Luchtwassers met analoge registratie moeten een upgrade krijgen
Technisch kunnen bestaande luchtwassers uitgerust worden met elektronische monitoring via zogenaamde retrofitoplossingen. Maar Vlaams minister voor Landbouw en Omgeving Jo Brouns (cd&v) beseft dat het voor veel landbouwers en installateurs niet evident is om de bestaande luchtwassers op korte termijn nog te voorzien van de vereiste technologie om die elektronische monitoring te kunnen uitvoeren.
Een reden dat dit niet altijd vlot verloopt, is onder andere de vertraging bij de opmaak van regelgeving en systeemkoppelingen vanuit de overheid.
Technologische innovatie
In de commissievergadering Leefmilieu van 18 november stipte de minister aan dat inspecties in het verleden van de Mestbank van het Departement Omgeving aantonen dat er nood was aan een snellere opvolging van de luchtzuiveringssystemen. Technologische innovatie kan hier een oplossing vormen. Steeds meer veehouders beschikken vandaag al over digitale registratie van de verschillende systeemparameters. In veel gevallen worden deze gegevens via elektronische monitoring automatisch doorgestuurd naar een onderhoudsfirma of een vergelijkbare organisatie.
Dergelijke elektronische monitoring biedt de exploitant aanzienlijke ondersteuning bij het beheer van het luchtzuiveringssysteem. Het zorgt ervoor dat, wanneer zich een alarm voordoet, sneller corrigerende maatregelen genomen kunnen worden. Daarnaast kunnen dataleveranciers de veehouders ondersteunen bij het correct doorsturen van de elektronisch gemonitorde gegevens naar het internetloket en het opvolgen van de te monitoren parameterwaarden.
Elektronische monitoring
Op vragen daarover van commissielid Bart Dochy – partijgenoot van minister Brouns – antwoordde de minister dat in 2023 werd beslist dat alle luchtzuiveringsinstallaties vanaf 2026 uitgerust moeten zijn met een systeem voor elektronische monitoring. De geregistreerde gegevens moeten automatisch doorgestuurd worden naar het door de Vlaamse overheid ter beschikking gestelde internetloket ARMOS.
Uit overleg met dataleveranciers en producenten van luchtzuiveringssystemen weet Brouns dat het technisch haalbaar is om ook bestaande luchtzuiveringssystemen uit te rusten met elektronische monitoring via zogenaamde retrofitoplossingen.
Ter ondersteuning van de landbouwers bij de financiering van deze monitoringssystemen voorziet de Vlaamse overheid in steun van het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) tot 80%.
Analoog versus digitaal
De registratie van operationele parameters van luchtzuiveringssystemen is momenteel al wettelijk verplicht en gebeurt op veehouderijen momenteel zowel analoog als digitaal. Uit inspecties blijkt echter dat analoge logboeken geen efficiënte methode zijn voor databeheer. Een groeiend aantal veehouders kiest daarom voor innovatieve oplossingen en maakt gebruik van elektronische monitoring. De via deze systemen verzamelde gegevens worden doorgaans automatisch doorgestuurd naar een onderhoudsfirma of een gelijkaardige organisatie. Dat verbetert het beheer aanzienlijk en de landbouwer wordt ondersteund door het operationeel houden van het systeem.
Brouns zei dat de praktijk heeft aangetoond dat een louter analoge registratie onvoldoende garanties biedt voor een correcte en tijdige opvolging van de werking van luchtzuiveringssystemen. Om die reden wordt analoge registratie voor de toekomst niet langer als een valabel alternatief beschouwd.
Andere regels
Commissielid Dochy is voorstander van digitale ‘logging’ en het automatisch doorsturen van de data naar de plaats waar het geregistreerd wordt. Hij vroeg echter ook aandacht voor een aantal mensen die investeringen gedaan hebben volgens de toenmalig geldende regels. In 2020 bijvoorbeeld vroeg men om emissiereducties te realiseren, waardoor de mensen een luchtwasser installeerden volgens de beste technieken die toen beschikbaar waren. Op dat moment waren die niet voorzien in het installeren van een digitale logging.
Vandaag is het zo dat verschillende van die installaties heel moeilijk om te bouwen of uit te rusten zijn met een digitale logging, of tegen bijzonder hoge kostprijzen. Op de markt is er maar een beperkt aantal technieken beschikbaar. Er worden volgens Dochy soms disproportionele prijzen gevraagd die oplopen tot in de tienduizenden euro’s. Ondanks de VLIF-steun blijft dat vaak nog steeds een zware inspanning. Finaal is het zo dat ook de capaciteit van de installateurs onvoldoende is om alles in orde te krijgen tegen 1 januari 2026.
Daarom pleit het commissielid er voor om te overwegen om dat op een performantere manier analoog te registreren. Dan moet die investering niet gebeuren op installaties die in principe nog maar 5 jaar oud zijn.
Ook mede-commissielid Andy Pieters (N-VA) vroeg om aandacht voor sectoren waarvan investeringen wordt gevraagd. Hij herinnerde er aan dat een door het Vlaams Parlement goedgekeurde decreet de elektronische monitoring oplegt vanaf 1 januari. Pieters realiseert zich dat de kostprijs hiervan weliswaar hoog is, maar die van slecht of niet-werkende systemen is dat volgens hem eveneens.
