Alternatieve onkruidbeheersing: belangrijke innovaties op de markt

O p initiatief van de Werktuigendagen, maar ook van Inagro, het Proefcentrum voor de Groenteteelt en Boerenbond werd een demo mechanische onkruidbestrijding gegeven. “De belangstelling voor en de nood aan ‘alternatieve onkruidbestrijding’ neemt toe”, aldus Lieven Delanote, adviseur bio bij Inagro. Hij begeleidde de demo, samen met Stefanie Delbeke, die tuinbouwconsulent is bij Boerenbond. “Mechanische onkruidbestrijding wordt almaar belangrijker, aangezien de chemische onkruidbestrijding niet alles kan oplossen. Het klimaat verandert. Bij droge voorjaren zijn de huidige bodemherbiciden ontoereikend. En aangezien er minder actieve stoffen zijn, is er een grotere kans op resistenties”, vertelt hij nog. In biologische landbouw is mechanische onkruidbestrijding evident en de nieuwe technieken maken dit goed mogelijk. In gangbare landbouw is een goede afweging noodzakelijk. Chemisch starten en mechanisch afwerken kan ook een goede optie zijn.

Delanote geeft aan dat er op de markt wel wat veranderd is, en dat er wel enkele belangrijke innovaties te vermelden zijn.

Innovaties op de markt

In het algemeen worden oude technieken beter. “Nu is nauwkeurig en performant werk mogelijk met een schoffelmachine, mits de gepaste uitrusting. Nieuwe technologie, zoals camerabesturing, maakt de schoffelmachine bovendien performanter en gebruiksvriendelijker. Toch is het belangrijk om te weten dat men het best schoffelt op klein onkruid.”

Volgens Delanote is de precisiewiedeg de nieuwe standaard wat betreft mechanische onkruidbestrijding. “Treffler was hierin 15 jaar terug pionier en jarenlang alleenheerser. Ondertussen zijn er een tiental merken die een precisiewiedeg aanbieden.” En last but not least maakt ook de robotisatie zijn intrede in de mechanische onkruidbestrijding. Zo konden de bezoekers de Naïo in het veld bewonderen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de machines die op de markt zijn, waaronder 5 schoffelmachines, 3 precisiewiedeggen en 1 lepelwieder.

De juiste machine

Iedere landbouwer moet voor zichzelf uitmaken welke machine het beste past bij zijn bedrijfsvoering. Schoffelmachines kennen oneindig veel varianten. Een schoffelmachine heeft immers verschillende onderdelen en vergt maatwerk, en dat in functie van het bedrijf, de teelten, de bodemsoort… Elke constructeur heeft voor de Werktuigendagen een aantal keuzes moeten maken. Daarom is het belangrijk om je te laten begeleiden voor de juiste keuze, wat betreft camera, stuursysteem, balk, parallellogram, attributen en andere opties.

Delanote geeft aan dat de precisie-wiedeg vandaag dé referentie is, en een standaardmachine voor mechanische onkruidbestrijding, zowel voor de biologische als conventionele landbouw. “De klassieke wiedeg is voorbijgestreefd en in veel gevallen een miskoop voor wie maximale efficiëntie wil halen. Treffler heeft dit concept 15 jaar terug bedacht. De voorbije 5 jaar zien we een belangrijke verbreding van het aanbod. Vandaag bieden een tiental merken een precisiewiedeg aan en is er terug best wat verschil tussen de machines. Het voordeel is dat de wied-eg rijonafhankelijk werkt. De eg is niet gebonden aan de werkbreedte van de plant/zaaimachine of aan de rijafstand, maar je moet wel altijd op klein onkruid werken.”

K.U.L.T. iSelect – Aerts Rapide BV

Deze machine wordt beschikbaar gesteld door Aerts Rapide BV en schoffelt ook in de rij. Boven de rijen is er een camera aanwezig die detecteert waar de cultuurplanten staan in de lijn. De overige planten zijn onkruid. De camera herkent ook de rijen en stuurt de machine met een sideshift ook zijdelings bij. De basisinstelling moet slechts eenmaal worden uitgevoerd. Daarna hoeven slechts 2 waarden te worden gewijzigd om de machine in verschillende installaties of omstandigheden te laten werken. De machine bespaart veel handwerk, is eenvoudig te bedienen en werkt volledig automatisch.

