Geen schijnwerpers op vlas
Volksvertegenwoordiger Bart Dochy brak in het Vlaams Parlement een lans om Vlaams vlas als topproduct sterker te positioneren en te promoten. Landbouwminister Jo Brouns duwt op de rem.
Volgens Bart Dochy (cd&v) hebben we te weinig aandacht voor vlas. Dat is volgens hem onterecht want het heeft met onze geschiedenis te maken. Vlas behoort tot de rijke tradities van Vlaanderen.
Duurzaam en innovatief
Van zijn partijgenoot Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns wilde Bart Dochy in de commissie voor Landbouw van 12 maart weten of hij van plan is om Vlaams vlas meer in de schijnwerper te zetten. Dochy argumenteerde dat vlas vandaag duurzaam en innovatief is. Het is een gewas dat de jongste jaren weer wat opgang gemaakt heeft, maar de commerciële uitstraling van het vlas is meestal onderbelicht. In de mode-industrie slagen bepaalde materialen erin om een sterk imago op te bouwen, vaak ondersteund door branding en storytelling. In de voedingssector, de sierteelt en de tuinaanleg heeft Vlaanderen met initiatieven zoals het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) bewezen hoe gerichte campagnes de waarde van streekproducten kunnen versterken.
Kansen voor biogrondstoffen
In de beleidsnota van minister Brouns leest Dochy dat de landbouw niet alleen voedsel en voeder produceert maar ook biogrondstoffen voor materiaaltoepassingen. Hij denkt daarbij aan hennep, vlas of miscanthus. Om onze economie koolstofneutraal te maken, is de transitie van fossiele grondstoffen naar alternatieve bronnen en hernieuwbare grondstoffen – zoals biogrondstoffen – van prioritair belang. Deze bio-economie zorgt voor nieuwe economische kansen voor de landbouw in Vlaanderen. “De ontwikkeling van nieuwe waardeketens is de focus van onderzoek en beleidsondersteuning”, vermeldt de beleidsnota.
Dochy was benieuwd hoe minister Brouns nieuwe economische kansen wil geven aan deze biogrondstoffen.
Nieuwe Europese visie
Jo Brouns verwees naar de nieuwe Europese visie op landbouw en voeding. Daarin wordt gewezen op het belang van de bio-economie in de toekomst, voor een duurzame landbouw, maar ook als een nieuwe inkomstenbron voor de landbouwers. De bio-economie maakt de valorisatie van agrarische reststromen, bijvoorbeeld biogas, mogelijk en kan ook de rol van de primaire producent in de waardeketen versterken.
Minister Brouns zette uiteen dat een aantal van die teelten voor materiaaltoepassingen momenteel binnen het landbouwbeleid al een financiële ondersteuning krijgen. Een landbouwer die hennep teelt, int volgens de voorwaarden in de eenjarige ecoregeling ecoteelten 230 euro/ha. Voor de teelt van miscanthus en korteomloophout via de vijfjarige agromilieuklimaatmaatregel ecoteelten gaat dat over 600 euro/ha. Deze ondersteuning heeft als doel de ketenontwikkeling rond deze biogebaseerde teelten de tijd te geven om zich te kunnen ontwikkelen. Verhoopt wordt daarbij vooral de early adopters onder de landbouwers over de streep te trekken om met die teelten aan de slag te gaan. Die maatregel is voor hennep ook zeer succesvol, met een stijging van het areaal van 18 ha in 2022 naar 373 ha in 2024. Vezelvlas valt niet onder die ecoregeling, omdat dit met bijna 4.500 ha in de verzamelaanvraag al een stevig areaal omvatte in 2024 en de keten op zich niet meer ontwikkeld hoeft te worden.
Groene innovaties
Als matchmaker in de bio-economie die in het kader van het beleidsplan bio-economie is ontwikkeld, brengt de B2BE Facilitator Vlaamse landbouwers samen met industriële partners, en omgekeerd, rond groene innovaties in de bio-economie. In het verleden hebben zij al gewerkt rond de valorisatie van vlaslemen, een nevenstroom in de vlasverwerking, om die teelt nog rendabeler te kunnen maken.
Landbouwminister Brouns zegt dat hij, samen met de minister-president in zijn hoedanigheid als Vlaams minister van Economie en Innovatie, Vlaanderen Circulair ondersteunt. Binnen Vlaanderen Circulair, dat is ingebed bij de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), wordt ook gefocust op onder andere op het stimuleren van biogebaseerd bouwen.
Brouns heeft verder aandacht voor onderzoek en samenwerkingen die inzetten op biogrondstoffen. Momenteel staat de oproep open voor het indienen van projectvoorstellen voor operationele groepen in het kader van de Europese innovatiepartnerschappen of European innovation partnerships (EIP’s). Het eerste thema dat dit jaar naar voren is geschoven, biedt kansen voor de teelten voor de biogebaseerde economie en focust op samenwerking in de keten voor klimaatmaatregelen. Dit opent opportuniteiten voor de bio-economie, waarbij Brouns hoopt dat de sectoren en spelers in de bio-economie van die mogelijkheid zullen gebruikmaken om projectvoorstellen in te dienen.
Geen promotie voor vlas
Brouns zegt dat binnen de werking van VLAM niet actief wordt ingezet op de promotie van vlas. De enige niet-eetbare producten die VLAM promoot, betreffen de sectoren sierteelt, tuinaanleg en pootaardappelen. Vlasproducenten betalen ook geen bijdrage aan VLAM. Er liggen volgens de minister geen vragen voor om dat in de nabije toekomst te wijzigen.
De ministeriële visie weerhoudt Bart Dochy er niet van de aandacht te vestigen op de vele mogelijkheden die vlas waardevol maken. Hij haalde er het Amerikaanse dollarbiljet bij dat nu misschien een beetje in waarde daalt, maar waar vlas in zit. In de eurobiljetten vooralsnog niet. Het is volgens Dochy een optie om dat wel te doen.
