Gezocht: meer werk voor het trekpaard in het bos!
Onze redactie trok het bos in met Eric Collin, boomsleper van beroep en gevestigd in het dorp Orgéo, een deelgemeente van Bertrix. Het werd een avontuurlijke belevenis en de ontdekking van een sterk onderschat beroep, dat best meer aandacht verdient.
Het is reeds 8u30! Na zijn voederbeurt tuigt Eric zijn Belgisch Trekpaard op, luisterend naar de aansprekende naam ‘Mannix’. Reactie na deze aktie? Mannix legt onmiddellijk de link met het feit dat er van hem werk verwacht wordt in het bos. “Dit is echt een bijzonder goed paard. Ik heb hem nog maar een maand, maar hij zal zeker deel uitmaken van mijn selectie voor de wedstrijden in Libramont”, horen we van Eric Collin op weg naar de vrachtwagen.
Meer dan een beroep, een passie
De boomsleper ment het paard richting een perceel naaldbomen. We luisteren geboeid naar de klanken “Haar” en “Hieuh”, terwijl het paard beweegt op het commando van zijn menner. “Gisteren werden de bomen machinaal ontdaan van hun takken. De boomstammen moeten nu verwijderd worden uit het naaldbos met het paard, waarna een machine ze opraapt om ze aan de rand van de weg te stapelen. Voor Eric is boomslepen 40 % werk met het paard en 60 % met de machine. Werken met het paard in het bos is voor hem dagelijkse kost.
“Ik begon hiermee dertig jaar geleden toen ik 13 was. Mijn vader velde de bomen en wij waren altijd vergezeld van een boomsleper. Ik ‘beet’ me toen vast in het paard om het nooit meer los te laten. En sindsdien ben ik iedere dag van het jaar werkzaam in het bos.
Wij hadden toen thuis nog geen paarden. Ik kocht mijn twee eerste Ardenners toen ik 18 was en kon aldus zelfstandig aan de slag.”
Bijzondere relatie
Eric zou deze samenwerking met het paard niet meer kunnen missen, zelfs al is deze soms moeilijk “Een paard heeft ook zijn eigen karakter. Het moet controleerbaar zijn zodat het mogelijk wordt met hem samen te werken. Een paard moet luisterbereid zijn en de mens respecteren. Als we dit bereiken, kunnen we alle richtingen uit! Trouwens, als je niet van paarden houdt, lukt het niet met ze te werken. Het is een relatie die wederzijds moet kloppen.”
Elkaar aanvullen
“Toen ik 30 was, kocht ik mijn eerste machines en even later startte ik ook met de aankoop van drie tot vier paarden per jaar. Ik wilde ze opleiden en verder verkopen. Om een paard goed op te leiden heb je een maand africhting nodig en elf maanden werk, zodat je er elke kant mee op kan.”
Voor het ogenblik beschikt Eric Collin over zes paarden voor het boomslepen. Enkele paarden wachten in de weide op hun africhting. “Belgische Trekpaarden en Ardenners maken dus deel uit van mijn dagelijks leven. In functie van het werk opteer ik voor de ene of voor de andere. De Belg is sterker maar ook zwaarder. De Ardenner is lichter en meer wendbaar. Beiden hebben hun specifieke kenmerken.”
Weinig diversificatie
Het werk hangt dus af van het hout en het werk dat dit met zich meebrengt. “Ik werk al jaren voor een bosbouwbedrijf dat gespecialiseerd is in zaaghout en hout bestemd voor uitvoer. Men zegt me waar ik heen moet en als mij taak erop zit vraag ik gewoon om een ander perceel.”
Buiten zijn hoofdactiviteit koopt Eric jonge driejarige paarden, richt ze af en verkoopt ze als ze klaar zijn om aan het werk te gaan. “De vraag varieert nogal: voor het bos, om te mennen of voor de vrije tijd. Ik verkoop er aldus een tiental per jaar. Een paard verkopen dat klaar is voor het werk is rendabel, dat wel. Maar het probleem is gewoon dat er geen werk genoeg voorhanden is voor deze paarden.”
