FrieslandCampina wil blijvend een voortrekkersrol spelen

De basis voor het huidige Koninklijke FrieslandCampina werd in 1871 gelegd. “Het bedrijf dankt zijn start aan enkele Nederlandse boeren die nauw gingen samenwerken”, duidt Jeroen Van de Broek, managing director FrieslandCampina voor België en Frankrijk. “Ze beseften dat ze samen sterker zouden staan dan alleen. Dankzij deze samenwerking konden ze hun marktpositie versterken en de afzet van hun melk veiligstellen.”

Het was de start van een mooi verhaal, want het bedrijf is nu een belangrijke wereldspeler. “Het huidige FrieslandCampina ontstond in 2009 na het samengaan van de zuivelcoöperaties Campina en FrieslandFoods. De onderneming is nog steeds in handen van de Zuivelcoöperatie FrieslandCampina, met ruim 11.000 leden-bedrijven in Nederland, België en Duitsland.

Belgische verankering

Het bedrijf is intussen ook al 30 jaar verankerd in ons land. “We zijn sinds 1991 actief in België. Campina Melkunie nam toen het private zuivelbedrijf Comelco (COnserven MELk COöperatie) over." Ook op coöperatief vlak is er in België uitbreiding geweest. De toenmalige leden van Melkerij De Verbroedering, een kleine coöperatie in Weelde die voornamelijk gericht was op boterproductie, sloten zich op dat moment aan bij de toenmalige Zuivelcoöperatie Campina-Melkunie. Dat waren begin jaren 90 zo’n 70 melkveehouders. “Van die initiële groep zijn er trouwens nog steeds 24 leden die bij ons melk leveren. Vandaag ligt ons speerpunt in Vlaanderen rondom onze productiesite in Aalter. 230 melkveebedrijven uit die regio leveren bij ons melk.”

Europese draaischijf

FrieslandCampina heeft in 38 landen vestigingen. Eind 2021 werkten er zo’n 24.000 medewerkers. België is daar echter niet ‘zomaar’ eentje van... De Nederlandse zuivelonderneming telt in België ongeveer 1.200 werknemers in meerdere vestigingen. Er is een vestiging in Aalter, maar ook in Bornem en Lummen zijn er nog productielocaties. De commerciële hoofdzetel ligt in Gent.

“Onze site in Aalter is zelfs de Europese draaischijf voor lang houdbare zuivelproducten in karton en in plastic flessen”, stelt Jeroen Van de Broek trots. “Hier worden ook de meeste melk- en roomproducten voor de Belgische markt, met name 100% AA-weidemelk voor de merken Campina en Joyvalle, Cécémel, Fristi en Nutroma geproduceerd.

Bornem is gespecialiseerd in retourglas en blik. De productielocatie in Lummen is dan weer de Europese draaischijf voor gespecialiseerde roomproducten, in diverse verpakkingen zoals spuitbussen, PET-flessen of bag-in-box onder het merk Debic.

We zijn zowel inzake producten als inzake verwerking heel belangrijk op Europees vlak. Er wordt dan ook flink geïnvesteerd in onze Belgische vestigingen. Zo werd begin oktober in Aalter nog de nieuwe afvullijn voor gerecycleerde PET-flessen ingehuldigd. Hiermee waren we trouwens de eerste zuivelspeler in België.

FrieslandCampina is altijd al sterk geweest in export. Onze producten zijn verkrijgbaar in meer dan 100 landen wereldwijd. In heel wat landen, zoals Griekenland, Hongarije, Verenigd Koninkrijk, zijn we marktleider, maar we scoren ook goed in Azië en Afrika.”

Sterke coöperatieve structuur

Zuivelcoöperatie FrieslandCampina heeft 3 thuislanden. “We hebben vooral leden in Nederland, maar ook in België en Duitsland, in totaal 16.995 melkveehouders die actief zijn op ruim 11.000 melkveebedrijven. Via de coöperatie zijn onze leden-melkveehouders dus gezamenlijk eigenaar en toezichthouder van de onderneming”; legt Jos Borghans, manager coöperatieve zaken FrieslandCampina België, uit. “Presteert FrieslandCampina goed, dan profiteren de leden-melkveehouders daar ook van. De coöperatie telt 14 districten, met elk 10 vertegenwoordigers, samen dus 140 ledenraadsleden. Daarnaast is er het bestuur, dat bestaat uit 8 bestuursleden-melkveehouders. Het bestuur maakt daarnaast ook deel uit van de raad van commissarissen van de onderneming, waarin ook 4 externe commissarissen inzitten. De coöperatie heeft dus 100% zeggenschap. Gedurende het jaar worden verschillende bijeenkomsten voor de leden georganiseerd.” De ledenraadsleden en/of bestuursleden kunnen viermaal herverkozen worden. Dit betekent dat ze maximaal 12 jaar mee aan het roer kunnen zitten. Borghans: “We onderhouden ook een mooi netwerk van jongerenraadsleden. Dat is onze ‘kweekvijver’, een investering in de toekomst.”