Carré – Delvano Econet

De schoffel met rijenbespuiting is het resultaat van een samenwerking tussen de 2 Vlaamse bedrijven Steeno en Delvano. Steeno is invoerder van Carré, een Frans constructiebedrijf met specialisatie in niet aangedreven machines voor bodembewerking en mechanische onkruidbestrijding. Delvano is bekend voor zijn veldspuiten.

Op de Werktuigendagen was de Carré Econet met geïntegreerd stuursysteem aanwezig. Die wordt gekenmerkt door de zeer compacte bouw, waardoor een lichte tractor mogelijk is om de machine te trekken. De sideshift staat direct gebouwd op de balk, en heeft een 40 cm koers. Het staat op zware loopwielen met kam die de machine stabiliseert, en doet aan hellingscorrectie. De machine loopt zodoende steeds midden achter de tractor.

De machine werd voorzien met een camera Claas 3D, die door meerdere merken gebruikt kan worden. Die werkt op kleur of op 3D, en neemt de hoogte van het gewas waar.

Kenmerkend voor Carré zijn de zware balk en een zwaar parallellogram. Hier zijn wel wat opties mogelijk. Hier was de machine uitgerust met hoekmessen met een deflector en een vibroschoffel, wat zorgt voor stabiel werk en een betere penetratie in de grond.

De fronttank – in 1100, 1500 of 1900 l – voor de rijenbespuiting is modulair te gebruiken. Het bevat een spuitpomp via frontaftakas of hydromotor, en wordt gekenmerkt door automatische afgifteregeling in functie van de rijsnelheid. Verder is er dop per dop afsluiting en is de spuithoogte aanpasbaar in functie van het gewas en de spuitbreedte.

Agrivaux

Agrivaux is een Waals mechanisatiebedrijf dat zich onder andere toelegt op precisielandbouw, waaronder ook op de mechanische onkruidbestrijding. Vijf jaar geleden hebben ze het heft in eigen handen genomen en een eigen schoffelmachine ontwikkeld die goed past in het Belgische landschap.

De camera en terminal zijn van Tillet & Hague. Deze werken met een gevalideerde techniek die ook bij andere merken wordt toegepast. Deze techniek detecteert gewasrijen op basis van kleur en herkent hierin rijpatroon. Op de terminal verschijnt het realbeeld en de herkende planten worden over elkaar gelegd. De machine is ook uitgerust met een taster. In grotere maïs werkt een taster soms stabieler, omdat deze ongevoelig is voor wind. De taster en camera kunnen ook ‘samen’ werken.

Verder was er een geïntegreerde sideshift direct op de schoffelmachine aanwezig, met een uitslag van 50 cm. Men zorgde voor een compacte bouw, kort op de tractor, waardoor het gewicht niet ver naar achter gaat. De rechte schijven zijn aanwezig om de machine te stabiliseren. Het is mogelijk om de schijven in diepte in te stellen naargelang de bodemomstandigheden. De sideshift is ook apart beschikbaar als voorzetstuurunit voor andere machines.

Het gewicht van de machine wordt volledig gedragen door de parallellogrammen. Via de hydraulische cilinders wordt het gewicht van de machine op het parallellogram gebracht. Zo werkt elke parallellogram met gelijke druk, ook als het spoor bijvoorbeeld iets dieper ligt. Het dieptewiel staat licht naar achteren en wordt getrokken, wat zorgt voor een betere bodemvolging. Het dieptewiel is verstelbaar met een spindel. Op de kopakker blijft het parallellogram op de grond en heft de tweede cilinder het schoffelelement uit de grond. Het is Isobus-gestuurd, maar het kan ook manueel. Als het element uit de rij wordt geheven, gebeurt dat in een hoek van 45°, waardoor eventueel vuil van de schoffel valt. Een belangrijk punt bij de schoffel zijn de vele aanbouwmogelijkheden: er zijn 11 posities waar iets op de tand gezet kan worden. Op de Werktuigendagen werd gekozen voor de combinatie hoekschoffel en gewone schoffel.

