België moet zich onthouden bij Europese stemming over Mercosur-handelsverdrag

De Europese Commissie onderhandelde jaren met Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay over een vrijhandelsakkoord, dat de grootste vrijhandelszone ter wereld zou creëren. Ze rondde de onderhandelingen eind vorig jaar af, maar de Europese lidstaten en het Europees Parlement moeten nog groen licht geven voor de voorlopige inwerkingtreding.

De deal ligt echter bijzonder gevoelig bij de Europese landbouwsector, die oneerlijke concurrentie uit het Zuid-Amerikaanse handelsblok vreest. EU-lidstaten Frankrijk, Italië en Polen staan dan ook weigerachtig tegenover het verdrag. Voor de voorlopige inwerkingtreding is een gekwalificeerde meerderheid nodig. Om het akkoord te blokkeren moeten dus zeker 4 lidstaten die minstens 35% van de Europese bevolking vertegenwoordigen, tegen stemmen.

Geen eensgezindheid

Ook in België is het enthousiasme beperkt. De Waalse regering verzet zich tegen het Mercosur-akkoord en alle partijen in het zuiden van het land, van de MR tot de PTB, zijn het erover eens dat het project moet worden verworpen, althans ‘in zijn huidige vorm’, ook al bestaan er belangrijke nuances tussen de partijen.

Federaal en Vlaams is er geen eensgezindheid tussen de coalitiepartners. In Vlaanderen ziet de N-VA een kans voor de Belgische economie en met name de haven van Antwerpen. Maar een andere regeringspartij, de cd&v, vreest net als de landbouwsector een toestroom van goedkope landbouwproducten en oneerlijke concurrentie voor Europese boeren door de strengere Europese en nationale regels voor dierenwelzijn en milieu. Onder druk van Boerenbond bleef het in de Vlaamse regering aandringen op spiegelclausules, waarbij de normen die aan Europese producenten worden opgelegd toegepast worden op Zuid-Amerikaanse producenten.

N-VA voorstander

Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) ‘betreurt’ dat de Vlaamse regering geen standpunt heeft kunnen bereiken over het Mercosur-akkoord en ‘steekt niet onder stoelen of banken’ dat hij dat bijzonder jammer vindt. Het verzet tegen het akkoord is volgens hem gebaseerd op ‘foute informatie’, zei hij woensdag 10 december in het Vlaams Parlement.

Daar hield hij een vurig pleidooi voor vrijhandelsakkoorden. “Noem mij één handelsverdrag dat economisch nadelig is geweest”, klonk het. Het verzet van Frankrijk, Italië en Polen is volgens de Vlaamse minister-president ingegeven door een protectionistische reflex.

Ook premier Bart De Wever maakt er geen geheim van dat hij ‘persoonlijk pro-Mercosur’ is, zei de partijgenoot van Diependaele woensdag in de Kamer. Hij somde daarbij de voordelen op die aan het vrijhandelsakkoord verbonden zijn: je krijgt toegang tot een markt van 273 miljoen mensen en de tarieven op 91% van de producten vallen weg, wat het aantrekkelijk maakt voor een heel pak sectoren om te exporteren. “Persoonlijk vind ik dat een no-brainer.”

Hij merkte ook op dat er quota verbonden zijn aan de import van producten. Boven die quota komen de oude tarieven weer in beeld. “Het gaat om 300 gram Argentijnse steak, 2 hamburgers en 2 kipfilets per inwoner, per jaar. Dat is geen massale toestroom”, legde De Wever uit. Hij ziet ook een parallel met de tegenargumenten die indertijd vanuit Wallonië werden opgeworpen tegen CETA – het handelsakkoord met Canada. “Welke negatieve effecten hebben we gezien? Geen enkele. Het is een totale win-win gebleken.”

Nog voordat de verschillende regeringen er niet in geslaagd waren om een gedeeld standpunt te vormen, noemde Europarlementslid voor N-VA Kris van Dijck het daarom onaanvaardbaar mocht ‘een protectionistische blokkade van Wallonië’ Vlaanderen gijzelen en ‘de geloofwaardigheid van heel de EU’ ondermijnen. “Tariefcontingenten voor Canadees vlees werden met moeite ingevuld.”

Volgens hem heeft ‘Vlaanderen alles te winnen heeft bij dit akkoord’. “Voor Vlaanderen is dit akkoord van strategisch en economisch levensbelang. Als een van de meest open economieën ter wereld leunt Vlaanderen sterk op export: 1 op 3 jobs hangt er rechtstreeks van af. Vrijhandel is dus geen luxe, maar de levenslijn van onze welvaart.”

Het is ook zijn overtuiging dat de EU door handelsbanden te smeden met de Mercosur-landen een broodnodige strategische alliantie verankert die verder gaat dan puur economische cijfers. “De EU kan het zich niet veroorloven om een toeschouwer te blijven terwijl bijvoorbeeld China haar invloedsfeer blijft uitbreiden zonder oog voor hoogwaardige milieu- en sociale standaarden. Wie aan de zijlijn blijft staan verliest invloed, toegang tot markten en uiteindelijk ook welvaart.”

Negatieve gevolgen voor sommige sectoren

Volgens federaal minister van Landbouw David Clarinval (MR), wiens partij de Waalse regering leidt, is Mercosur wel degelijk voordelig voor de meeste industriën en voor landbouwsectoren als zuivel en aardappelen, maar ‘tegelijkertijd zijn we er ons van bewust dat andere sectoren, zoals suiker of rundvlees, negatievere gevolgen kunnen ondervinden, ondanks de voorziene beschermingsclausules’.

Het Verbond van Belgische Ondernemingen reageert teleurgesteld. Met de onthouding ‘straalt ons land een gebrek aan ambitie uit’. “Het EU-Mercosur-akkoord is zowel economisch als geostrategisch cruciaal voor België en Europa. Dat akkoord niet steunen is een ernstige vergissing en getuigt van een flagrant gebrek aan ambitie”, zegt ceo Pieter Timmermans van het VBO.

De Boerenbond reageert dan weer positief. “Het akkoord zoals het nu voorligt is oneerlijk voor de landbouwers en bedriegt de Europese consument”, zegt voorzitter Lode Ceyssens. “Dit akkoord kan niet voor elk product dezelfde duurzaamheids- en kwaliteitseisen garanderen.”

Belga/ThD