Juristen zien geen probleemloze uitweg uit stikstofimpasse
De gemengde werkgroep van regerings- en parlementsleden buigt zich vanaf 24 oktober over de volgende stap in het stikstofdossier. Het gevraagde advies van 3 externe juristen is klaar, maar een droomscenario zonder nadelen lijkt er niet te zijn.
De juristen schuiven 2 mogelijke opties naar voor, waaronder het doorzetten met een bijsturing van het ingediende decreet, inclusief de vergunningsdrempels. Aan dat scenario zijn wel juridische risico’s verbonden. Het scenario om voor elk project een afzonderlijke toetsing te verplichten wordt door de experten bestempeld als onwerkbaar.
Een kritisch advies
Begin oktober leverde de Raad van State een erg kritisch (volgens sommigen ronduit ’vernietigend’) advies af over het voorstel van stikstofdecreet dat N-VA en Open VLD, zonder coalitiepartner CD&V, hadden ingediend in de zomer. Het advies zette een aantal sleutelelementen van de geplande stikstofaanpak, zoals het gebruik van impactscores en drempelwaarden, op losse schroeven. Het advies stuurt er ook op aan dat alle projecten met een ‘passende beoordeling’ (grondig milieuonderzoek) zouden moeten aantonen dat ze geen beschadigende extra hoeveelheid stikstof aanbrengen in een natuurgebied.
Verder onderzoek
De Vlaamse regering besliste meteen om het advies juridisch te laten onderzoeken. Nadat een jurist van het departement Omgeving een inventaris had opgemaakt met de opmerkingen van de Raad van State gingen ook 3 externe juristen aan de slag met het advies. Hun huiswerk, dat dient als basis voor de verdere politieke discussie, is nu klaar.
In hun rapport, dat Belga kon inkijken, delen de juristen de kritiek van de Raad van State dat het decreet op een aantal zaken beter gemotiveerd en onderbouwd moet worden. Maar hier en daar lijken de juristen het eerdere advies van de Raad van State ook wat te streng te vinden. Zo zien de juristen toch iets meer marge om te werken met decretaal verankerde vergunningsdrempels. Ter herinnering: die drempels - verschillend voor industrie en landbouw - bepalen of een bedrijf of landbouwer kan vrijgesteld worden van de passende beoordeling (of niet).
Beleidsopties gesuggereerd
Die houding vertaalt zich ook in de gesuggereerde beleidsopties. Van de 4 uitgewerkte scenario’s schuiven de juristen er zelf 2 naar voor. Die twee opties houden vast aan een decretale verankering van de stikstofaanpak. In optie één wordt vastgehouden aan decretaal verankerde vergunningsdrempels. Optie 2 zou die drempels echter niet opnemen in het decreet, maar in een ‘code van goede praktijk’.
Vasthouden aan de decretaal verankerde vrijstellingstdrempels zou volgens de juristen de administratieve last beperken en zou zorgen voor een ‘uniform kader’. Het lijkt met andere woorden de meest ‘werkbare’ uitweg. Maar aan dat scenario zijn duidelijk ook juridische risico’s verbonden. Zo kan de regeling aangevochten worden bij het Grondwettelijk Hof of kan ze betwist worden bij de Raad voor Vergunningenbetwistingen.
Juridische interpretatie van belang
Veel zal daarbij dan afhangen van de juridische interpretaie. “Het vasthouden aan een andere interpretatie dan de Raad van State genereert een juridisch risico, maar het is (...) geen uitgemaakte zaak dat andere nationale rechters zich in voorkomend geval op de lijn van de Raad van State zullen scharen”, luidt het.
Het is natuurlijk maar de vraag of dat juridische ballet op een scheermes tegemoet komt aan de vraag naar een ‘juridisch robuuste’ oplossing in het stikstofdossier, een vraag die alle politieke verantwoordelijken de voorbije maanden hebben benadrukt.
Het scenario met een ‘zuiver individuele benadering’ waarbij er voor elk project afzonderlijk een toetsing zou moeten gebeuren, zou leiden tot zo’n grote ‘adminstratieve last’ dat het moeilijk werkbaar zou worden en riskeert volgens de juristen te leiden tot ‘een de facto vergunningsstop in bepaalde Vlaamse regio’s’.
De door minister-president Jan Jambon aangekondigde groep van regeringsvertegenwoordigers en parlementsleden gaat vanaf vandaag, 23 oktober, op zoek naar een mogelijke uitweg uit het stikstofkluwen.
