit kan men voorkomen door in de maand mei de bloemstelen terug te knippen, waardoor deze vertakken en minder zware bloeiwijzen vormen. Ofwel kan men de plant in het voorjaar lichtjes ‘optillen’, waardoor de wortels kraken en de groei wat compacter blijft. Er zijn naast de soort die zachtroze bloeit van laat in de zomer tot diep in de herfst, ook cultivars met helderroze, rozerode, steenrode en witte bloemen.

Geert Brantegem