Een plaats voor het paard in het bos
Is er een toekomst voor het trekpaard in het bos? Eric verzekert ons dat de boomslepers die het werk van het paard combineren met machines altijd werk zullen hebben. Hij is meer sceptisch wat de boomsleper betreft die het uitsluitend met het paard moet rooien. Het is bovendien een dure aangelegenheid, gezien de onderhoudskosten die aan het dier verbonden zijn.
“De aanvulling paard-machine laat me toe van dit werk te leven. Er moet natuurlijk gewerkt worden, en wel in elk weer. Het werk verloopt niet anders door de grillen van het weer.”
In de Belgische Ardennen zijn er nog 6 of 7 boomslepers die uitsluitend werken met paarden. Voor het ogenblik is er nog ruim voldoende beboste oppervlakte, zodat we elkaar niet tegen het lijf lopen. Toch klopt het hier dat het vroeger beter was. De machines winnen terrein op het paard voor het werk in het bos. En zelfs al zijn er regelgevingen voor het boomslepen met paarden die gerespecteerd moeten worden; toch is dit niet altijd het geval. In sommige kantons helpen de boswachters ons niet. Ze geven er de voorkeur aan het bos zo in te delen dat er toegang mogelijk is voor de machines, die dan het werk overnemen van het paard.”
Algemene reïntegratie voor het paard gewenst
Het is niet altijd makkelijk paarden aan het werk te zetten, of dit nu in of buiten de steden is. Eric gelooft er eigenlijk niet echt in: “Of het nu in de stad is of in het bos, ik denk dat de politiekers de boot gemist hebben. De reïntegratie van het paard had 10 jaar geleden reeds moeten gebeuren. In het bos heeft men de machines toegelaten, al brengen die veel meer schade toe dan de paarden. Toch rendeert het werk met de trekpaarden want het gebeurt snel en bovendien met respect voor de natuur. Er zou eigenlijk een verplichting moeten komen om bomen te slepen met paarden in de bossen. Al moet deze verplichting dan ook nageleefd worden natuurlijk!”
Ingewikkeld bureau
Onze boomsleper stelt zich dan ook vragen bij de toekomst van zijn beroep, vooral omdat zijn zoon hem zou willen opvolgen. “Mijn zoon houdt van het werk met de paarden en werkt ook graag met machines die daarbij nodig zijn. Op korte termijn zie ik daar wel een toekomst in, want hoe dieper men het bos in gaat, hoe meer men beseft dat een paard nodig is. Ik moedig mijn zoon dan ook aan zijn droom te verwezenlijken, ondanks het feit dat dit een ingewikkeld beroep is. Ik ken tal van jongeren die met veel moed begonnen en die snel opgaven. Het loon staat dan ook helemaal niet in verhouding tot de lange en zware werkdagen. Je zou voor minder de moed verliezen.”
En dan zijn er de wedstrijden
Vorig jaar werd Eric tweede na het parcours Demo Forest en hij ontbreekt dan ook op geen enkele wedstrijd, in Libramont of elders. “Ik begon deel te nemen aan dergelijke wedstrijden toen ik 18 was. Toen waren er dat 16 per jaar, vandaag nog slechts 4. De wedstrijden zijn geprogrammeerd in de maanden juli en augustus (Hargnies, Libramont, Auby en Münchhausen). Telkens een feest natuurlijk, en een opportuniteit om collega’s uit het vak te ontmoeten. Toch zit er geen geheim achter goede prestaties op dergelijke wapenfeiten. Men moet echt zijn vak onder de knie hebben. In de Challenge Marc Mousny schommelen de resultaten nogal. Het is een technisch parcours en men moet beschikken over een zeer goed paard. Het is dan ook competitie in haar zuiverste vorm.”
Kijk dit jaar dan ook uit naar de deelname van Eric Collin met Mannix, of met een andere zelf-opgeleide crack!
