Landbouwers in Brabantse Wouden maken zich zorgen

De ministers verduidelijken dat er geen beslissingen genomen zijn op perceelsniveau, niet voor de doelstellingen van bosuitbreiding of natuurversterking (Natura 2000) op Vlaams niveau en evenmin voor de doelstellingen op niveau van het Nationaal Park Brabantse Wouden.

Zorgen

De vraag werd gesteld door senator Klaas Slootmans (VB) die in maart jl. aankaartte dat landbouwers binnen het projectgebied Brabantse Wouden zich grote zorgen maken over de leefbaarheid van hun landbouwexploitaties die binnen dat gebied gevestigd zijn. Het Bosdecreet zegt dat de Vlaamse regering de mogelijkheid heeft om binnen het projectgebied over te gaan tot onteigening van alle onroerende goederen die zij nodig acht voor het verwerven van enclaves, voor het realiseren van aan-eengesloten boscomplexen en voor het verwerven van bossen die in hun voortbestaan worden bedreigd, voor bosreservaten of voor bossen met een milieubeschermende functie.

Slootmans vreest dat voor zover die onteigende goederen verpachte landbouwgronden betreffen, de pachtovereenkomst geen enkele rechtszekerheid meer biedt aan een landbouwer. De onteigenende overheid kan vanaf het ogenblik dat zij als pachter optreedt onmiddellijk de pacht opzeggen.

De landbouwers in de Brabantse Wouden hebben dringend nood aan een helder overzicht op perceelsniveau van gronden die de Vlaamse overheid wil verwerven om te bebossen, zodat zij hun verdere bedrijfsvoering van en investeringen voor hun landbouwexploitaties daarop optimaal zouden kunnen afstemmen.

Masterplan

De Vlaamse ministers van Leefmilieu en van Landbouw maken in hun antwoord duidelijk dat het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en zijn partners (provincie, 12 gemeentebesturen en andere) in 2023 tijdens de aanvraagprocedure tot erkenning van de Brabantse Wouden als Nationaal Park een masterplan indienden. Het masterplan vermeldt als mogelijke bosuitbreidingen en landschappelijke verbindingen 250 ha uitbreidingsdoelstelling binnen een zoekzone van 1.225 ha vanuit de natuurkerngebieden, en daarnaast 11 verbindende landschappen tussen de natuurkerngebieden: 250 ha bosuitbreiding en 150 ha extra open natuur.

“Het aankopen van gronden zal steeds in der minne gebeuren in overleg met de pachters of grondgebruikers”, zeggen beide Vlaamse ministers.

Ze voegen daaraan toe dat deze methodiek het niet mogelijk maakt om van tevoren te bepalen op welke gronden op welk moment het landgebruik moet wijzigen. Laat staan over een periode van 24 jaar, de tijdsduur van het masterplan voor het Nationaal Park. Er blijft ruimte om in te spelen op evoluties in het landschap, zoals bijvoorbeeld de pensionering van landbouwers of het uit gebruik nemen van de minst productieve gronden.

Demir en Brouns vinden dat een en ander geen afbreuk doet aan de doelstellingen, zowel betreffende natuur- en bosuitbreiding als inzake de (her)bevestiging van het landbouwareaal. Die doelstellingen gelden over alle sectoren heen en worden gerespecteerd in het masterplan Brabantse Wouden. Beide ministers vinden dat het passend zou zijn indien ook de landbouwsector als onderdeel van die benadering zelf zou aangeven welke gronden naar haar inschatting de meest geschikte zijn voor het behalen van de oppervlaktedoelstellingen.

Wettelijke vergoedingen

Bij beëindiging van een pacht zullen de vergoedingen die wettelijk zijn vastgesteld, worden toegekend. Daarbij wordt rekening gehouden met de bepalingen uit de pachtwetgeving.

Tijdens de bespreking met de pachter kan te allen tijde bekeken worden of er mogelijkheden zijn om te ruilen met landbouwgronden in de nabijheid. Een afgeklopte lijst met mogelijke ruilgronden is niet beschikbaar, omdat die lijst dynamisch is. Wanneer gronden vrij van pacht worden aangeboden bijvoorbeeld, is de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) steeds een van de mogelijke kopers om dergelijke gronden in portefeuille te nemen voor latere grondruil. Ook dan worden gronden evenwel in der minne aangekocht en aan reële marktprijzen.

Fons Jacobs