Nieuwe voedingsdriehoek: Meer patatjes, minder vlees

Wie kent niet de actieve voedingsdriehoek? De vertrouwde piramide, met de zondige restgroep helemaal bovenaan, dateert van 1997. De lagen eronder hebben herkenbare namen, en bij alle producten staat de aanbevolen consumptie per dag. Die hoeveelheden gaan van groot (onderaan) naar klein (bovenaan). Onderaan wordt de oude driehoek ten slotte afgesloten door verschillende dranken en beweging.

Invalid Scald ID.

Niet zo bij de nieuwe. Het eerste wat opvalt is dat de brede basis nu bovenaan staat. Linksboven vind je de aanduiding ‘meer’, linksonder staat ‘minder’. In tegenstelling tot de oude is de nieuwe driehoek relatief te interpreteren. Waar je meer van zou moeten eten dan je nu doet, staat in het donkergroen bovenaan. Waar je minder van zou moeten eten in het oranje, onderaan.

Aardappelen in ere hersteld

Beweging is ook niet langer opgenomen, maar heeft zijn eigen driehoek gekregen. ‘Drink vooral water’ vormt dus de eerste laag. Daaronder volgt een goedgevulde donkergroene strook. Fruit en groenten zwaaien er de plak, samen met de volkoren versies van brood, rijst en pasta. Ook aardappelen vind je er terug, in ere hersteld. “Er zijn geen nadelen verbonden aan het eten van gekookte aardappelen”, bevestigt Loes Neven, inhoudelijk expert bij het Vlaams Instituut voor Gezond Leven.

Een grotere verrassing zijn de noten en plantaardige oliën in het topsegment. Boerenbond merkt hier op dat je met plantaardige oliën evengoed moet matigen. Ook van noten heb je maar een handvol nodig. Voor de organisatie nodigt ‘meer’ als enige aanduiding van hoeveelheid uit tot excessen. Het instituut deed dit vooral omdat de verschillen tussen mensen onderling zo groot zijn. Het rekent dus op het inzicht van consumenten. “Tijdens de testing kregen we alvast geen extreme reacties”, meent mevrouw Neven.

Eiwitproducten verdeeld

Andere opmerkelijke nieuwkomers in het donkergroene topsegment zijn peulvruchten en tofu, tempé en seitan. Het instituut plaatste hen daar “enerzijds omdat de consumptie bij de Belgische bevolking heel laag ligt”, en “anderzijds omdat ze specifieke voordelen bieden voor gezondheid en milieu.”

Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) merkt meteen op dat vleesvervangers niet noodzakelijk gezond zijn vanwege additieven om ze nog enigszins lekker te maken. Mevrouw Neven zegt daarop dat het instituut de focus legt op weinig of niet bewerkte producten, en geen bewerkte vegetarische producten promoot.

Zuivel en eieren lichtgroen

De eerste dierlijke eiwitten zitten niettemin een niveau lager, in een lichtgroene strook. Melk, yoghurt, kaas, eieren, gevogelte en vis maken daar de dienst uit. De Belgische confederatie van de zuivelindustrie BCZ ziet hierdoor de gezondheid en duurzaamheid van zuivel bevestigd.

Net als Boerenbond stippen ze nog aan dat onderzoek aanwijst dat de huidige zuivelconsumptie bij de gemiddelde Belg nog steeds ondermaats is in vergelijking met de algemene aanbevelingen. Daarom had het witte goud best een trapje hoger gemogen, vinden ze. Boter is terug te vinden in de laagste categorie binnen de voedingsdriehoek.

Rood vlees wordt ‘oranje’

Het puntje van de driehoek toont naast boter ook rood vlees op een oranje achtergrond, geflankeerd door het woordje minder. De Federatie van het Belgisch Vlees (Febev) ziet hiervoor geen wetenschappelijke onderbouwing. “Het is voor ons evident dat het ‘te veel’ consumeren van eender welk voedingsmiddel kan leiden tot een gezondheidsrisico. Anderzijds kan het ‘nog minder’ consumeren van levensmiddelen ook een nefaste invloed hebben op het metabolisme van het individu, en dit op korte en/of lange termijn.”

Ook het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) vindt dit onbegrijpelijk en wijst op de wetenschappelijk aangetoonde gezondheidsvoordelen van vlees. Dat doet het instituut ook op de begeleidende website. Toch verdient rood vlees daarmee geen plaatsje hoger, want “een hoge consumptie van rood vlees heeft sowieso bewezen negatieve effecten. Maar het feit dat die producten een plaats krijgen in de voedingsdriehoek wil zeggen dat zij wel degelijk een plaats hebben in een gezond en evenwichtig voedingspatroon”, benadrukt Loes Neven.

Charcuterie uit de gratie

Inderdaad, waar je eigenlijk niet van zou moeten eten staat niet in de driehoek zelf, maar ernaast, in een rode cirkel. Chips, snoep en frisdrank regeren als vanouds in die restgroep, maar in de nieuwe versie zijn ook bewerkte vleeswaren daar terug te vinden. Geen charcuterie meer op de boterham dus, en dat valt bij de sector in slechte aarde.

Boerenbond noemt dit een overreactie. “Er zijn weliswaar indicaties op een zeer beperkt verhoogd gezondheidsrisico bij dagelijkse consumptie van meer dan 50 gram. Maar regelmatig een snede hesp schaadt uw gezondheid helemaal niet”, klinkt het.

Weinig nuance

Febev hekelt het ontbreken van nuance, ook op het vlak van bewerkte producten, door een te simplistische en ongenuanceerde visuele weergave van de driehoek. Boerenbond vindt de nieuwe versie te minimalistisch en betwijfelt of mensen de handleiding zullen lezen.

Die straalt hoe dan ook een duidelijke voorkeur voor plantaardig uit. Boerenbond noemt het enthousiasme rond plantaardige producten ongezond groot. BCZ heeft het over “de indruk van een vooringenomenheid tegen dierlijke producten”. ABS vermoedt zelfs dat er “wel heel erg gekleurd en gestuurd is vanuit de vegetarische of zelfs veganistische hoek.”

Minder maar beter?

“Meer plantaardig strookt zowel met de gezondheidsaanbevelingen als met de consensus wat ecologie betreft”, reageert mevrouw Neven. “We willen echter niet van iedereen een vegetariër maken. Het adagium ‘minder maar beter’ is een mooie aanvulling op ons advies.”

“Wat we beogen is dat mensen bewuster omgaan met hun vleesconsumptie. Alleen dan zullen ze de bereidheid tonen om er ook meer geld voor neer te tellen”, betoogt Loes Neven. “We reiken de hand naar de landbouwsector om samen die boodschap verder uit te dragen.”

Voor meer informatie kan u terecht op www.gezondleven.be , of op het nummer 02/422 49 49.

D.C.