De parallellogrammen worden met een snelklemsysteem op de balk gemonteerd. Alle hydraulica is bovendien in het chassis verwerkt, wat maakt dat de rijafstanden en rijaantallen vlot verstelbaar zijn.

De machine plooit de 2 balken in een V. Daardoor is de machine op de weg stabiel en smal.

Einböck Chopstar 3-60-schoffel

Deze machine werd aangeleverd door Packo. Vooraan de machine is er de ‘Row Guard’-sideshift. Deze werd voorzien van een Claas 3D-camera, die op 3 rijen naast de tractor kijkt. De camera kan ook onder de machine worden opgesteld, zodat je ook met 4 rijen kan werken. Het bijzondere aan de sideshift is dat hij combineerbaar is met meerdere balken. Het is mogelijk om verschillende machines te koppelen met dezelfde stuurunit. Dit is merkonafhankelijk. Ook het vermelden waard is dat de wielen in hoogte verstelbaar zijn, in functie van het gewas en aangekoppelde balk. De profielbalk werkt bovendien met een snelklemsysteem, waardoor de elementen eenvoudig verstelbaar zijn. Als je met verschillende rijafstanden werkt, is dat heel handig.

Het parallellogram is er een in 3-60- uitvoering, bedoeld voor 3 schoffelmessen, en eventueel in combinatie met een wiedegelement. Het kan ook met 1 schoffelmes (1-30-uitvoering) of meerdere aanbouwmogelijkheden (5-90-uitvoering). Aan de kop-akker is het mogelijk om met het cilindersysteem het schoffelelement uit de grond te heffen. Dit kan Isobus- gestuurd of manueel.

De vingerwieders staan op een aparte houder. Delanote is voorstander van dit systeem, omdat de vingerwieders dan onafhankelijk van de schoffelementen werken. Dit zorgt voor een goede bodemvolging en een gelijke opstelling ten opzichte van de rij.

Schmotzer Venterra

Delanote geeft aan dat Schmotzer een oud bekend merk is van oerdegelijke bietenschoffels. Die zijn vandaag zowel tweedehands als nieuw erg gegeerd. Enkele jaren geleden werd Schmotzer overgenomen door Amazone. Die gaf nieuwe impulsen aan het bedrijf. Via het Dealernetwerk van Amazone is Schmotzer nu ook terug beschikbaar in Vlaanderen. De nieuwe Schmotzer Venterra is nu ongeveer 3 jaar op de markt. Ook hier werd gekozen voor een Claas-camera op de machine.

Verder kiest Schmotzer voor een parallel stuursysteem waarop een balk is gebouwd, en dus niet voor een sideshift die links en rechts beweegt. De machine is compact en heeft een lichte bouw. Ze is uitgerust met een KPP-element met ruime ruime opbouwmogelijkheden voor schoffelmessen en attributen en met kopakkermanagement (manueel of Isobus). Er is ook een element mogelijk met hogere bodemvrijheid: KPP-L. Per parallellogram zijn er 3 of 5 schoffelmessen mogelijk, de hoogte van uitvoering hangt af de hoogte van het gewas. De machine is ook uitgerust met rijenbespuiting met fronttank en pomp. Het spuiten is Isobus-gestuurd, en gebeurt via sectiesturing met doppen die verdeeld zijn over 5 secties. De spuitbreedte kan veranderd worden door de hoogte van de dop te variëren of door de dop te veranderen. Op de spuitkop staan 3 doppen.

