Polen focust op veiligheid tijdens zijn voorzitterschap Raad van de EU
Voedselzekerheid en een loon naar werk voor boeren zijn de speerpunten van Polen tijdens haar voorzitterschap van de Raad van de EU.
Polen bekleedt sinds begin dit jaar het roterende voorzitterschap van de Raad van de EU. Elke 6 maanden zit een andere lidstaat deze vergadering met alle lidstaten van de EU voor. Polen nam het voorzitterschap over van Hongarije, dat na België kwam. Voorzitterlanden gaan op zoek naar compromissen en zetten de agenda uit voor deze 6 maanden. Zo krijgt een voorzitter de kans om enkele van zijn prioriteiten naar voren te schuiven.
Het werkprogramma van Polen voor landbouw en voeding geeft ons dan ook de uitgelezen kans voor een kijkje in één mogelijke toekomst voor de Europese landbouwsector.
Voedselzekerheid
Veiligheid is de rode draad doorheen heel het werkprogramma van Polen. Het motto van hun voorzitterschap is niet voor niets ‘Veiligheid, Europa’. “Veiligheid in de landbouw is belangrijk voor zowel boeren als consumenten”, aldus de Poolse landbouwminister Czesław Siekierski. Klimaatverandering, Covid, Trumps presidentschap, internationale (handels)conflicten... hebben en zullen mogelijk de beschikbaarheid van voldoende voedsel belemmeren en een impact hebben op de leefbaarheid van de landbouwsector. “Europa moet voorbereid zijn op de wereld van vandaag.”
Polen focust dan ook op voedselzekerheid en op het bevorderen van een stabiel inkomen voor boeren, in de eerste plaats door het concurrentievermogen van de landbouwsector en zijn weerbaarheid tegen crises te verbeteren.
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
Daarvoor kijkt het land vooral naar de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), die dit jaar officieel uit de startblokken vliegen. De huidige versie van het GLB loopt af in 2027. Polen streeft naar een verdere vereenvoudiging van de ‘groene architectuur’ – de verplichte milieu- en klimaatvoorwaarden – van dit financieringsprogramma. De Green Deal moet uiteindelijk aanvaardbaar worden voor boeren.
“Het doel van deze vereenvoudiging moet zijn om het leven van boeren makkelijker te maken en om de administratieve last te verminderen”, zegt Siekierski. Een GLB dus dat boeren aanmoedigt in plaats van dwingt om klimaatverandering te beperken. Sowieso bevat het hele programma van Polen maar weinig beloften op het gebied van klimaat en milieu, afgezien van hun impact op veiligheid.
De krijtlijnen voor een nieuw GLB zullen grotendeels uitgezet worden in de Visie voor Landbouw en Voeding, die de Commissie op 19 februari zal presenteren. “Daarin tonen we het pad naar een duurzame, veerkrachtige landbouw in de EU, die beter voorbereid is op druk van buitenaf”, aldus Eurocommissaris voor Landbouw Christophe Hansen.
Hij benadrukte recent wel het belang van de milieu-ambities te handhaven en waarschuwde tegen ingrijpende aanpassingen aan het lopende GLB-programma. Dit kan onzekerheid voor boeren veroorzaken. Hij beloofde tijdens de meest recente Europese Landbouwraad opnieuw om de administratieve last voor boeren te verminderen. “Ik zal samenzitten met de Commissarissen bevoegd voor gezondheids- en milieuwetgeving, en met de nationale overheden, om op alle niveaus voor vereenvoudiging voor de boeren te zorgen.”
Inkomen van boeren
Volgens Polen zijn er oplossingen nodig om de onderhandelingspositie van boeren te versterken, zodat machtige spelers zoals winkelketens en voedselverwerkers hun geen ongunstige voorwaarden opleggen. “Landbouwers hebben in tegenstelling tot grote bedrijven maar weinig grip op de ontwikkeling van prijzen”, klaagt Siekierski aan.
Polen steunt dan ook 2 voorstellen van de Commissie om de positie van boeren in de voedselvoorzieningsketen te verbeteren: een wijziging van de Gemeenschappelijke Marktordening – met maatregelen over betere regels voor contracten tussen boeren en kopers, verplichte bemiddelingsmechanismen en versterking van producentenorganisaties en hun verenigingen – en de grensoverschrijdende toepassing van de verordening over oneerlijke handelspraktijken. De Commissie vroeg de Raad om deze wetsvoorstellen zo snel en met zo min mogelijk amendementen af te handelen.
Internationale handel
Internationale handelsakkoorden zijn controversieel bij boeren. Siekierski wees bij wijze van voorbeeld op protesten in zijn eigen land tegen de import van landbouwproducten uit Oekraïne, of meer algemeen op de acties tegen het Mercosur-akkoord. “De vorige Commissie sprak te weinig met boeren over deze internationale handelsakkoorden.” Zijn voorzitterschap wil de dialoog met boeren over internationale handelsbetrekkingen dan ook terug op gang trekken.
Belangrijk daarbij is een gelijk speelveld voor producenten binnen en buiten de EU. Producten die binnenkomen, moeten aan dezelfde voorwaarden voldoen waaraan Europese producenten moeten voldoen. De grenzen van Europa volledig dichtgooien is daarbij niet aan de orde voor Polen. “Europa hoort zijn markt te beschermen, maar ook open te stellen op basis van realistische voorwaarden in een partnerschap.”
Polen kijkt ook al vooruit naar mogelijke uitbreidingen van de EU. “We zullen werken aan de uitdagingen die de toekomstige uitbreiding van de EU, onder meer met Oekraïne, met zich meebrengt voor de sector.” Tot dan moet erover gewaakt worden dat de invoer van landbouwproducten uit dat land de interne markt niet verstoort. “We mogen Oekraïne niet in de steek laten, maar deze steun mag onze eigen Europese landbouwers niet bedreigen”, benadrukt Siekierski.
Tijdens het voorzitterschap van Hongarije werd maar weinig vooruitgang geboekt op veel dossiers. Logisch, het was de start van nieuwe legislatuur voor het Europees Parlement en de verkiezing van de nieuwe Commissie nam veel tijd en energie van de Europese instellingen in.
Polen zet de onderhandelingen over een heel aantal dossiers verder: de richtlijn bodemmonitoring, het dossier rond Nieuwe Genomische Technieken en plantaardig en bosbouwkundig teeltmateriaal bijvoorbeeld. Ook het debat over nieuwe regels rond welzijn tijdens diertransport raast door. “De regels voor dierenwelzijn moeten beter aangepast worden aan de nieuwste wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen, maar mogen ook de concurrentie niet verstoren en geen verschillen creëeren tussen de voorwaarden voor dierlijke productie binnen en buiten de EU”, aldus Polen.
