Het zou gaan over hinder van innovatie, bedreigingen met controles, vragen die onbeantwoord blijven en onduidelijke facturen. “Ik kreeg de voorbije weken verontrustende signalen vanuit de sector over het functioneren van VLAM”, beweert Sofie Joosen in de commissie Landbouw in het Vlaams parlement. “Of die klachten terecht zijn, kan alleen een onafhankelijk onderzoek uitwijzen. Ik dring aan op een externe audit.”
Interne auditor
Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) heeft als extern verzelfstandigd agentschap (EVA) van de Vlaamse overheid de privaatrechtelijke vorm van een vzw. VLAM is ook onderworpen aan de 'good governance'-principes van zowel publieke instellingen als van vennootschappen.
“Intern heeft het VLAM ook een interne auditor die toeziet op de naleving van de wetgeving op de overheidsopdrachten en op de overeenstemming van de besteding van de middelen met de engagementen of overeenkomsten. Om de 6 weken rapporteert de algemeen directeur aan de raad van bestuur over de werkzaamheden van het VLAM, zowel inhoudelijk als financieel. In de raad van bestuur zetelt de hele sector, aangevuld met een waarnemer van het kabinet en een van het departement”, antwoordt Vlaams minister Hilde Crevits op de kritiek.
De interne auditor en de financiële afdeling van het VLAM worden op hun beurt eveneens aan een audit onderworpen door de commissaris-revisor. Deze rapporteert onafhankelijk over alle werkzaamheden aan de raad van bestuur en aan de algemene vergadering. “De audit over de interne werking gaat naar de raad van bestuur en de cijfermatige audit gaat naar de raad van bestuur en naar de algemene vergadering. De jaarrekening wordt dus, zoals bij alle vennootschappen, jaarlijks geattesteerd door de commissaris-revisor en neergelegd bij de Nationale Bank van België”, aldus minister Crevits.
VLAM is trouwens de voorbije maanden ook aan een audit onderworpen door Stanwick. Dat zijn externe consultants. “Subsidies buiten de algemene werking worden altijd afzonderlijk gerapporteerd bij de uitreikende overheid en regelmatig vinden er in dat kader audits plaats door de Europese Commissie, het Rekenhof en het departement. Ten slotte willen het management en het bestuur een auditcomité oprichten. Als de raad van bestuur dit goedkeurt, zullen vanaf 2022 naast financieel ervaren bestuurders ook onafhankelijke experten zetelen in dit auditcomité.
Ik ben er wel van overtuigd dat er een permanente evaluatie moet zijn, maar ik heb ook het gevoel dat aan die nood voldaan wordt, zeker met de recente externe brede audit en de nieuwe initiatieven die in de schoot van de raad van bestuur ontwikkeld worden. Mocht u vinden dat dit niet het geval is, dan laten we dat voorleggen aan de raad van bestuur. Ik vind het trouwens belangrijk. Als er aanwijzingen zouden zijn dat het nog meer moet , dan ben ik zeker de eerste om daarnaar te luisteren”, stelde minister Crevits.
“De budgetten per productgroep van VLAM worden opgebouwd vanuit zogenaamde promotiefondsen die de bijdragebetalers per sector bij elkaar brengen. Alle afspraken daarover worden door vertegenwoordigers van de sector vastgelegd”, gaat minister Crevits voort.
Naast die sectormiddelen zoekt VLAM voortdurend naar bijkomende budgetten. “Een belangrijke hefboom daarbij zijn de Europese programma’s, waarbij al eerder werd aangetoond dat VLAM een bovengemiddeld resultaat behaalt ten opzichte van buitenlandse collega-organisaties.”
Alle onderzoeksinstrumenten van VLAM worden onder de loep genomen. “De belangrijkste hiervan zijn: de meting van het thuisverbruik via GfK, kwantitatief onderzoek via een raamcontract met iVOX, kwalitatief onderzoek via een raamcontract met InSites Consulting en de exportinformatie.”
Evaluaties en bevragingen
De resultaten van die evaluaties en de bevragingen worden gerapporteerd binnen de beleidsorganen van VLAM en worden gebruikt om de dienstverlening en het marktonderzoek te verbeteren. “Het is nooit goed dat er klachten zijn”, aldus Sofie Joosen. “Als ze onterecht zijn moet dat ook kunnen worden beantwoord en aangetoond. Zoals hierboven vermeld leveren sectoren een bijdrage aan VLAM. “Ik krijg signalen dat er bezorgdheid is over de trans-parantie richting de individuele bijdrager. De mensen leveren een bijdrage, maar vragen zich af wat er met die centen gebeurt.”
Voor minister Hilde Crevits is het moeilijk om te reageren op klachten die ze zelf niet kent. “Ik stel voor dat u die klachten doorgeeft. Als u dat niet aan mij wil doen, dan aan het departement. We hebben immers al in andere dossiers een externe auditor aangesteld. Het is perfect mogelijk om dat te doen. Er zijn bij VLAM heel wat controlemechanismen, maar ik ben nogal gevoelig voor uw opmerking dat de problematiek breed en overal zit. Als u de documenten overmaakt, kunnen we bekijken of het nuttig is om een externe auditor aan te stellen. Dat staat dan volledig los van de VLAM-werking: het is het departement dat dat doet. Of niet, maar dan zullen we dat ook motiveren.”
Voorstelling programma
Op 12 januari 2022 stelt VLAM het nieuwe programma voor. “De vragen kunnen dan worden overgemaakt”, aldus Bart Dochy (CV&V). “Het is een terechte bekommernis, we moeten de vinger aan de pols houden.”
