Europese Commissie verlengt vergunning glyfosaat met nog eens 10 jaar
Nadat de Europese lidstaten er 16 november niet in zijn geslaagd een beslissing te nemen over een nieuwe vergunning voor glyfosaat, heeft de Europese Commissie beslist die vergunning met nog eens 10 jaar te verlengen. Uitgebreid wetenschappelijk onderzoek heeft geen onoverkomelijke punten van bezwaar aan het licht gebracht: glyfosaat moet niet als kankerverwekkend of hormoonverstorend worden beschouwd, luidt het.
Glyfosaat is het actieve bestanddeel van de bekende en veelbesproken onkruidverdelger Roundup. Of een werkzame stof op de markt kan worden toegelaten, wordt op Europees niveau beslist. De individuele lidstaten beslissen vervolgens over de vergunning voor specifieke producten - zoals Roundup van chemieconcern Bayer.
Omdat de huidige vergunning voor glyfosaat op 15 december afloopt, had de Europese Commissie voorgesteld die met nog eens tien jaar verlengen, op basis van uitgebreide analyses van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA). Een vergunning voor actieve bestanddelen kent normaal gezien een looptijd van vijftien jaar, maar omdat het onderzoek naar glyfosaat en zijn impact op de volksgezondheid en het milieu nog volop in ontwikkeling is, koos de Commissie voor een kortere periode.
Geen eensgezindheid bij EU-lidstaten
De bal lag in het kamp van de EU-lidstaten, maar zij vonden vandaag/donderdag voor de tweede keer geen eensgezindheid over het dossier. Noch voor het instemmen met de voorgestelde verlenging, noch voor de verwerping ervan werd een voldoende grote (gekwalificeerde) meerderheid gevonden. Zo was het aan de Commissie om de knoop door te hakken. Meteen nadat de uitkomst van de vergadering van de lidstaten bekend was geraakt, maakte de Commissie bekend het proces voor de verlenging van de vergunning voor glyfosaat in gang te zetten, al zullen aan die vergunning enkele nieuwe voorwaarden en restricties verbonden zijn.
In een mededeling benadrukt de Commissie dat vele duizenden studies over glyfosaat in overweging zijn genomen. "De inschatting die EFSA maakte over de impact van glyfosaat op de gezondheid van mensen, dieren en het leefmilieu bracht geen onoverkomelijke punten van bezwaar aan het licht die een vernieuwing van de vergunning in de weg staan", klinkt het. EFSA vindt niet dat glyfosaat als een hormoonverstorende stof moeten worden beschouwd, terwijl het ECHA glyfosaat niet bij de kankerverwekkende stoffen indeelt. Als er nieuwe inzichten aan het licht komen en dat wetenschappelijk verantwoord is, zal de Commissie de vergunning onmiddellijk aanpassen of intrekken.
Het hele dossier is bijzonder omstreden. De nieuwe vergunning kon onder de lidstaten op veel steun rekenen in het zuiden en het oosten van Europa, terwijl anderen duidelijk hadden gemaakt dat ze tegen de verlenging zouden stemmen. Zwaargewichten Duitsland en Frankrijk lieten echter weten zich bij een stemming te zullen onthouden, net als België.
De Belgische onthouding heeft te maken met onenigheid onder de coalitiepartners. Met name de groenen zijn tegen een nieuwe vergunning voor glyfosaat gekant. Federaal vicepremier van Groen Petra De Sutter riep de Europese Commissie onlangs nog op een totaalverbod in te voeren. "Er zijn te veel aanwijzingen dat (glyfosaat) schadelijk is voor onszelf en onze natuur. Ook de Hoge Gezondheidsraad pleit voor uitfasering", zei ze.
Europees Parlementslid en lid van de milieucommissie Sara Matthieu (Groen): "Bijna alle studies waarop Europa zich baseerde om het bestrijdingsmiddel glyfosaat toe te laten, zijn onbetrouwbaar. Het is dringend tijd om de gezondheid van Europese burgers ernstig te nemen. De Wereldgezondheidsorganisatie is duidelijk over de gezondheidsgevaren van glyfosaat: het gif is mogelijk kankerverwekkend, gelinkt aan lymfeklierkanker, onvruchtbaarheid, de ziekte van Parkinson en is bewezen schadelijk voor bijen en waterleven."
Wetenschappers ongerust
Op 15 november schreven nog bijna 300 wetenschappers, waarvan 132 Belgische, een open brief waarin ze de tekortkomingen in de risicobeoordeling van de onkruidverdelger bekritiseren. Die brief was gericht aan de Nederlandse en Belgische ministers van Landbouw, Volksgezondheid en Omgeving.
De brief stelt onder andere dat onafhankelijk en recent onderzoek momenteel niet ernstig in rekening wordt gebracht bij de risicobeoordeling van glyfosaat en andere chemische stoffen. De wetenschappers bekritiseren dat vooral studies aangebracht door de industrie worden meegenomen, en uitermate relevante en onafhankelijke studies, zoals over het mogelijk verband tussen Parkinson en het gebruik van glyfosaat, niet in rekening worden gebracht.
"Men kan niet simpelweg blijven beweren dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor het verband tussen glyfosaat en de ziekte van Parkinso. Er is te veel onderzoek dat in die richting wijst en dat zou moeten aanleiding geven tot een verbod op gebruik van het middel”, zegt prof. dr. Patrick Santens, neuroloog gespecialiseerd in neurodegeneratieve aandoeningen aan UGent en UZ Gent.
