Brouns: “Waakzaam zijn dat NGT’s boeren niet afhankelijk maken van grote industrie”

Arnout Coel van N-VA vroeg in de commissie Landbouw van 2 april naar het standpunt van minister Brouns over het Poolse compromisvoorstel over NGT’s op Europees niveau.

Onder het huidige Poolse voorzitterschap in de Europese Raad wordt onderhandeld over het voorstel van de Europese Commissie om de Europese wetgeving over nieuwe genomische technieken te versoepelen. Omdat de Europese wetgeving momenteel geen onderscheid maakt tussen genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) en NGT’s, stelt de Europese Commissie voor om NGT-gewassen onder voorwaarden niet langer aan de strikte toelatingsprocedures voor klassieke ggo’s te onderwerpen.

Patenten, traceerbaarheid, transparantie

“België schaart zich voorlopig achter dat Poolse compromisvoorstel, maar er moet wel blijvend aandacht worden besteed aan een aantal problematieken, zoals patenten, traceerbaarheid, transparantie naar gebruikers, het effect op biolandbouw en plaagresistente variëteiten. Dat zei de federale minister Clarinval. De Europese koepelorganisatie voor biolandbouw steunt het voorstel niet. Zij maakt zich onder andere zorgen over de bescherming tegen patenten en de zwakke positie van de individuele landbouwer”, duidt Coel.

“Als onderzoek aantoont dat bepaalde innovatieve technieken veilig zijn en bijdragen aan een landbouw die beter is aangepast aan de klimaatverandering, en nuttig zijn binnen die duurzame landbouw, dan mogen die technieken niet worden genegeerd”, stelt Brouns. “Ik geloof heel sterk dat NGT’s als een onderdeel van een gediversifieerde aanpak kunnen bijdragen aan een veerkrachtige en duurzame landbouw en aan de strijd tegen klimaatverandering.”

Geen silver bullet

NGT’s mogen volgens Brouns evenwel niet worden beschouwd als een silver bullet, een eenvoudige, bijna magische oplossing voor alle problemen. “We moeten aandachtig blijven voor de systemen waarbinnen zulke technieken toegepast kunnen worden en welke randvoorwaarden daarbij belangrijk zijn. Als we niet willen dat de Europese Unie achterophinkt ten aanzien van de rest van de wereld wat betreft innovatie en onderzoek, is er een goede juridische omkadering nodig die die innovaties mogelijk maakt”, meent Brouns.

“België heeft de Poolse tekst reeds formeel ondersteund. Wel werd benadrukt dat er in het vervolgproces voldoende aandacht moet worden besteed aan vragen over octrooien, tracering en etikettering, biologische productie en ingebouwde insecticidecomponenten. Door de steun van België kon het dossier eindelijk worden gedeblokkeerd”, duidt Brouns.

Trilogen kunnen starten

Nu de Raad zijn positie bepaalde, kunnen de trilogen starten. Een triloog (of trialoog of inter-institutionele onderhandelingen) wordt gebruikt wanneer de Europese Raad en het Europese Parlement niet tot overeenstemming kunnen komen over een wetsvoorstel. De triloog bestaat uit een overleggroep met vertegenwoordigers van de Commissie, de Raad en het Parlement, die samen tot een gemeenschappelijk voorstel proberen komen.

“Het zal er nu dus op aankomen om tijdens de trilogen een evenwicht te vinden zodat die technieken toch een kans krijgen, zonder dat daarbij de bezorgdheden van de verscheidene belanghebbenden waarheid worden. Nadien moet België opnieuw zijn mening geven en moet er Europees opnieuw een gekwalificeerde meerderheid worden gevonden”, vertelt Brouns.

Impact op onafhankelijkheid van de boer

“De impact van octrooien op de zaadprijs en de onafhankelijkheid van landbouwers is een gegronde bezorgdheid. Maar er zijn nog geen zaden van dit type op de markt. Daarom steun ik de studie die de Europese Commissie zal uitvoeren over de impact van octrooien in combinatie met het register waarin alle NGT-planten geregistreerd worden en de continue monitoring van de regelgeving zodra die van kracht is. Als er een negatieve impact blijkt te zijn, is het natuurlijk onze verantwoordelijkheid om die octrooiregelgeving te herbekijken”, meent minister Brouns.

Arnout Coel is bezorgd over de macht die bedrijven kunnen krijgen. “Het mag niet zo zijn dat een aantal bedrijven die sterk zijn in onderzoek, via patenten ook heel wat marktmacht verwerven en dat daardoor de individuele landbouwer die met die zaden of die producten aan de slag wil op zijn veld, in een nog grotere afhankelijkheidsrelatie komt, dat die én de zaden zal moeten afnemen én de producten die nodig zijn om die gewassen op dat veld goed te kunnen laten renderen. We moeten er heel waakzaam voor zijn dat we die techniek ten volle benutten, dat we het potentieel ervan ten volle benutten, maar niet de individuele landbouwer in een nog afhankelijkere relatie van de industriële sector duwen”, waarschuwt Coel.

Blijven wegen op de triloog

Minister Jo Brouns deelt die bezorgdheid. “Het is duidelijk dat we in functie van verduurzaming en de afbouw van gewasbeschermingsmiddelen volledig moeten inzetten op innovatie om gewassen resistenter te maken. Daarbij moeten we heel, heel waakzaam zijn om die individuele landbouwer niet afhankelijk te maken van de grote industrie. We moeten in de onderhandelingen de transparantie vragen om mee te kunnen blijven wegen in die triloog, zodat we weten dat de bezorgdheden daarin worden meegenomen. We zullen dat finaal ook meenemen in de beoordeling in functie van onze positie daarin”, besluit Brouns.

FVDL