Ook in België houdt het zuivelbedrijf graag nauw contact met zijn melkveehouders. “We organiseren 1 à 2 keer per jaar leveranciersbijeenkomsten In Eeklo en Oostkamp. De meest recente bijeenkomst, op 1 december 2021, gebeurde – door corona – digitaal. We bereikten hiermee 2 op de 3 bedrijven, die onze toelichting volgden via de pc. Mooi vind ik dat. Zo’n digitale bijeenkomst verloopt dan wel heel efficiënt, maar we missen de gezellige babbels en contacten die na de fysieke vergaderingen ontstaan. Daarnaast zitten we ook om de 2 à 3 maanden samen met het bestuur van de Producentenorganisatie (PO) Dairycam. Het bestuur van PO Dairycam kent 12 bestuursleden en vertegenwoordigt bijna 50% van de huidige leverancier-melkveehouders.”

Lang houdbare melk

Slechts een deel van de Vlaamse melkleveranciers is lid van de zuivelcoöperatie. In totaal wordt in Aalter jaarlijks zo’n 210 miljoen kg melk aangeleverd, waarvan 37,5 miljoen kg melk door leden uit regio Weelde, en 170 miljoen kg melk door andere melkveehouders. De meeste leveranciers boeren dus in de regio Aalter. “In onze fabriek in Aalter wordt evenwel ook Nederlandse melk geleverd en verwerkt”, vertelt Jeroen Van de Broek. “Die melk dient voornamelijk voor de Nederlandse afzet in lang houdbare zuivelproducten. In België is lang houdbare melk erg gangbaar. Nederland is vooral een versmarkt inzake melk. Die melk heeft een andere smaak en moet te allen tijde gekoeld bewaard worden. België en Nederland zijn daarin helemaal verschillend en vergen dus ook een andere aanpak. Belgen kopen meestal een ruime voorraad lang houdbare melk, Nederlanders halen wekelijks verse melk.”

Melkprijs gekoppeld aan weidegang en duurzame ontwikkeling

Melk leveren is één ding, de melkprijs die hiermee gepaard gaat, is voor de leveranciers weliswaar minstens even belangrijk. Jos Borghans: “FrieslandCampina hanteert een garantieprijs. Dat is een gemiddelde berekende prijs van referentiebedrijven in Noordwest-Europa (Nederland, België, Duitsland en Denemarken). Elke laatste maandag van de maand wordt deze melkprijs voor de volgende maand bekendgemaakt. Voor december was deze prijs bijvoorbeeld 43,72 euro per 100 kg melk (3,57% vet en 4,42% vet, 4,53% lactose en bij gemiddelde levering van 850.000 kg op jaarbasis), voor januari 45 euro. We zitten nog steeds in een stijgende tendens.”

Borghans legt uit dat de leden-melkveehouders die goed scoren op duurzame ontwikkeling op het vlak van dierengezondheid en -welzijn, klimaat en biodiversiteit een toeslag ontvangen. “Naarmate ze beter scoren, krijgen ze dus meer uitbetaald. De melkveehouders hebben zelf inzicht in hun situatie en kennen de financiële voordelen. Dat werkt prima. In Vlaanderen stappen we bovendien mee in het initiatief Klimrek. Deze klimaatscan werd ontwikkeld door het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). Hierin wordt onder meer de CO2-productie opgevolgd. Op de recente leveranciersbijeenkomst bleek er veel interesse. Wij stimuleren dat ook. Vermoedelijk zal het merendeel van de Vlaamse zuivelondernemingen hierop aansluiten. Wij zijn alvast blij dat er nu een Vlaamse tool, vergelijkbaar met de Nederlandse KringloopWijzer, beschikbaar is.

Daarnaast speelt ook weidegang een rol in de uitbetaling. Weidegang betekent minimaal 120 dagen per jaar en 6 uur per dag op de weide, met voldoende grasaanbod. Onze Vlaamse leden-melkveehouders kunnen met weidegang 1 cent per 100 kg, voor alle melk die op een jaar wordt geleverd, extra ontvangen.”

