Startpagina Actueel

ABS: Een robuust watersysteem gevraagd, maar wel niet ten koste van de boer

Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) blijft zich afvragen: waar blijft dat robuust watersysteem? Wel het is zeer duidelijk: het komt er (voorlopig) niet. Getuige hiervan is het besluit van vorige week van de droogtecommissie om geen bijkomende maatregelen tegen waterverspilling te nemen. Het ABS was en is nog steeds sterk teleurgesteld.

Leestijd : 5 min

“Het is in ieders belang, en niet enkel in het belang van de landbouwsector dat iedereen zijn steentje bijdraagt om de gevolgen van de klimaatsverandering te helpen dragen”, zo klinkt het vanuit ABS. “Een verbod op het beregenen van gazons en het wassen van de auto zou een duidelijke, weliswaar symbolische boodschap richting de burger geweest zijn dat er in tijden van extreme droogte nuttiger toepassingen voor regenwater zijn. Zelfs het gewoon infiltreren van regenwater is al nuttiger. Menig burger beseft dit gelukkig , getuige de vele verdorde gazons en stoffige auto’s.”

Het ABS geeft aan zeer teleurgesteld te zijn in volgend bericht.

‘Structureel niets veranderd’

Minister Demir mocht in volle komkommertijd ook nog eens in de media verschijnen met een verhaal dat er 1.595 ha open ruimte bijgekomen was en er slechts 646 ha was verdwenen. Het lijkt alsof plots Vlaanderen een stuk groter is. Maar dit is het niet, Vlaanderen is nog steeds even groot als voor de droogte. In administratieve terminologie heet dat dan creatief gebruik maken van cijfermateriaal. In het verleden gebruikte men die truc ook reeds, denk maar aan de fameuze Bosatlas van mevrouw Schauvliege. Administratief klopt het en het is leuk voor de onwetende burger, maar structureel verandert er niets. Elke dag verdwijnt er nog steeds meer dan 7 hectare, hoofdzakelijk landbouwgrond, onder een mooie verharding.

Investeren in irrigatie nog mogelijk?

Landbouw past zich zo goed en zo kwaad mogelijk aan: aangepaste gewaskeuzes, gebruik van meer droogteresistente variëteiten, … Toch blijft het worstelen met de gevolgen van lange droge periodes. Lage opbrengsten en slechtere benutting van nutriënten zijn hiervan de meest bekende. Laat irrigatie nu een van de oplossingen zijn om deze gevolgen op te vangen. Want welke teeltstrategie je ook volgt, in deze extreme omstandigheden ben je quasi altijd fout.

De methode van beregenen zal evolueren naar minder waterintensieve, maar wel duurdere systemen. Zonder een betere prijs voor zijn product zal het voor de individuele landbouwer moeilijk zijn om deze systemen te gebruiken. Maar in droge omstandigheden blijft irrigatie veelal een noodzaak. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel landbouwers willen investeren in extra opslagcapaciteit van regenwater, mede aangemoedigd door allerlei positieve maatregelen van de Overheid.

Fout vergunningenbeleid

Het is onbegrijpelijk dat het even vaak diezelfde Overheid is die vele mooie initiatieven dwarsboomt door middel van het vergunningenkansspel. Voor de aanleg van een bufferbekken heb je immers een rist aan stedenbouwkundige vergunningen nodig. De regeltjes worden strikt geïnterpreteerd en heb je eenmaal een vergunning voor de aanleg, dan stuit de betrokken landbouwer maar als te vaak op een weigering voor een vergunning om de vrijgekomen aarde oordeelkundig te kunnen verwerken. Niet alleen de landbouwer botst hier tegen aan. De Provincie West-Vlaanderen (die ook vergunningen verleent) nam in 2019 het initiatief om samen met private partners bufferbekkens aan te leggen. Nu 3 jaar later is er daar slechts één van gerealiseerd.

