Gele wortelen en meloenen in de winter

John Willems, Country Head Vegetable Seeds van Bayer, vertelt: “In 1916 werd het bedrijf Nunhems opgericht. Nunhems hield zich bezig met het maken van voedzame producten, zoals tuinbonen, dat toen een belangrijk onderdeel was van het consumptiepatroon. Het bedrijf Nunhems-zaden was oorspronkelijk van de familie Meddens. In de jaren 80 werd het verkocht aan Hendrix. Hij heeft van het Benelux-bedrijf een Europees bedrijf gemaakt. De volgende stap in deze business is biotechnologie, maar dat is moeilijk te managen. Toch was het de toekomst. Veel multinationale bedrijven kochten in die periode een zaadbedrijf. Daarom kocht Hoechst het bedrijf Nunhems. Hoechst was vroeger een bedrijf in gewasbeschermingsmiddelen, en was daar een grote speler in. Sinds die tijd is Hoechst enkele malen geconsolideerd in een groter bedrijf en zijn de aandelen van Nunhem nooit meer verkocht, en zijn die altijd meegegaan in het grote gewasbeschermingsconcern. In 2002 kwam de groep bij Bayer terecht. Tot 2014 werd de naam Nunhems nog behouden. Nu is het een globaal business unit, Vegetable Seeds, van Bayer CropScience.”

Investeren voor voedselproductie

Om aan de toekomstige behoefte aan voeding te voldoen, moet de plantenproductie met 60 % groeien tot 2050. Er is echter een druk op natuurlijke hulpbronnen. Bayer wil daarom investeren in technologieën om de voedselvoorzieningen in 2050 veilig te stellen. ‘Vegetable Seeds’ is daarom een tak die benoemd is als als een tak die blijvend zal groeien, en waar verder geïnvesteerd zal worden.

De markt van zaden in de wereld is 24,5 miljard euro waard in 2014. 13,5 % ervan zijn de vegetable seeds zoals tomaat, komkommer, uien, meloen ... “In de grote gewassen willen we op wereldvlak in de toekomst een top drie speler worden. We denken dat we in de toekomst veel in basistechnologie moeten investeren: heel veel labowerk voor veredeling, om dit vervolgens toe te passen in veredelingswerk in het veld. Om dit te ontwikkelen moet je een bepaalde omvang hebben in bepaalde gewassen. We kozen de strategisch belangrijke gewassen en die zijn tomaat, paprika, meloenen, komkommer, watermeloen, wortelen, uien, sla, prei en spinazie”, aldus John.

Mensen kopen minder...

In Nederland maakt vers de helft uit van de levensmiddelenomzet, en dat aandeel groeit nog steeds. De supermarkt is nog steeds het belangrijkste afzetkanaal voor groente en fruit, namelijk 91.8 % van de verkoop. Het aandeel groente en fruit is hierin de belangrijkste verscategorie, namelijk 23,5 %.

Daarnaast merktte men in 2015 dat er een 2 % stijging is van huishoudelijke uitgaven aan verse groenten en fruit ten opzichte van 2008. Het gekochte volume was echter met 6 % gedaald. Dit wordt verklaard doordat zware groenten en fruit, zoals koolsoorten of kiwi, het verliezen van de slacultuur. De gemiddelde mens koopt ook minder groenten. Dat is zeer goed te zien bij de speciaalzaken (groenteboeren) en de markten: ten opzichte van 2008 is in 2015 het aantal kopers namelijk met 25 % gedaald, is er 23.7 % minder gewicht aan groente per koper verkocht en er zijn 19.5 % minder bezoeken geteld. Diezelfde trend is ook te zien bij het verkoop van fruit.

Reden? Het consumentengedrag is vooral lifestyle gedreven. Men eet vaker, op kortere tijd en overal. Daarnaast zijn groente en fruit het amper aanwezig in de stad, kan je het enkel in bulk kopen in de supermarkt. Ten slotte is de consument zeer kritisch over vers en is die verwend qua smaak en gemak.

Gert Mulder, directeur GroentenFruithuis vertelt: “Nu wordt er meer aandacht gegeven aan groente en fruit, zoals de ‘funny vegetables’ in de supermarkten, en dit vertaalt zich in 2016 naar een stijging in omzet van groente en fruit. Als men echter naar de kopers zelf kijkt, kan men concluderen dat de helft van de kopers van verse groenten minder dan eenmaal per week koopt.

Men maakt onderscheid tussen grote medium en lichte gebruikers. De grote gebruikers zijn de mensen die men goed heeft weten te bereiken. Zij beslaan 20 % van het totaal aantal kopers, maar kopen 43.8 % van het totaalvolume verkocht groente en 48.8 % van het totaalvolume verkochte fruit.