Meer uit zuivel halen

In België is het grote zuivelbedrijf voornamelijk bekend voor de producten die we in de supermarkten zien, zoals melk, room, kaas en yoghurt. FrieslandCampina doet echter veel meer dan dat. Jeroen Van de Broek: “Melk bevat immers heel wat waardevolle (voedings)stoffen. Deze bieden heel wat mogelijkheden en krijgen dus heel wat diverse bestemmingen. Daarom zijn onze activiteiten onderverdeeld in 4 marktgeoriënteerde business groups (BG).”

De BG Food&Beverage richt zich naast consumenten (B2C) ook op het professionele kanaal (B2B). Debic is bijvoorbeeld erg gegeerd binnen de horecawereld. De BG Ingredients produceert ingrediënten voor onder andere kindervoeding en biedt specifieke innovaties en toepassingen voor volwassenen op het gebied van medische voeding en sportvoeding. Zo is DMV, onderdeel van FrieslandCampina, wereldmarktleider in caseïnaten die toepassingen vinden in de voedingsmiddelenindustrie. Daarnaast is er nog een BG Trading. Zuivel, en zeker bijvoorbeeld melkpoeder, wordt over de hele wereld verhandeld. Dit vergt opvolging door specialisten. De vierde BU, Specialised Nutrition, is gespecialiseerd in specifieke zuivelproducten, bijvoorbeeld kindervoeding en voeding voor senioren. Dat is onder meer heel belangrijk in de Aziatische markten.

Duurzaamheid voorop

FrieslandCampina draagt duurzaamheid hoog in het vaandel. Van de Broek: “Tegen 2050 willen we klimaatneutraal zijn. We streven in onze productielocaties en transport naar 40% minder CO2-productie tegen 2030 (tegenover 2015), en naar een daling van 33% bij onze boeren.

De slogan Nourishing a better planet betekent zoveel als ‘op een duurzame manier de wereldbevolking voeden’. “Duurzaamheid is voor ons niet zomaar een modewoord”, stelt Van de Broek. “Het omvat vele lagen. Het is een totaalpakket, dus niet alleen het beter en betaalbaar voeden van de wereldbevolking met respect voor de planeet, maar zeker ook een goed inkomen voor de boeren nastreven, nu en in de toekomst. Als zuivelcoöperatie willen wij hier een voortrekkersrol in spelen, hier en in de rest van de wereld. Duurzaamheid gaat dan ook van gras tot glas, dus in de hele keten van bij de boer tot op het winkelrek. Zo volgen onze boeren het Foqus planet- kwaliteits- en duurzaamheidsprogramma waarin dierengezondheid en -welzijn, klimaat en biodiversiteit van nabij worden opgevolgd.

Ook bij de verwerking en verpakking verduurzamen we elke stap. Zo introduceerden we kartonnen rietjes en – als eerste in de sector – verpakkingen uit 100% gerecycleerd plastic. Daarnaast willen we onze kennis delen in de rest van de wereld. Via het Dairy Development Programma ondersteunen we wereldwijd lokale boeren. Dit internationale programma loopt al vele jaren.”

Blijven evolueren met een sterk product

Deze duurzaamheidsaanpak is een van de speerpunten van het bedrijf. “Het is de enige weg vooruit. Duurzaamheid heeft impact op al onze toekomstplannen”, stelt Jeroen Van de Broek. “Daarnaast zullen we blijven inspelen op de veranderende consument, vertrekkende van de positieve eigenschappen van onze producten en merken. Het is een droom om hiermee te werken! Met de Belgische melk uit Aalter maken we bijvoorbeeld sinds kort Joyvalle met een smaakje ( banaan of vanille), zonder toegevoegde suikers en verrijkt met vitamine D. Twee heerlijke verant woorde alternatieven bij het ontbijt of als tussendoortje voor opgroeiende kinderen, al merken we dat de ouders ook graag meedrinken of er zelfs pannenkoeken mee maken. Het zorgt voor een gezonde afwisseling, zonder extra suikers, bij 6- tot 12-jarigen. En we lanceerden de vleesvervanger Valess (zie kader).

Er zijn nog veel ontwikkelingen mogelijk. Er is hier dan wel geen gigantische groei in melkverbruik, maar vanuit België boren we wel markten aan voor lang houdbare melk en onze chocolademelk Cécémel. We blijven dus voortbouwen op onze sterktes.”

Anne Vandenbosch