75 jaar BDB: al innoverend sinds 1945
Al van bij zijn ontstaan in 1945 is de Bodemkundige Dienst van België (BDB) innovatief. Het prilste onderzoek ging onder meer over bekalking en bemesting. Het Belgische onderzoek was hiermee voorloper in Europa. Ondertussen werden de laaghangende vruchten geplukt en verschuift het onderzoek meer en meer naar verfijnde precisiebekalking en -bemesting.
Binnen een perceel kan je soms duidelijk verschillen opmerken in gewasontwikkeling en opbrengst. “Dit kan het gevolg zijn van verschillen in grondsoort of vochtbeschikbaarheid binnen het perceel en op andere percelen kan dit te wijten zijn aan verschillen in pH, organische stof of andere nutriënten”, legt Jill Dillen, onderzoeker precisiebemesting bij de BDB, uit en ze toont het ook op de bodemscan. “Precisiebemesting speelt in op die variatie binnen het perceel. Dat is vooral interessant bij grotere percelen die bestaan uit verschillende grondsoorten, samengevoegde percelen met een verschillende bemestingshistoriek of percelen waarvan de landbouwer uit ervaring weet dat er verschillen in gewasontwikkeling en opbrengst zijn.”
Van bodemscan tot taakkaart
In samenwerking met Vantage Agrometius startte de BDB in 2015 daarom met een dienstverlening waarbij landbouwers een bodemscan kunnen laten uitvoeren op basis waarvan de Bodemkundige Dienst een plaatsspecifiek bekalkings- en bemestingsadvies opstelt. De loonwerker komt de bodemscan uitvoeren waarbij binnen het perceel het organischekoolstofgehalte, de zuurtegraad (pH) en de geleidbaarheid (EC) van de bodem in kaart worden gebracht. Omdat de scan voor pH en organische koolstof enkel relatieve verschillen meet, worden nadien 4 puntstalen genomen en geanalyseerd in het laboratorium voor de kalibratie van de scan.
Jill Dillen: “Op basis van de gekalibreerde perceelkaarten van de gemeten bodemeigenschappen kunnen dan adviezen worden opgesteld. Zo wordt er onder andere een plaatsspecifiek advies voor het toedienen van kalk opgesteld, rekening houdend met de pH en het organischekoolstofgehalte op elke plaats binnen het perceel. Daarnaast wordt op basis van het organischekoolstofgehalte ook een advies voor het toedienen van organische meststoffen zoals bijvoorbeeld compost opgesteld.
Van deze adviezen worden vervolgens taakkaarten gemaakt op maat van de gebruikte strooier waarmee de landbouwer of loonwerker dan aan de slag kan om op de juiste plek aan de gepaste dosis te strooien. De bedoeling is om kalk en meststoffen zo optimaal mogelijk in te zetten binnen een perceel. Wat betreft kalk bijvoorbeeld kan zowel een te zure als een overbekalkte grond immers voor opbrengstderving zorgen.”
Krachtige databanken met referentiegegevens
Het huidige onderzoek naar precisiebemesting steunt mee op het eerste bemestings- en bekalkingsonderzoek dat de basis legde voor de adviezen van de BDB en geïntegreerd is in haar BEMestingsEXpertsysteem (Bemex).
“Alleen al tussen 1947 en 1972 legde de BDB 365 wetenschappelijke proeven aan en nog eens 137 demonstratievelden, samen met de Boerenjeugdbond. Daarmee werden er spectaculaire opbrengstverhogingen aangetoond en werd aangemoedigd om de verzuurde bodem te bekalken. Nog steeds worden bekalkingsproeven aangelegd om het expertsysteem te finetunen voor zowel te zure gronden als overbekalkte gronden.
Grondontleding is immers pas succesvol op voorwaarde dat de analysemethoden toegepast in het laboratorium getest zijn met grote aantallen proef- en praktijkvelden, waardoor krachtige databanken met referentiegegevens beschikbaar zijn.
Bij precisiebemesting kijken we op zeer kleine schaal naar de variatie binnen percelen. Niet op alle – vaak relatief kleine – percelen in Vlaanderen is deze nauwkeurigheid een meerwaarde. Een eerste stap blijft nog steeds om zo goed mogelijk op perceelniveau te werken en te bemesten op basis van de bodemanalyse rekening houdend met de perceeleigenschappen en -voorgeschiedenis.”
Verder onderzoek rond precisiebemesting
Naast de bestaande dienstverlening doet de BDB binnen verschillende projecten onderzoek om de verdere mogelijkheden van precisiebemesting te verkennen. Zo wordt onder andere onderzocht of op basis van de resultaten van de bodemscan in combinatie met andere data zoals bijvoorbeeld satellietbeelden, de Belgisch bodemkaart… ook variabele stikstofbemestingsadviezen kunnen worden opgesteld.
“Daarnaast wordt ook onderzocht of we met drijfmest preciezer kunnen werken door gebruik te maken van een NIR-sensor op de drijfmesttank bij het uitrijden van de mengmest. Mocht zo een NIR-sensor voldoende nauwkeurig de mestsamenstelling in real time meten, dan zou de mestdosis dadelijk kunnen gestuurd worden op basis van de gemeten samenstelling. Momenteel wordt nagegaan of en hoe nauwkeurig de NIR-sensor de samenstelling van verschillende mestsoorten kan bepalen.”
