Debat over kraaiachtigen houdt aan
Groeit de populatie van kraaiachtigen in Vlaanderen of neemt die net af? En zorgen kraaiachtigen voor ‘ernstige’ schade aan de lanbouw of niet? Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns en zijn partijgenoot Bart Dochy, voorzitter van de Commissie Landbouw in het Vlaamse parlement, kijken elk op hun manier naar dit vraagstuk, zo blijkt uit een schriftelijke parlementaire vraag van Bart Dochy.
Dochy stelt dat de populatie van kraaiachtigen groeit. “De Vlaamse broedvogeldata van 2007 tot 2020 tonen een duidelijke toename bij de kraaiachtigen. De populatie van de zwarte kraai groeide met gemiddeld 2,07% per jaar, goed voor een stijging van bijna 30% over de hele periode. Ook de kauw en ekster vertonen gelijkaardige trends. De stijging is onder meer het gevolg van afgenomen jachtdruk, de uitbreiding van geschikte habitats en de hoge aanpassingsgraad van deze soorten. Deze populatiegroei leidt tot schade aan landbouwgewassen”, stelt Bart Dochy.
Zonder bestrijding meer kans op oogstverlies
“Het nut van de bestrijding van kaariachtigen blijkt ook uit de Landmax-studie van 2024. Zonder bestrijding is het risico op aanzienlijke oogstverliezen veel groter. Daarnaast bevestigt het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) dat populatiebeheer geen negatieve impact heeft op de instandhouding van deze soorten”, duidt Bart Dochy.
Hij vraagt dat minister Brouns het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) de opdracht zou geven om opnieuw afwijkingsvergunningen toe te staan voor de bestrijding van kraaiachtigen bij schade aan alle landbouwgewassen, zoals graan, bieten en groenten en niet enkel bij maïs en fruitteelt.
Aanpak herzien door Vogelrichtlijn
Daar kan minister Brouns evenwel niet op ingaan. “Op basis van een recente, grondige analyse, na enkele vragen vanuit Europa naar een motivatie voor de bestrijding van kraaiachtigen in Vlaanderen en Wallonië, blijkt dat de vroegere aanpak niet geheel in overeenstemming was met de geldende Europese Vogelrichtlijn. De aanpak van de vergunningsverlening werd daarom onder de loep genomen en gedeeltelijk herzien”, zegt minister Brouns.
“Het strengere afwijkingskader is gebaseerd op studies naar de impact van kraaiachtigen op landbouwgewassen in combinatie met een dalende populatietrend voor ekster en zwarte kraai, volgens INBO. De eksterpopulatie neemt sinds 2011 af met gemiddeld 1,7 % per jaar. De populatie zwarte kraai neemt sinds 2016 af met gemiddeld 2%. Enkel voor kauw kunnen we spreken van een stabiele tot licht stijgende populatietrend”, stelt minister Briuns. Dit zijn voorlopige cijfers. Begin 2026 zullen nieuwe populatieschattingen gepubliceerd worden. Dan wordt de nieuwe Vogelatlas gepubliceerd.
Eerste veldonderzoek
In een eerder advies concludeerde INBO dat het jaarlijkse afschot van kraaiachtigen wellicht geen impact heeft op de populatietrends en dat het afschot deze trends eerder lijkt te volgen dan ze te sturen. “Maar zelfs al heeft afschot geen impact op de populatietrends, dan nog stellen de Europese regels dat aangetoond moet worden dat er geen alternatieve oplossingen zijn voor afschot en dat de schade van die aard is dat ze de normale bedrijfsrisico’s overtreft. Net om dat laatste aspect te staven, vond er in Vlaanderen een eerste veldonderzoek plaats dat de kans op ernstige schade aan maïs bevestigde. Dit onderzoek wordt nu verder gezet”, zegt Jo Brouns.
Om schade door kraaiachtigen beter te kunnen onderbouwen, roept minister Brouns de Vlaamse landbouwers op om deze schade altijd te melden via de applicatie Wild in Zicht van de Vlaamse overheid. Op basis van objectieve schadecijfers of nieuwe wetenschappelijke inzichten kan het vergunningenbeleid dan bijgestuurd worden.
