Wie zijn die nieuwe boeren op nieuwe gronden?
In Vlaanderen en Brussel duiken nieuwe boeren op nieuwe gronden op. Hun gemene deler: ze maken (bijna) geen gebruik van landbouwgrond, nochtans een kostbaar goed in onze dichtbevolkte en dichtbebouwde regio. Vaak vindt de productie in of dicht bij de stad plaats en gaat het om initiatieven van ondernemers zonder landbouwachtergrond. De projecten spelen in op een vraag naar lokale, duurzame voeding. Een verkennend rapport brengt deze trend in kaart.
Enkele voorbeelden: in Gent produceert een innovatief project kruiden, groenten en vissen op basis van het gesloten systeem van aquaponics. In Brussel liggen op wandelafstand van elkaar een oesterzwammenkwekerij en een krekelboerderij. In Kruishoutem kweekt een bioloog omegabaars. In Elsene opende een supermarkt onlangs een dakmoestuin, waarvan de oogst in de winkel verkocht wordt. In Roeselare wil een veiling een dakserre plaatsen op een loods om onderzoek te voeren rond innovatie, verticale teelt en urban farming.
Uit deze eerste inventaris over nieuwe spelers in de Vlaamse voedselproductie blijkt dat het scala aan nieuwe initiatieven divers is, van kleine startups tot grote distributieketens. De nieuwe boeren combineren een economische logica met ecologische en sociale duurzaamheid en zijn niet enkel gefocust op voedselproductie. Zo komt de kringloopgedachte vaak terug in de bedrijfsvoering. Ze experimenteren met nieuwe ruimte en infrastructuur.
Deze nieuwe voedselproducenten moeten innovatief, ondernemend en communicatief zijn. Ze hebben vaak een direct contact met de consument en nemen zowel de productie als de verwerking en distributie in eigen handen. In hun zoektocht naar financiering moeten ze vooral in de beginfase creatief zijn. Omdat ze zich differentiëren van het standaardaanbod, kunnen ze voor hun product wel een meerprijs vragen. Aan de andere kant ondervinden ze soms moeilijkheden om zich te conformeren met productierandvoorwaarden die uit de regelgeving voortvloeien. Er is ook opvallend weinig kennisuitwisseling, zowel onderling als met de reguliere landbouw.
Deze pioniers zijn nog maar net begonnen of zitten zelfs nog in de opstartfase. Duidelijk is dat de nieuwe projecten de stap moeten en willen zetten naar professionalisering en schaalgrootte. Ook dit rapport is pas een eerste verkenning van deze nieuwe spelers in de voedselproductie van Vlaanderen.
Het rapport is beschikbaar op