Steketee EC-weeder – Lemken

De Steketee EC-weeder is een bekende schoffelmachine. Nu is die op de markt – en in het veld – nog rood, volgend jaar wordt het Lemken-blauw. De machine is voorzien van een EC-light- camera die het gewas herkent op kleur. Er zijn verschillende modi mogelijk, afhankelijk van het gewas. Dat is belangrijk bij uien of prei, aangezien het over een ander groen gaat. Het is wel een zelflerend systeem: hoe verder gevorderd in het veld, hoe beter de herkenning van het gewas. In de cabine van de tractor kan men volgen via een terminal met touchscreen. Bovendien is ondersteuning op afstand (bijvoorbeeld op kantoor) mogelijk, omdat het werkt met een simkaartje. Het systeem is cameragestuurd, en met een joystick is het mogelijk om indien nodig manueel over te nemen, zoals bij een lege plek in het perceel

Als stuursysteem kiest Lemken ook voor een parallel systeem om de stuurlijn zo recht mogelijk te houden. Onder de machine staan zware loopwielen. De heflatten zijn los, waardoor de machine onafhankelijk van de tractor loopt. Opvallend is het open frame, wat vooral bedoeld is voor het vrij zichtveld van de camera. Als er niet veel ruimte is voor de camera naast de machine, kan die ook onder de tractor.

De profielbalk heeft een snelklem, wat betekent dat die over de hele breedte kan gekoppeld worden zonder storende elementen. De schoffelelementen kan je dus vrij gemakkelijk verstellen. Het combi-element was op de demo vrij eenvoudig uitgerust, met enkel een schoffelmes en enkele hoekmessen. Het parallellogram heeft niettemin heel wat aanbouwmogelijkheden, en is gelagerd, spelingsvrij en onderhoudsvriendelijk. Een mooie optie bij Steketee is de ‘Easy space’-breedteverstelling van de schoffelmessen: met één hendel kan je de breedte van de schoffels verstellen. De vingerwieder staat op een aparte geveerde arm met instelbare veerdruk.

Qua spuittechniek wordt de Spray-hub-rijenbespuiting in de kijker gezet, die van Lemken zelf is. De fronttank heeft een capaciteit van 1500 of 1100 l. Er is sprake van een opgebouwde en afgewerkte spuitunit per rij die eenvoudig verstelbaar is in hoogte en breedte. De bespuitingen gebeuren Isobus-gestuurd, met een dosering die in functie is van de rijsnelheid. Er is ook een sectiecontrole per dop mogelijk.

CMN Maskintec Star Claener – Agri Biosolutions

De CMN Maskintec Star Claener is een houe rotative of lepelwieder, een zeer courante machine in onder andere Wallonië en Frankrijk. De machine is opgesteld met kleine lepeltjes die op een schijf gemonteerd zijn. De lepels haken in de grond en gooien de grond op, en maken hierbij ook kleine onkruidkiemen los. De onkruidbestrijding is dus een neveneffect.

Oorspronkelijk werd de machine immers ontwikkeld als korstenbreker bij verslempte grond na wintergranen of in voorjaarsgewassen zoals maïs en groenten, na een regenbui. Het is een goede voorbewerking voorafgaand aan de wiedeg. Het werkt vollevelds en rijonafhankelijk. De beste werking verkrijgt men bij snelheden van 10 à 15 km/uur. Hoe sneller, hoe beter: de machine werkt ook bij een snelheid van 20 km/uur. Ze is bovendien eenvoudig om in te stellen en te onderhouden. De veerdruk kan bepaald worden door middel van een instelbare torsieveer links en rechts op het element. Ook het dieptewiel kan worden ingesteld.

APV-VS of vario-eg – Kruse

De APV Vario Striegel of APV-VS is een precisiewiedeg die in de Benelux geïmporteerd wordt door Kruse. Deze eg is leverbaar in breedtes van 1,5 tot 12 m. Kruse kiest voor een vrij zware tand; het gaat om 8 mm tanden met 3,5 cm tussen de tanden. In vergelijking met andere machines heeft het iets minder tanden. APV geeft aan dat onderzoek uitwijst dat deze tandafstand voldoende is om het volledige bodemoppervlak te bewegen. Zelf neigt Delanote naar wiedeggen met meer tanden. De grondsoort bepaalt vaak of dat aantal voldoende is.

