Myrle Claessens: ‘Ik help, begeleid en adviseer bij mogelijke handelsconflicten’
In juli werd Myrle Claessens aangesteld als de eerste neutrale contactpersoon voor de agrovoedingsketen in België. Haar functie, ondergebracht bij de FOD Economie, bestaat erin landbouwers en andere spelers in de sector te ondersteunen in hun handelsrelaties, spanningen te voorkomen en een evenwichtige dialoog te bevorderen. Het is een nieuwe functie die ontstond naar aanleiding van de landbouwprotesten van begin 2024.
Tijdens de Beurs van Libramont spraken we met Myrle Claessens, referentiepersoon voor de agrovoedingsketen, die ons de uitdagingen en grenzen van haar rol toelichtte. In haar functie zal zij een discrete tussenpersoon zijn die het evenwicht kan herstellen binnen een agrovoedingsketen gekenmerkt door grote ongelijkheden.
Gevolg van de landbouwprotesten
In welke context is deze functie ontstaan?
De functie is ontstaan in het kielzog van de landbouwprotesten van februari 2024. Die protesten brachten een diep gevoel van onbehagen aan het licht, gevoed door complexe regelgeving, prijsdruk en een groeiend gevoel van onevenwicht in handelsrelaties. In het kader van de heropgestarte Taskforce Agrovoeding van federaal minister David Clarinval (MR) werd besloten om een referentiepersoon aan te stellen, die toegankelijk is voor alle schakels in de keten. Dit is een primeur in België.
Adviserende rol
U bent sinds juli benoemd. Wat houdt uw opdracht precies in?
Ik ben een onafhankelijk, vertrouwelijk en indien nodig anoniem aanspreekpunt. Men kan bij mij terecht voor vragen over handelsrelaties binnen de agrovoedingsketen: regelgeving, contractuele praktijken, beginnende spanningen. Mijn rol is om informatie te geven, dialoog te ondersteunen en te voorkomen dat conflicten uitgroeien tot juridische geschillen. Het is dus een preventieve rol.
Treedt u dus niet op als bemiddelaar?
Nee. In tegenstelling tot landen als het Verenigd Koninkrijk, Ierland of Frankrijk, waar de referentiepersoon rechtstreeks tussenkomt in een geschil en actief bemiddelt of zelfs reguleert, hebben we in België gekozen voor een soepelere aanpak. Ik heb geen bindende bevoegdheden en leg niets op. Ik help, begeleid en adviseer. Die neutrale houding is essentieel. Ik moet als een legitieme gesprekspartner worden gezien door alle partijen, van producent tot distributeur.
Ook aanspreekpunt voor landbouwers
Wat doet u als een landbouwer contact opneemt over een oneerlijke praktijk?
Ik luister, geef objectieve informatie over zijn rechten, bijvoorbeeld in het kader van de wet op oneerlijke handelspraktijken (UTP-wet), die bepaalde misbruikclausules verbiedt. Als de situatie ernstig of duidelijk onwettig lijkt, kan ik doorverwijzen naar de Economische Inspectie, die bevoegd is om een officiële klacht te behandelen. Maar vaak aarzelen landbouwers om die stap te zetten. Mijn rol is net om hen beter wegwijs te maken in de regels, het isolement te doorbreken en een evenwichtige dialoog met hun handelspartners op gang te brengen.
Hoe kan men u contacteren?
Ik ben duidelijk terug te vinden op de website van de FOD Economie, met een professioneel e-mailadres en telefoonnummer (02 277 81 34 of 0477 66 01 79). Het is de bedoeling dat iedereen, ook een landbouwer, me makkelijk en zonder vrees kan bereiken.
De landbouwsector staat vaak ver van de administratie. Hoe maakt u uzelf bekend?
Dat is inderdaad een uitdaging. We rekenen op de landbouworganisaties om als doorgeefluik te fungeren. Zij hebben zelf ook de oprichting van deze functie gevraagd. We gebruiken daarnaast ook de gespecialiseerde landbouwpers. Beurzen zoals Libramont zijn uiteraard waardevolle gelegenheden om zichtbaar te zijn.
Taskforce Agrovoeding
Uw opdracht kadert in het bredere werk van de Taskforce Agrovoeding. Hoe staat het daarmee?
De taskforce werkt op 3 fronten. Ten eerste het regelgevende luik: het koninklijk besluit rond oneerlijke handelspraktijken werd aangepast. Ten tweede een educatief luik: we zijn in december gestart met een grote nationale sensibiliseringscampagne, “Koop bewust”. Die moedigt consumenten aan om verantwoorde keuzes te maken, lokale en duurzame producten te verkiezen en een eerlijkere landbouw te steunen.
En het derde luik?
Dat gaat over transparantie. We ontwikkelen rendabiliteitsindicatoren per productieketen, in samenwerking met het Prijzenobservatorium. Die cijfers helpen om de werkelijke productiekosten en marges beter te begrijpen en onderhandelingen objectiever te voeren. Vier indicatoren zijn al gepubliceerd, 2 andere zijn in ontwikkeling (mager vlees en suikerbiet). De uitdaging is om alle sectoren geleidelijk te dekken, binnen de beschikbare middelen.
Wat is het standpunt van de FOD Economie over een mogelijke evolutie naar een officiële bemiddelingsrol?
Dat is op dit moment niet voorzien. Maar de FOD Economie blijft luisteren naar het veld. Als blijkt dat een actievere bemiddelingsrol nodig is, kan dat besproken worden. De Europese Commissie stuurt trouwens in die richting door lidstaten aan te moedigen om preventie- en geschiloplossingsmechanismen te versterken. Maar voorlopig ligt onze taak in ondersteuning, niet in arbitrage.
Welk signaal wilt u geven aan landbouwers?
Dat ze niet moeten aarzelen om contact op te nemen. Deze functie is er voor hen, zodat ze niet alleen tegenover een sterkere partner staan. Het is geen klachtenprocedure, maar een neutrale, menselijke en vertrouwelijke ondersteuning. Een manier om het evenwicht te herstellen, de dialoog te heropenen en, in het beste geval, het conflict te vermijden.
