Kan de aardappel de toekomstige uitdagingen aangaan?
Net als veel andere gewassen heeft de aardappel een internationale dimensie, die heel verschillend is van het ene deel van de wereld tot het andere. Maar wat al deze regio’s gemeen hebben, is dat ze een evolutie in gang zetten om te kunnen voldoen aan de milieu- en sociale verwachtingen van vandaag en morgen.
André Devaux, een van de belangrijkste aardappelspecialisten ter wereld, werd door het Centre wallon de Recherches agronomiques (CRA-W) en Filière Wallonne de la Pomme de terre (Fiwap) uitgenodigd voor een studiedag. Devaux is wetenschappelijk emeritus-directeur van het Internationaal Aardappelcentrum (uit Lima, Peru) en deelde zijn visie op de uitdagingen waar de aardappelindustrie voor staat, maar ook op de uitdagingen die ze moet aangaan om vooruit te komen.
Veerkracht, energie en voeding
Een kort overzicht van de ontwikkeling van de aardappelproductie over de hele wereld toonde vooreerst aan dat die toeneemt in Azië, vooral gestimuleerd door China en India, maar ook in Afrika. In Europa daarentegen daalt de productie, met 1 uitzondering: Noordwest-Europa (Duitsland, België, Frankrijk en Nederland) ziet zijn productie stijgen, dankzij de aanzienlijke verwerkings- en exportactiviteiten die er plaatsvinden. “Momenteel bedraagt de aardappelproductie wereldwijd 385 miljoen ton”, legde André Devaux uit.
Wereldwijde vraag stijgt
Deze ontwikkeling vindt plaats op een moment dat de landbouw voor veel uitdagingen staat. De emeritus-directeur noemde er 3. Hij wees op de razendsnelle stijging van de wereldwijde vraag naar voedsel (+ 50% tussen nu en 2050, volgens de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties), de impact van de klimaatverandering en de gevolgen van regionale conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne. “In deze context moeten wereldwijde agrovoedselsystemen aanzienlijk worden verbeterd om duurzame bronnen van inkomsten voor boeren te bieden, om kwaliteitsvoedsel voor consumenten te produceren en om hun ecologische voetafdruk tot een minimum te beperken”, voegde hij eraan toe.
De aardappel is in staat om oplossingen te bieden, door zijn veerkracht en zijn voordelen inzake energie en voedingsstoffen.
De aardappel heeft namelijk een hoge drogestofopbrengst en past zich aan de verschillende agro-ecologische systemen over de hele wereld aan. Bovendien is de teeltcyclus kort in vergelijking met die van andere gewassen. Tot slot blijkt uit een onderzoek dat onder plaatselijke omstandigheden in China werd uitgevoerd dat de uitstoot van broeikasgassen per geproduceerde calorie per oppervlakte-eenheid lager is voor aardappelen dan voor tarwe, rijst en maïs. Dezelfde studie stelt ook dat de aardappelteelt efficiënter is in termen van watergebruik.
Aardappelen zijn ook voedzaam en rijk aan vitaminen en mineralen. Ze zijn een uitstekende bron van kalium, vitamine C en voedingsvezels en bevatten micronutriënten zoals ijzer en zink. “Het Internationale Aardappelcentrum zet zich ook in om rassen te selecteren die meer ijzer opslaan als antwoord op de problemen van bloedarmoede bij kinderen in ontwikkelingslanden”, zei Devaux.
Robuustheid combineren met nieuwe beschermingswijzen
In deze context moet het onderzoek inspelen op milieu- en sociale overwegingen. Dat betekent dat er op een aantal gebieden moet worden gewerkt. Volgens André Devaux moeten we eerst en vooral inzetten op het verbeteren en selecteren van robuuste aardappelrassen.
Die moeten productiever zijn, efficiënter in termen van stikstofopname, toleranter voor (en indien mogelijk resistent tegen) plagen en bestand tegen droogte. Tegelijkertijd moeten ze de technologische kenmerken tonen die verwacht worden van de sector, meer bepaald door de aardappelverwerkende sindustrie.
Devaux noemde vervolgens de ontwikkeling van alternatieven voor de bestrijding van ziekten en insecten, voor een rationeler gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en beslissingsondersteunende instrumenten, in combinatie met het beheer van water en bodemvruchtbaarheid als werkpunten.
Naoogst beter beheren
Verder is het noodzakelijk om de naoogst beter te beheren om de kwaliteit van de knollen te waarborgen en verliezen te beperken.
Tot slot beveelde Devaux aan om de consument te informeren over het potentieel van de aardappel om bij te dragen aan een evenwichtige, toegankelijke en lekkere voeding. “De aardappel wordt vaak in opspraak gebracht, maar is nog steeds een uitstekend voedingsmiddel”, besloot hij.