APV kiest voor een dubbele drukveer die in een zwarte koker is gemonteerd. De grote veer zorgt voor zware druk (500g tot 5 kg) en de kleine veer zorgt voor de lagere druk (tot 500 g). Zo kan een mooie egale druk bekomen worden. Als de machine in rust staat, is de veer ontspannen. De veerdruk wordt geregeld door het rode en het gele frame, die tegenover elkaar bewegen door middel van de cilinder. De druk is op schaalverdeling af te lezen. Het dubbele kader zorgt ook voor stabiliteit in de machine.

De APV is een vrij lichte machine, waardoor een lichte trekker mogelijk is. Delanote geeft aan dat dit goed is. "Vaak is niet trekkracht, maar hefvermogen de beperkende factor."

In transportstand kan de APV de tanden opheffen, waardoor de breedte minder dan 3 m is. Hardmetalen tanden en tandlifters zijn een optie.

Treffer TS – via Organic Machinery

Treffler heeft het concept van de precisiewiedeg van een Duitse boer overgenomen en doorontwikkeld. Treffler wordt in de Benelux geïmporteerd via Organic Machinery, dat direct aan de klant verkoopt zonder intermediaire verdelers.

Kenmerkend voor Treffler is dat de tanden scharnierend in frame hangen en dat ze worden aangetrokken door een veer die aan een kabel hangt. Door de kabel meer of minder aan te trekken wordt de veerdruk ingesteld. De combiveer zorgt voor een druk van 0 tot 6 kg/tand. Tanden zijn uitvoerbaar in een hoek van 105° of 120°. Een hoek van 105° werkt iets agressiever en is bijgevolg meer geschikt in zwaardere gronden en grovere gewassen. Een hoek van 120° heeft vooral een meerwaarde in lichte grond en in fijne gewassen. Hardmetalen tanden zijn een optie. Delanote raadt aan om deze standaard te nemen. "Het maakt de wiedeg in wezen onverslijtbaar."

De werkbreedte die Treffler aanbiedt, is van 80 cm tot 29 m. Ook maatwerk is mogelijk, afhankelijk van de omstandigheden in het bedrijf.

Treffler kiest voor eerder lichte materialen, waardoor het totale gewicht van de machine beperkt blijft en de wied-eg getrokken kan worden door een lichte trekker. Afhankelijk van de bedrijfssituatie kan dit een doorslaggevend element zijn in de keuze van de machine.

Einböck Aerostar Fusion- precisiewiedeg

De Oostenrijkse constructeur Einböck heeft sinds 2 jaar met Packo een bekende importeur in Vlaanderen. De constructeur heeft er lang over gedaan om een precisiewiedeg te ontwikkelen en is pas vorig jaar met de Einböck Fusion op de markt gekomen. Het is een erg doordachte en doorontwikkelde machine, die beschikbaar is in 6-9 en 12 m. Vanaf volgend jaar is die beschikbaar in 3 tot 15 m.

Tanden hebben een diameter van 7 mm en zitten vast in een houder in kunststof waarin de scharnier is verwerkt. Men kan ook kiezen voor hardmetalen toppen voor een langere levensduur. De tanden worden boven het scharnier aangetrokken door een dubbele veer, die een bereik van 0 tot 6 kg druk per tand zet. Door de opbouw boven het scharnier, is er ook een hoge bodemvrijheid. Tanden kunnen tegen het frame worden gedrukt. Dit is gunstig in transportstand op de weg en laat toe om gewasresidu dat blijft haperen, los te gooien.

Einböck kiest voor een zwaar en robuust frame, wat maakt dat in zwaardere omstandigheden de machine erg stabiel is en wat toelaat om een tanddruk van 6 kg ook effectief te realiseren.

Er zit ook een kopakkerfunctie in het systeem. De vleugels kunnen op de kopakker opgeheven worden om vlotter te draaien en om te voorkomen dat de machine in de grond steekt.

De loopwielen hebben een tractorprofiel, waardoor het eggen beter gaat. De machine is bovendien uitgerust met een egje na loopwielen.

Marlies Vleugels