50 % van het totaal aantal kopers (de lichte gebruikers) staat in voor 22,4 % van het totaalvolume verkochte groente en slechts 18,4 % van het totaalvolume verkochte fruit.

80 % van de bevolking, met name de medium en lichte gebruikers, heeft men dus niet kunnen bereiken. Dit zijn vooral mensen met een lager inkomen, die vaak in een stedelijke omgeving wonen. Zij besteden vooral hun budget voor eten aan energie (bv. een pak friet) in plaats van aan voedingswaarde (groente en fruit).”

... en andere trends

De generatie van nu en de latere generaties zijn geboren in het digitale tijdperk. Carin Stroeken, Produce Chain Manager, vertelt: “Het zijn autodidacten: ze snappen dat er overal info is. Google, Wikipedia en Youtube zijn er voor hen steeds geweest. Dit heeft als gevolg dat ze ook meer ‘voedseltransparantie’ willen: mensen willen weten hoe en waar hun voedsel wordt geproduceerd. Daarnaast stevenen we wereldwijd af richting 9 % aan e-commerce. 56 % is zelfs bereid om online vers voedsel te kopen. Wanneer ze tevreden zijn over hun aankoop, heeft de consument ook de neiging om die aankoop te herhalen. Hierdoor komen misschien groenteboeren terug, die hun heil zien in de e-commerce.”

De huishoudens van vroeger zijn groter in vergelijking met de huishoudens nu. Het aandeel singles die alleen wonen en het aandeel koppels zonder kinderen is gestegen ten opzichte van 1950. In Europa, Australië en Amerika bestaat het gemiddelde huishouden uit twee personen. Dit zorgt voor een andere voedselvraag: kleine huishoudens hebben bijvoorbeeld geen nood aan een enorme watermeloen. De consument wil kleinere porties. Daarnaast mag men ook de omzet van de teler niet over het hoofd zien. Als hij kleinere vruchten produceert, wil hij bijvoorbeeld meer vruchten per plant.

Een andere trend is personalisering. De consument kan zelf zijn eigen product samenstellen. Een voorbeeld is het samenstellen van een emmertje snacktomaatjes, naar eigen smaak en kleurkeuze. Dat samenstellen kan ook online.

Mensen willen verder bezig zijn met de fysieke en mentale gezondheid. Natuurlijk is er een sterke link met voeding. In een studie van Nielsen is aangetoond dat mensen producten willen die goed zijn voor de gezondheid. Des te jonger ze zijn, des te meer ze zeggen geneigd te zijn om hier iets meer voor te willen betalen. Om echt over te gaan tot kopen spelen ook prijs, smaak en toegankelijkheid een rol.

Het vroegere patroon van ontbijt-lunch-diner begint stilaan te verdwijnen. Het is nu zo dat mensen op meerdere tijdstippen per dag kleine porties verorberen. Uit een onderzoek van Iri blijkt dat 46 % van de Amerikanen drie maal per dag een snack/maaltijdvervanger consumeert. Groenten kunnen daar een rol in spelen. In de Aziatische cultuur staat groente als snack op de derde plaats, terwijl die in Europa nog maar op de 5e plaats en in Amerika zelfs maar op de 8e plaats staat.

Als bedrijf is het nuttig om mensen en trends te begrijpen zodat men daarop kan inspelen. Belangrijk is dat niet wordt ingeboet op smaak: vindt de consument het niet lekker, dan koopt die het niet. 90 % van de mensen vindt smaak het belangrijkste, en die is zelf ook gebaseerd op kleur, geur, textuur ... Het tweede belangrijkste voor de consument is de gezondheidswaarde, en pas op plaats drie gaat het over convenience: Is het makkelijk klaar te maken, te transporteren ...

Samenwerken in de keten

De hele keten is betrokken bij het afleveren van het product bij de consument. Vegetable Seeds heeft enkel controle over de kwaliteit van het zaad, maar ook de rest van de keten bepaalt de kwaliteit van groente of fruit. Bij de teler, tijdens transport of in de winkel gebeuren ook zaken die de kwaliteit beïnvloeden. Als Vegetable Seeds goede producten wil afleveren, moet er dus samengewerkt worden met de hele keten.

In de testkeuken wordt naar de mening van de consument gevraagd. Dan wordt kwalitatief gecheckt wat de consument ervan vindt, maar het kan ook gaan om vergelijkende smaaktesten (Welk ras is lekkerder?). Ook de keten kan getest worden, en dan wordt bijvoorbeeld de weg van een vrucht afgelegd van in de serre in Spanje tot in de rekken van de supermarkt. Dan wordt gecheckt hoe goed dat product zich houdt in dat proces. Ook shelf life kan getest worden. Die informatie wordt dan gegeven aan de keten, maar ook aan R&D als het product nog niet klaar is.

M.V.