Een vergunning voor een waterbuffer aan te leggen kun je niet krijgen, maar bouwvergunningen om bos te kappen en open ruimte te verharden waren en zijn nog steeds geen probleem. De gevolgen van die bouwwoede zijn ondertussen al lang zichtbaar. De grondwaterlagen worden steeds minder aangevuld. In de winter worden we geconfronteerd met overstromingen en in de zomer zijn al die gebouwen mede verantwoordelijk voor hogere temperaturen.

Natuur als winnaar

Al deze tristesse levert ook winnaars op. Bij grote bouwprojecten moet er bijna altijd wel natuur gecompenseerd worden en de infiltratieverplichtingen zijn minimaal. De uitgespaarde kosten voor infiltratietechnieken worden besteed aan de natuurcompensaties. Niet enkel de noodzakelijke, het lijkt bon ton te worden onder vermogende industriëlen om gronden aan te kopen en die om te zetten naar iets dat op natuur moet lijken. Dit is niets meer of minder dan een moderne manier van een zeer afkeurenswaardige aflatenhandel.

Veel natuurplannen dateren van een kwarteeuw geleden. Soorten gaan en andere soorten komen. De klimaatverandering is er en dat zal onze natuur veranderen. We kunnen daar tegen proberen vechten, maar zijn we dan geen klimaatontkenners? Een actualisatie aan de huidige realiteit is dan ook nodig, veeleer dan er bakken geld tegenaan gooien om een welbepaalde soort te behouden waarvan we weten dat die niet bestand is tegen hogere temperaturen. De oppervlakte natte gebieden is sterk gedaald in de landbouw. Niet zozeer doordat die drooggelegd is, zoals maar als te graag vertelt wordt. Realiteit is echter dat veel van die natte gebieden zijn opgekocht door vet gesubsidieerde natuurverenigingen, die daar een mooi verdienmodel mee hebben. De landbouwsector is dan ook het enige slachtoffer van de klimaatsverandering en de daarmee gepaard gaande weersextremen.

Onmiddelijke betonstop

Vlaanderen kijkt vooral en zelfs alleen naar de landbouwsector als het gaat over waterbesparende maatregelen. De open ruimte raakt op en de claim constant bij landbouw leggen is niet langer haalbaar. Veel ruimtelijke uitvoeringsplannen die nu ten uitvoer gebracht worden zijn van voor de klimaatverandering en de haalbaarheid van de gestelde (natuur)doelen worden beter vooraf in vraag gesteld dan achteraf te moeten concluderen dat het verloren moeite was. Het ABS pleit voor een onmiddellijke betonstop, zonder administratieve trukendoos. Bij grote bouwprojecten moet interne infiltratie de norm worden. Waterdoorlatende verharding moet dat ook daadwerkelijk zijn en zo zijn er nog wel meer mogelijkheden.

Beheer kan beter

Robuuste waterbuffers die losgekoppeld kunnen worden van het oppervlaktewatersysteem, dienen niet alleen de landbouw. Met een beetje goed beheer, dienen ze zowel voor waterberging bij zware neerslag als voor waterbuffer bij droogte. Polders en wateringen zijn uiterst geschikt voor het beheer. Zij anticiperen al lang op droge periodes door in de zomer systematisch hogere waterpeilen aan te houden. Het zijn plaatselijke kennisbronnen die zichzelf dagdagelijks bewijzen. Het afschaffen van Polders en wateringen in een periode dat we die meer dan ooit nodig hebben is een zeer slecht idee.

De beslissing van de droogtecommissie en de communicatie vanuit de bevoegde minister, toont aan dat er niet snel wijziging in het beleid zal komen. Als een eenvoudig signaal naar de burger al teveel gevraagd is, dan is een echte transitie onmogelijk. Vlaanderen zal ook morgen blijven ronddraaien in gebrekkige vergunningsverlening voor waterbuffers. De vergunningsverlener ziet nu eenmaal liever betonnen blokkendozen in het landschap verschijnen, dan praktische waterbuffers die maatschappij en landbouw dienen.

En tot slot en ter herhaling: het ABS vraagt dan ook dat de Vlaamse regering werkt maakt van een breed en robuust waterbeleid. En, extra landbouwgrond daarvoor innemen is daarbij volstrekt uit den boze.

ABS

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken