Verstandig gieten spaart water
Niet alleen de gewassen op het veld krijgen het hard te verduren tijdens droge periodes, ook in de tuin is de droogte goed merkbaar en kan het nodig zijn om de natuur een handje toe te steken om schade door verdroging te vermijden. Planten kunnen nu eenmaal niet zonder water. Water is niet alleen onmisbaar voor de fotosynthese, het zorgt ook voor transport van mineralen en voedingsstoffen binnen de plant en op dagen met hoog oplopende temperaturen gebruikt de plant het water als koelmiddel. Met onderstaande tips kunnen we trachten om schade in de tuin te voorkomen zonder nodeloos water te verspillen.
Bomen en struiken
Oudere bomen en struiken in de vollegrond hebben in de regel weinig last van droogte. Hun wortelgestel is voldoende ontwikkeld om diep in de bodem op zoek te gaan naar water. Pas als de droogte maandenlang aanhoudt, zullen ook zij hun bladeren laten hangen en kan er een vroege herfst optreden waarbij de bomen een groot deel van hun bladeren vervroegd laten vallen. Dit komt niet omdat de boom aan het afsterven is, maar omdat hij zich wil beschermen tegen verdere uitdroging door in een vervroegde winterrust te gaan.
Bomen en struiken die pas dit voorjaar of vorig jaar geplant zijn beschikken nog niet over een voldoende uitgebreid wortelgestel om het beschikbare vocht te kunnen bereiken en hebben onder droge omstandigheden ( 2 weken zonder neerslag van betekenis), nood aan extra water. De beste manier is dan om een gietkuil te maken of een dijkje te voorzien rond de voet van de boom en hem één keer per week een grote gietbeurt te geven (50 liter). Dit is veel effectiever dan hem enkele keren per week een kleinere hoeveelheid water te geven. Ook heeft het geen nut om nog meer water te geven, want dan bestaat het risico dat de wortels door gebrek aan zuurstof afsterven.
Gazon
Dit is een heel ander verhaal. De meeste grassoorten wortelen heel oppervlakkig en reageren bijgevolg heel sterk op droogte. De meeste grassoorten stoppen met groeien als de temperatuur oploopt boven de 27°C. Een combinatie van een droge bodem, stijgende temperaturen en als gevolg daarvan een toename van de verdamping zorgt voor droogtestress. Dit uit zich in verkleuring, in een eerste fase vergeling, van het blad en een afname, of zelfs het volledig stilvallen van de groei. Naarmate de droogte langer duurt, wordt het blad bruiner van kleur, omdat de hoeveelheid chlorofyl afneemt met de toenemende stress.
Het lijkt alsof de hele grasmat is afgestorven, maar bij de meeste grassoorten blijft de basis van de plant (het meristeem of de groeipunt) in leven. Zo kunnen ze al na enkele regenbuien heel snel de bruin geworden grasmat terug groen kleuren, doordat hun ondergronds netwerk van rhizomen en de daarop aanwezige groeipunten onmiddellijk weer aan de groei gaan. Een goed samengesteld gazonmengsel is dus perfect in staat om droge periodes te overleven zonder te sproeien. Natuurlijk bestaat de kans dat bepaalde grassoorten het niet overleven en dat de grasmat na een droogteperiode een wat andere samenstelling heeft.
Wie over een eigen waterreserve beschikt en toch wil gaan beregenen moet hier tijdig mee beginnen, nog voor de bodem volledig uitgedroogd is. De meest efficiënte manier om een bestaande, goed ontwikkelde grasmat op een normale bodem mooi groen te houden is door 1 maal per week 25 mm te beregenen (= 2500 l/100 m²). Dit kan je meten door een potje van 2,5 cm hoog in het gazon te plaatsen. Is het potje vol, dan mag je stoppen met gieten.
Potplanten
Hier is de situatie minder dramatisch omdat potplanten sowieso moeten gegoten worden bij droog weer. Een tuinliefhebber kent de waterbehoefte van de meest courante potplanten en kan dan ook wel inschatten wanneer de planten aan een gietbeurt toe zijn en dat kan bij aanhoudende hitte best heel vaak zijn. Goed om te weten is dat planten met grote, kruidachtige bladeren (type Brugmansia) meer water nodig hebben dan planten met harde, dikke bladeren (type vetplant).
Ook grijsbladige planten (type olijf), de grijze kleur wordt veroorzaakt door een dichte beharing die de verdamping beperkt, kunnen vaak goed tegen droogte en hebben minder gietbeurten nodig. Een andere belangrijke factor is de verhouding tussen de grootte van de potplant en het volume van de pot. Een plant in een pot van 10 l zal (veel) vaker moeten gegoten worden dan dezelfde plant in een grote kuip van 100 l.
Tips
- Een bodem rijk aan humus (gebruik regelmatig compost) werkt als een spons en houdt water vast voor drogere tijden.
- Bedek de grond tussen de planten met mulchmateriaal. Dit voorkomt verdamping, waardoor de grond langer vochtig blijft.
- Geef het best ’s avonds of ’s morgens vroeg water. Als je overdag water geeft, verdampt er veel water dat dan niet meer beschikbaar is voor de planten.
-Als je over het gewas heen water geeft, zorg er dan voor dat het water niet te koud is. In de meeste gevallen is het efficiënter om gewoon aan de voet van de plant te gieten met een emmer of gieter.
- Als de bodem eenmaal uitgedroogd is, volstaat een regenbuitje niet om alles weer op een normaal peil te brengen. Controleer jong aangeplante bomen en struiken daarom regelmatig op uitdroging en geef tijdig water.
- Stevige wind, zoals we die de afgelopen maand vaker hadden, zorgt ervoor dat water vlugger verdampt en er frequenter dient gegoten te worden.
- Zonnig weer is ideaal om te schoffelen, je kan de jonge onkruiden gewoon ter plaatse laten liggen waar ze heel snel verdrogen. Bovendien breekt schoffelen de capillaire werking in het bovenste laagje van de bodem, waardoor deze minder verdampt. Vandaar de oude tuinierswijsheid: 1 keer schoffelen is gelijk aan 2 keer gieten.
