Plattelandstoets kijkt door rurale lens
Op het Europese niveau bestaat er al sinds 2021 een plattelandstoets. Hierin kijkt men heel breed naar het EU-beleid, niet alleen binnen het domein Landbouw maar ook binnen andere beleidsdomeinen. Minister Crevits gaf al eerder te kennen dat zij van plan is om ook in Vlaanderen een plattelandstoets in te voeren.
In de commissie Landbouw van 12 maart van het Vlaams Parlement trok commissielid Eva Ryde (N-VA) minister Hilde Crevits (cd&v) aan de mouw. Zij vindt de verslaggeving van de evaluatie van de toets tijdens de Europese ministerraad voor Landbouw en Visserij van 24 februari vrij algemeen. Ze verwachtte van de minister enige duidelijkheid.
Rurale lens
Minister Hilde Crevits gaf wat context mee: “De plattelandstoets betekent het beoordelen van het beleid door een rurale lens. De bedoeling is om de negatieve gevolgen voor landelijke gebieden te beperken en ervoor te zorgen dat de positieve gevolgen ook in die gebieden voldoende effectief zijn.”
In de praktijk betekent dit dat voor beleid in ontwikkeling rekening wordt gehouden met de werkelijke en potentiële, positieve of negatieve, directe en indirecte impact en implicaties op rurale banen, ontwikkelingsvooruitzichten, sociaal welzijn, gelijke kansen binnen en de milieukwaliteit van rurale gebieden en gemeenschappen.
Betere regelgeving
Bij de goedkeuring van haar Rural Vision in 2021 heeft de Europese Commissie (EC) zich ertoe verbonden een mechanisme te ontwikkelen voor zo’n plattelandstoets. Bij het opstellen van nieuwe wetgeving volgen de diensten van de EC de richtsnoeren voor betere regelgeving. Ze maken daarbij gebruik van de toolbox voor betere regelgeving. De richtlijnen voorzien in de beoordeling van de impact op territoriale en plattelandskwesties en op het verzamelen van gegevens uit verschillende plattelandsgebieden. De concrete toepassing hiervan gaat bijvoorbeeld over de impact op of voldoende toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, open ruimte, economie, mobiliteit. Daarnaast worden ook de inwoners naar voor geschoven als belangrijke stakeholders.
Landbouwraad
In de Landbouwraad van februari heeft België de verdere invoering van de plattelandstoets ondersteund. Daarbij werd een aantal elementen naar voor geschoven als belangrijke aandachtspunten. Zo is er duidelijkheid nodig volgens welke principes de plattelandstoets wordt uitgevoerd en welke specifieke kwesties daarbij aan bod moeten komen. Om de plattelandstoets uit te voeren moeten ook de nodige hulpmiddelen beschikbaar zijn. Men moet onder meer over correcte en actuele gegevens kunnen beschikken. Daarnaast is ook duidelijkheid nodig over de reikwijdte van de plattelandstoets als raadgevende toets. Tenslotte moet er rekening worden gehouden met de verschillen tussen de lidstaten.
Vlaamse noden
Het ontwikkelen van een gemeenschappelijk begrip van plattelandstoets is ook essentieel. Dat moet gebeuren in samenwerking met de lidstaten om zo kennis te delen. De opzet van pilootprojecten kan hierbij helpen. Al deze punten betreffen allemaal EU-wetgeving. Men beperkt zich niet expliciet tot de wetgeving die zich direct richt op het platteland, maar men bekijkt alle wetgeving.
Voor minister Crevits is dit een grote inspiratie voor een Vlaamse toets. Ze kijkt daarbij naar de specifieke noden van Vlaanderen als regio.
Met de opmaak van een plattelandspact wordt volgens Crevits de basis gelegd voor een positieve en gedeelde visie over plattelandsgebieden. Ze zegt verder in te zetten op een monitoringssysteem om indicatoren voor het platteland te kunnen opvolgen. De minister bekijkt ook hoe dat geheel kan omgezet worden naar een Vlaamse plattelandstoets om de belangen van het platteland te waarborgen zonder dat zorgt voor extra administratieve lasten. Bij de plattelandstoets is het heel belangrijk dat het geen administratieve toets wordt.
