Productie van microalgen nog in groeifase
De teelt van (micro)algen kan in Vlaanderen een extra duwtje gebruiken. Algen zijn een beloftevolle innovatieve eiwitbron en passen in de Vlaamse eiwitstrategie. Het potentieel is aanwezig, maar realistische toekomstige productiecijfers zijn er nog niet.
Viceminister-president Hilde Crevits (cd&v) van de Vlaamse regering beschikt niet over de actuele productiecijfers omtrent de kweek van microalgen (zeewier). Ze kan bijgevolg niet eenduidig reageren op de vraag naar informatie die volksvertegenwoordiger Cathy Coudyser (N-VA) haar daarover stelde.
Hoog risico
Niet alleen zijn er van de huidige productie geen cijfers beschikbaar, er kan zelfs geen internationale vergelijking gemaakt worden. De hoge risico’s die aan de productie van microalgen verbonden zijn, maken het nog wat ingewikkelder. Volgens de minister is de internationale context voor de productie en verkoop van microalgen erg competitief, met sterke druk op de productprijzen. Daardoor is een rendabel en concurrentieel model moeilijk te bereiken is. Een realistische groei voor de Vlaamse microalgenproductie voor de komende 10 jaar is dus moeilijk te voorspellen.
Geen biolabel
Volgens Cathy Coudyser is het voor Vlaamse telers van microalgen die geteeld zijn in gesloten circuits niet gemakkelijk om het biolabel voor de geteelde microalgen te verkrijgen. Dat is waarschijnlijk een van de redenen waarom er bij de controleorganen de voorbije 10 jaar geen aanvragen voor biolabel zijn binnengekomen van producenten van microalgen.
Sinds begin van dit jaar is er een nieuwe Europese biowetgeving van toepassing. De inputs die binnen de biologische productie toegelaten worden zijn limitatief vastgelegd. Onder meer de input van CO2 staat niet op de Europese lijst en kan dus niet gebruikt worden in de biologische productie.
Om microalgen te kunnen telen, zijn water, licht, warmte, CO2 en nutriënten nodig. Bij de teelt van microalgen in Vlaanderen wordt afvalwater gebruikt, restwarmte en rookgas van industrie of landbouw. De CO2 wordt geëxtraheerd uit vergisting van mest tot biogas, waarbij eveneens CO2 vrijkomt.
Om een input toe te laten in de biologische productie kan de teler een dossier indienen bij de Europese Commissie. Na een onafhankelijk advies van de Expert Group for Technical Advice on Organic Production (Egtop) wordt beslist om de gevraagde input al dan niet toe te laten.
Vlaams Algenplatform
Ooit bestond er in Vlaanderen een Vlaams Algenplatform. Na 2 jaar eindigde dit platform in november 2014. Er kwam geen vervolgproject. Momenteel is het Vlaams Aquacultuur Platform actief. Daartoe behoren algen.
Volgens minister Crevits is het niet opportuun om het Vlaams Algenplatform nieuw leven in te blazen. Veel van de betrokken stakeholders zouden namelijk dezelfde zijn. De minister wijst erop dat zowel op Vlaams als internationaal niveau onderzoek gedaan wordt naar duurzame productiesystemen waarbij de kweek van vis, schaal- of schelpdieren met algen gecombineerd wordt. Het clusteren van de kennis over al deze aquacultuursoorten is volgens minister Crevits meer dan aangewezen.
Voedselvraagstuk
Ondertussen is zowat iedereen het er over eens dat microalgen een ant-woord kunnen bieden op het actuele voedselvraagstuk. Over 30 jaar zijn we met 9,3 miljard mensen. Dat zijn er 1,5 miljard meer dan vandaag. Die extra mensen moeten gevoed worden op een manier die ons leefmilieu zoveel mogelijk spaart.
Dierlijke producten leveren nu ongeveer de helft van onze eiwitbehoefte. De Verenigde Naties ramen dat de vleesindustrie over 30 jaar nog maar aan 27% van de eiwitbehoefte kan voldoen. Meer dan de helft van de droge massa van algen bestaat uit eiwitten. Daardoor bezitten ze veel potentieel als voeding. Ze zijn niet alleen een bron van eiwitten, maar ook van vetzuren, antioxidanten, vitaminen, mineralen en vezels. Vissen halen hun onverzadigde vetzuren uit algen.
Bier, burgers, pasta
Algen worden nu al verwerkt in pasta, deegwaren, salades en shakes. In Nederland heeft algenbier relatief succes en liggen er algenburgers op de toonbank. Algen zijn interessant als voedingssupplementen en als visvoer in aquacultuur, als veevoer, meststof en als kleurstof. De cosmetica-industrie beschouwt microalgen als wondermiddel voor de huid.
Toch worden onze supermarkten nog niet overspoeld met algenproducten. De reden waarom dat zo is, is eenvoudig: de verwerking ervan is (nog) (te) duur.
In de woestijn
Een van de grote troeven is dat microalgen geen vruchtbare landbouwgrond nodig hebben. Sommigen komen zelfs voor in de woestijn. Ze kunnen CO2 opnemen en andere afvalstromen verwerken, zoals zware metalen, stikstof en fosfor.
Tegenover al die voordelen staat een beperkte productie van wereldwijd om en bij de 15.000 ton. In Azië, waar er een lage loonkosten zijn, en in de Verenigde Staten, waar de sector sterk gesubsidieerd wordt, komt de algenproductie gestaag van de grond. Bij ons kijken producenten nog de kat uit de boom en wachten ze op een verzekerde afzet.
