Gewasbescherming met respect voor dier, plant en milieu
Vooraleer het gebruik van een gewasbeschermingsmiddel op het Belgische grondgebied vergund wordt, wil het Erkenningscomité voor bestrijdingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik precies weten wat het risico is voor het milieu. Na de evaluatie, kunnen de risicobeperkende maatregelen opgelegd worden aan de gebruikers. Als men deze niet naleeft, kan het betrokken product waarschijnlijk uit de markt gaan.
Om de vergunningsvraag om een pesticide op de markt te brengen te evalueren, baseert het erkenningscomité zich op drie Europese reglementen waaronder een waarbij duidelijk omschreven technische gegevens moeten worden verstrekt door de aanvrager.
“Twee technische gegevens zijn van bijzonder belang bij het bestuderen van de effecten van pesticiden op de fauna, flora en het milieu. Het gaat zowel over het lot als het gedrag in het milieu als de ecotoxicologie”, verklaart Sébastien Vanhiesbecq, hoofd van de cel effecten op het leefmilieu en werkzaamheid.
Bestuderen, observeren en evalueren
“De technische gegevens over het lot en het gedrag van een gewasbeschermingsmiddel in het milieu vallen in twee categorieën”, vervolgt hij. Aan de ene kant moeten de karakteristieken van het gewasbeschermingsproduct moeten worden verstrekt door de aanvrager: vervluchtiging, uitloging, fotodegradatie, absorptie, microbiële afbraak,... Deze elementen laten het gedrag in de natuurlijke omgeving te leren kennen. Bovendien moet de aanwezigheid in het milieu worden gekwantificeerd op verschillende niveaus: oppervlaktewater, grondwater,… “Men bestudeert hier het lot van een product in de omgeving.”
In de ecotoxicologie is informatie over de korte en lange termijn effecten op de verschillende organismen verplicht. Doelen zijn: vogels en andere landvertebraten (zoogdieren, reptielen en amfibieën), waterorganismen (vissen, invertebraten, algen, macrofieten), bijen, andere niet tot het doelwit behorende geleedpotigen, regenwormen en andere macro-organismen in de bodem en niet-doelwit hogere landplanten. Speciale aandacht wordt ook besteed aan de effecten van de gewasbescherming op de transformatie van stikstof in de bodem en op biologische methoden voor afvalwaterzuivering.
"Deze informatie wordt aangevuld met controlegegevens en literatuur, verstrekt door de onderneming."
Deze informatie is verkregen door proeven die gefinancierd en / of gerealiseerd worden door de industrie. Sébastien Vanhiesbecq: "Deze worden gestandaardiseerd uitgevoerd onder verschillende scenario's in het laboratorium." Studies onder tunnel, die het midden zijn tussen het laboratorium en het veld, worden ook gedaan. Deze studies moeten worden uitgevoerd volgens internationaal erkende richtlijnen.
Het geëvalueerde product zal op de markt worden gebracht na karakterisering, op basis van de bovenstaande gegevens en het risico voor het milieu. "Onder de mogelijke eis dat het alleen van toepassing is met respect voor de risicobeperkende maatregelen, voorgesteld door de aanvrager of het erkenningscomité," verduidelijkt hij.
Risico’s verminderen
“De risicobeperkende maatregelen zijn opgenomen in de besluiten van de vergunningverlening en staan op de productlabels. In het kader van de wetgeving, moeten de gebruikers ze respecteren!" Is dit niet het geval, dan zal het erkenningscomité het product terugtrekken uit de markt of beperkingen stellen aan het gebruik ervan.
De reeds goedgekeurde producten worden ondertussen blijvend opgevolgd door het erkenningscomité. Wanneer blijkt dat de gegevens bij het monitoren van het product ongunstig zijn (zoals verontreiniging van het oppervlaktewater), kunnen nieuwe risicobeperkende maatregelen worden genomen.
Er zijn verschillende verminderingsmethoden die bekend zijn bij de landbouwers en die kunnen worden aangehaald. Sommige producten kunnen alleen worden toegepast als een bufferzone (onbehandelde strook land) wordt gerespecteerd om organismen in het oppervlaktewater te beschermen. "Als de behandeling wordt uitgevoerd met driftreducerend materiaal, kan de breedte van de bufferzone worden verminderd", zegt Vanhiesbecq.
Wanneer maatregelen nodig zijn om niet-doelwit planten en geleedpotigen die geen doelsoorten zijn te beschermen in de toepassing van het gewasbeschermingsproduct, is het gebruik van driftreducerende doppen nodig om drift te verminderen als dat nodig is. Voor deze producten moet minimaal een 50%, 75% of 90% reducerende techniek over het hele perceel van toepassing zijn. Tot slot vraagt het erkenningscomité in sommige gevallen om in sommige gevallen een grasstrook aan te leggen tussen de teelt en het oppervlaktewater om de afvoer van gewasbeschermingsproduct of de uitloging van de behandelde gronddeeltjes in het aquatisch milieu te verminderen.
"De geldende maatregelen worden aangegeven op de etiketten van gewasbeschermingsmiddelen, en daarnaast zijn veel tools beschikbaar op www.fytoweb.be om het werk van de boeren te vergemakkelijken," voegde hij eraan toe. Hij reageert ook op de landbouwers die zich zorgen over de volgende bepalingen: "Uit een voorlopige analyse blijkt dat België niet strenger of toleranter is dan zijn buren als het gaat om risicobeperkende maatregelen."
