Water en boerenprotesten kenmerken voorbije werkjaar
Boerenbond en Landelijke Gilden hebben naar jaarlijkse gewoonte het politieke werkjaar op gang getrapt met hun Nazomerontmoeting. Ruim 300 stakeholders, waaronder politici en vertegenwoordigers uit de brede agrovoedingssector, waren aanwezig op dit evenement dat plaatsvond in het hoofdgebouw van KBC Bank langsheen de Havenlaan in Brussel.
Die jaarlijkse Nazomerontmoeting wou Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens eens op een andere manier starten dan gewoonlijk. De Nazomerontmoeting vond dit jaar immers plaats op 15 oktober, de Internationale Dag van de Boerin. “Hij vond het hierom een goed moment om nogmaals te zeggen hoe belangrijk de vrouwen op land- en tuinbouwbedrijven zijn. Zij het als bedrijfsleider, als meewerkende echtgenoot, en/of als steun en toeverlaat.”
De voorzitter zette graag alle vrouwen uit de land- en tuinbouw in de bloemen en deed dit ter plaatse door aan hun nationale ondervoorzitster, Lut D’Hondt, een ruiker bloemen te overhandigen.
Water als blauwe draad
Boerenbondvoorzitter Ceyssens haalde in zijn toespraak aan dat water als een blauwe draad doorheen het jaar liep, vanaf de vorige Nazomerontmoeting tot vandaag. “Een onder water gelopen IJzervlakte in het najaar die vele oogsten onmogelijk maakte en zelfs boerderijen onder water zette. Te veel water in het voorjaar, waardoor vele teelten te laat of zelfs helemaal niet ingezaaid konden worden.”
Dat vele water en de vochtige omstandigheden vormden een ideaal klimaat voor knijten, die het blauwtongvirus razendsnel verspreidden en daarmee zware economische schade toebrachten bij schapenhouders en rundveehouders. “Het water stond op sommige momenten onze boeren aan de lippen”, concludeerde Ceyssens bedroefd.
Eindelijk daalden werkingskosten
Hij erkende dat er ondanks de lagere teeltopbrengsten voor een aantal sectoren betere marktprijzen waren. “Dit kan de verwachte verliezen voor 2024 ietwat compenseren, waardoor de omzet van de Vlaamse land- en tuinbouw in 2024 slechts met 2% daalde ten opzichte van 2023.” De landbouwsector is volgens de berekeningen van Boerenbond zo nog steeds verantwoordelijk voor 7,62 miljard euro omzet.
Lode Ceyssens zag ook dat de werkingskosten licht daalden, voornamelijk als gevolg van lagere prijzen voor meststoffen en veevoeders. “Eindelijk”, klonk ietwat zijn opgeluchte reactie. “De land- en tuinbouwsector werd immers lang geconfronteerd met gigantische kostenstijgingen als gevolg van de Covid-19- en energiecrisis.”
Hij bemerkte direct dat we in ons achterhoofd moeten houden dat extra kosten voor bijkomende aankoop van ruwvoeders en de economische gevolgen van blauwtong in 2024 zich waarschijnlijk pas volgend jaar zullen vertalen. Volgens de berekeningen van Boerenbond leiden de lagere omzet, gecombineerd met een daling van de kosten uiteindelijk voor 2024 tot een beperkte verbetering van de toegevoegde waarde met 4%. In totaliteit klopt die nu af op 1,566 miljard euro.
Achterhaalde leuze
In zijn toespraak kon Lode Ceyssens niet om de oorlogsconflicten heen die her en der in de wereld woeden. Hij bemerkte dan ook droogjes dat de leuze ‘nooit meer oorlog’ jammer genoeg achterhaald is.
“De wereld is in de laatste 5 jaren gigantisch veranderd en vooral onstabieler geworden. In deze steeds onstabielere wereld moeten we er ons toch van bewust zijn dat we te allen tijde 3 keer per dag voedsel nodig hebben, hetgeen op vele plaatsen in de wereld nog steeds niet het geval is.” De voorzitter vroeg zich dan ook af of we voor dat voedsel ons afhankelijk van het buitenland willen laten worden.
Vertrouwensverlies in beleid
Er werd tijdens de Nazomerontmoeting niet alleen achterom gekeken, ook het nieuwe (politieke) werkjaar werd afgetrapt. We hebben er een stevig verkiezingsjaar opzitten met intussen een nieuwe Vlaamse regering én een nieuwe Europese Commissie. Lode Ceyssens noemde dit geen overbodige luxe. “Want het zijn 2 beleidsniveaus die van ongelooflijk groot belang zijn voor onze land- en tuinbouwers. Het niet erkennen van onze sector als strategische sector heeft zich de voorbije jaren dan ook, zowel op Europees als op Vlaams niveau, vertaald in een groot verlies in vertrouwen in het beleid. Het was dan ook niet de vraag of, maar wanneer de bom zou barsten en de weemoed oversloeg in actiebereidheid. Het is meer dan 50 jaar geleden dat onze boeren nog zo talrijk, maar vooral zo misnoegd, op straat kwamen.”
Voorzitter Ceyssens bemerkte dat de boeren vroeger op straat kwamen omdat Europa hen destijds verplichtte tot schaalvergroting, waar ze vandaag dikwijls het verwijt krijgen dat ze te groot geworden zijn. “In vergelijking met de rest van de wereld klopt dat beeld niet”, stelde hij. “Onze land- en tuinbouwbedrijven zijn nog grotendeels familiale bedrijven. Door verdere intensivering hadden ze de middelen om te investeren in duurzaamheid en innovatie.” Dat wordt volgens hem in het debat dikwijls achterwege gelaten.
Mogelijke basis voor ommekeer
Ceyssens legde verder uit dat de sector na jaren niet gehoord te zijn, dit door de manifestaties wel bekwam. Een gevolg ervan was dat onder meer Boerenbond op donderdag 1 februari ontvangen werd door Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Bij haar konden ze de bezorgdheden van de sector op tafel leggen en ervoeren de landbouworganisaties een uitgestoken hand.
Ook op het Vlaamse niveau heeft Boerenbond ten tijde van de boerenprotesten een plek aan de tafel gekregen. Toenmalig minister-president Jan Jambon sprak begin dit jaar de wens uit om te evolueren van een conflictmodel naar een overlegmodel. En deze gesprekken resulteerden ook in een concreet maatregelenpakket.
Volgens Lode Ceyssens is een zeer belangrijk punt in het regeerakkoord dat de Vlaamse regering eindelijk de land- en tuinbouwsector als een strategische sector erkent. “Dit kan een kantelpunt betekenen.”
Boeren voor morgen
Vorig jaar voerde Boerenbond een grootschalige bevraging uit bij burgers, landbouwers, politici, experten, stakeholders, journalisten… om zicht te krijgen op de thema’s die volgens hem relevant zijn in de komende 20 jaar voor onze land- en tuinbouwers en welke rol Boerenbond daarin kan spelen. “Uit al die stemmen kwam niet het ene zaligmakende landbouwmodel naar voren. De weg vooruit ligt aan een veelheid aan oplossingen die antwoord kunnen bieden op de uitdagingen waar we voor staan”, legde Lode Ceyssens uit.
Om de toekomst aan te pakken, wachtte de landbouworganisatie niet op de politiek, maar stak ze zelf de handen uit de mouwen en maakte het plan ‘Boeren voor morgen’ op. Hierin worden engagementen en doelstellingen vooropgesteld op 5 en 20 jaar. Dit toekomsttraject focust met acties op 4 pijlers en kan je consulteren via www.boerenbond.be/boeren-voor-morgen.
