Filip Fontaine over oprichting BO Varken: ‘De ‘topspelers’ zijn er, er was alleen geen ‘trainer’’
Filip Fontaine, directeur VLAM en voorzitter van vzw Belpork, kreeg van landbouwminister Hilde Crevits de opdracht om een crisisplan voor de Vlaamse varkenshouderij op te maken. Eén van de speerpunten is de opstart van een brancheorganisatie.
Sinds 2014 laat het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid nieuwe vormen van samenwerking binnen de agrovoedingsketen voor alle sectoren toe. Het gaat om producentenorganisaties, unies van producentenorganisaties en brancheorganisaties (BO) .
4de BO in Vlaanderen
In Vlaanderen bestaan er heel wat producentenorganisaties, zoals BelOrta, Vlaamse Producenten Organisatie Varkenshouders (VPOV), Vlaamse Hoeverund...
Naast de producentenorganisaties zijn er in Vlaanderen ook enkele brancheorganisaties: vandaag zijn er 3 BO’s. Het gaat om de vzw MilkBE, vzw Vlas en Hennep en vzw Belpotato.be. Daar komt nu dus een 4de brancheorganisatie bij: de BO Varken. Die BO’s krijgen Vlaamse noch Europese steun. Er werd gekozen om de 4 organisaties die het dichtst bij de acute situatie staan en het vlugst kunnen schakelen de BO Varken te laten oprichten. Het gaat dan om Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat, BFA en FEBEV.
De bedoeling is om in een tweede fase de Federatie van de Vleeswarenproducenten (Fenavian) en bijvoorbeeld de Waalse landbouworganisatie Fédération Wallonne de l’Agriculture (FWA) te laten aansluiten. Hoewel de volledige keten betrokken is, komt de retail (onder meer Comeos) pas later in beeld. De BO zou in de eerste 2 jaar toch een beroep kunnen doen op overheidsmiddelen, daarna komen die middelen uit de sector zelf. Het heeft (veel te) lang geduurd vooraleer er een brancheorganisatie werd opgericht. In het ketenoverleg wezen de neuzen niet altijd in dezelfde richting of was er (te) weinig transparantie over marges en doelstellingen.
“Dat het laat is, is vijgen na Pasen. Het is dan altijd te laat. Feit is: alle organisaties (zoals VLAM, BMO...) en structuren zijn beschikbaar en functioneren prima, maar er ontbrak een goed werkende koepelorganisatie om een en ander te sturen”, zegt marktkenner en varkenscrisismanager Filip Fontaine. Om het in voetbaltermen uit te drukken: de topspelers zijn er, er was alleen geen trainer. Met de BO Varken is die er nu wel.
BePork en vzw Belpork
“Een sector die weinig gestructureerd is, is kwetsbaar. In de markten rondom ons wordt, zoals in Duitsland (castratiedossier), vlugger geschakeld.” Onze varkensboeren werken uitstekend, maar er is te weinig onderscheidend vermogen. Zonder een steen te gooien of een negatieve connotatie uit te spreken: ons Belgisch varkensvlees wordt wel eens bekeken als ‘kwaliteitsvol massaproduct’.
BO Varken biedt een antwoord. Het creëren van meerwaarde is heel belangrijk. BePork, het kwaliteitslabel van de vzw Belpork, staat zo voor kwaliteitsvol, Belgisch varkensvlees. Door meer differentiatie moeten we meerwaarde kunnen creëren, wat voor een deel kan terugvloeien naar de varkenshouder. Maar dat moet je zicht- en tastbaar maken, door bijvoorbeeld de registratie in een lastenboek.
“Het woord geeft het aan: voldoen aan ‘lasten’. Daar moet echter een vergoeding tegenover staan. Zo’n label zorgt er wel voor dat we, zowel voor de binnen- als buitenlandse markt, een versnelling hoger kunnen schakelen om weer aansluiting te kunnen krijgen”, zegt Filip Fontaine.
Ruim 95% van de binnenlandse aankoop van varkensvlees is Belgisch. “Het is belangrijk dat retailers het lastenboek van BePork onderschrijven.” Recent zouden nog een 10-tal retailers zijn overgestapt, wat vertrouwen geeft. Meer stemmen vragen ook dat andere retailers en prijzenkampioenen –net als wat Delhaize doet met een toeslag van 1,5 euro per varken – een extra inspanning zouden leveren om een tegemoetkoming te voorzien voor onze varkenshouders. “Door mee te gaan in het lastenboek zetten ze een stap vooruit. Iets extra’s zou meegenomen zijn én maatschappelijk verantwoord. Maar ‘moeten’, nee. Dat is niet aan mij om daarover iets te zeggen”, aldus Fontaine.
Inspanningen VLAM en BMO
Er wordt nog meer ingezet op promotie in binnen- én buitenland. En daar zijn Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) en Belgian Meat Office (BMO) voor. VLAM ontvangt van Vlaanderen 750.000 euro extra en doet daar nog eens zelf 1,5 miljoen euro bovenop (uit beschikbare middelen). Het budget wordt in binnen- en buitenland gebruikt voor structurele marktverruiming. Voor derde landen gaat het dan bijvoorbeeld om Azië of ook richting Verenigd Koninkrijk. In eigen land loopt er ook een eerder gemaakte tv-spot. Of Filip Fontaine voorzitter wordt van BO Varken? “Dat is nu niet aan de orde. Laat ons eerst de BO opstarten, daar is grote nood aan. Ik ben wel bereid om er mee voor te gaan.”
