Waterstof kan energietransitie landbouw aanvullen
Wageningen University & Research (WUR) en de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) starten in Lelystad het proefproject Fieldlab. Het potentieel van waterstof in de landbouw wordt er onderzocht.
In het project Fieldlab wordt geëxperimenteerd met kleinschalige opwekking van waterstof op (landbouw)bedrijven met behulp van zonne- en windenergie, geproduceerd op dezelfde locatie. In het project wordt ook de productie van waterstof op zee uit zonne- en windenergie gesimuleerd. Het ministerie van Economische Zaken financiert het vijfjarige project dat in de zomer 2020 van start gaat. Het project werd op 6 februari gepresenteerd tijdens de Nederlandse Nationale Waterstofdag.
Waterstof is belangrijk voor de energietransitie in de landbouw. Veel boeren wekken energie op met zonnepanelen of windturbines, maar soms kan het lokale elektriciteitsnetwerk dat niet aan. Ook wordt ’s zomers en overdag meer zonne-energie opgewekt terwijl veel energie vooral ’s winters en in de avond en nacht nodig is. Door de onbalans en de beperkte capaciteit van het elektriciteitsnetwerk moeten boeren hun zonneparken of windturbines soms zelfs uitschakelen omdat het net de toelevering niet aankan. De energie kan dan niet voldoende worden opgeslagen in accu’s.
Energiedrager én schone brandstof
Acrres, het landelijke praktijkcentrum van de WUR voor de toepassing van duurzame groene energie en grondstoffen, en TNO gaan daarom samen kijken hoe land- en tuinbouwers duurzame energie op hun bedrijf kunnen omzetten en opslaan in de vorm van waterstof. Dit vluchtige gas kan zo dienen als energiedrager die boeren kunnen inzetten voor de energievoorziening op hun bedrijf én als schone brandstof voor tractoren en vrachtwagens.
Zonne- en windenergie kunnen worden benut om waterstof mee te produceren, middels elektrolyse. Daarbij wordt de duurzame stroom met water in contact gebracht en splitsen de watermoleculen zich in waterstof en zuurstof. Dat proces kan ook weer worden omgekeerd, waarna er water, warmte en stroom overblijven. “Die stroom kunnen boeren gebruiken voor hun eigen bedrijf in tijden van energietekorten zoals in de winter.”
Waterstof kan ook het propaangas vervangen waarmee akkerbouwers hun producten, zoals aardappelen, uien en wortels, drogen. En het kan worden gebruikt als schone brandstof voor trekkers, vorkheftrucks en transportvrachtwagens. De gangbare brandstof voor dit soort machines en voertuigen is diesel. “Waterstof is echt een duurzame oplossing. Zware werkzaamheden zoals ploegen of het uit de grond halen van aardappels en bieten, vereisen veel kracht en dus brandstof, zeker in kleigrond.” Er zijn al trekkers die op waterstof rijden, vervolgt De Visser. “De techniek is er al, maar staat nog in het begin.” Elektrische landbouwvoertuigen zijn er ook, maar hebben een grote accucapaciteit nodig om te voorkomen dat ze telkens tussentijds moeten worden opgeladen. Volgens De Visser wordt het lastig om de hele maatschappij op elektriciteit te laten lopen. “Daar zou een forse uitbreiding van de netcapaciteit voor nodig zijn.”
“Waterstof heeft dus veel potentie als ontbrekende schakel binnen de energietransitie, maar er leven nog enkele belangrijke vragen waar we ons samen met TNO in zullen gaan verdiepen, niet alleen op het gebied van productie maar bijvoorbeeld ook hoe je het veilig kunt opslaan”, aldus Chris de Visser, manager van Acrres. Het proefproject vindt plaats bij het proefstation van Acrres in Lelystad. Hier bevinden zich al windmolenparken, testmolens en zonnepanelen.
Waterstof op zee
Nederland bouwt grote offshore windparken die een groot deel van de Nederlandse energie gaan verzorgen. “Tussen 2030 en 2040 zal een moment komen dat we meer offshore windvermogen leveren dan we aan totale elektrisch vermogen gebruiken” zegt Peter Eecen van TNO. “Dan is het op grote schaal produceren van waterstof een oplossing.”
In het project wordt daarom ook onderzocht hoe deze productie op zee het beste nagebootst kan worden, hoeveel waterstof geproduceerd kan worden, en hoe het toegepast kan worden. TNO ontwikkelt regelingen om de regelbaarheid van de diverse systemen optimaal te gebruiken om het elektrische net stabiel te houden.
Meer informatie over waterstof en het belang hiervan voor de landbouwsector vindt u op Waterstof: duurzame energieopslag en brandstof voor boeren en TNO.
